Xin chào, hôm nay tôi sẽ viết về đề tài này. Mặc dù nó đã được nhiều người khai thác nhưng theo cảm nhận của tôi, (nhắc lại đây chỉ là cảm nhận của tôi) chỉ có khoảng 1/20 người Việt Nam là hiểu được 2 từ này. 19/20 người còn lại sử dụng từ và không biết rằng mình chả biết gì về nó, họ vô trách nhiệm với chính phát ngôn của mình. Có thể bài viết này tôi trình bày không được tốt, tôi mong sự hiểu biết của bạn về điều đó.

Tôi sẽ diễn giải ở đây 2 cách hiểu về từ “phản động”, một là theo cách hiểu mơ hổ của 19/20 người và 2 là theo cách hiểu của 1/20 người còn lại. Tôi hi vọng bạn là 1/20 hoặc đã vượt qua sự ước lượng trong con số 20 của tôi.

Nghĩa của “phản động” theo các hiểu của đa số không hiểu

Xét về “phản động” trong luật pháp nước Việt

Tôi đã cất công tìm kiếm một văn bản pháp luật về “tội phản động”, nhưng tìm mãi tôi cũng chỉ tìm được 1 văn bản duy nhất. Nó là Sắc lệnh của Chủ tịch nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa số 133-SL được Hồ Chí Minh ký ngày 20/01/1953. Link https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Trach-nhiem-hinh-su/Sac-lenh-133-SL-trung-tri-loai-Viet-gian-phan-dong/36717/noi-dung.aspx
Trong sắc lệnh này “phản động” cũng không được định nghĩa là gì và khi nào thì phạm “tội phản động” cả. Theo Điều 6 thì “Kẻ nào tham gia các đảng phái, các tổ chức Việt gian phản động, tuyên truyền lôi kéo nhân dân theo địch, hoặc hoạt động gián điệp cho địch, sẽ bị xử phạt như sau:”
Vậy thế nào là “tổ chức Việt gian phản động”? Điều này cũng không được làm rõ, nhưng theo cách hiểu thông thường thì có thể thấy rằng “phản động” là làm ngược lại cái gì đó, tôi có thể suy diễn là cứ tổ chức nào làm ngược lại với “tổ chức cầm quyền” thì được gọi là phản động, cũng như kiểu mọi tôn giáo đều sẽ coi tôn giáo khác là “tà giáo”. Điều này có nghĩa là chưa chắc “tà giáo” và “Tổ chức Việt gian phản động” đã xấu, họ chỉ làm theo một cách khác mà thôi. Và thật nực cười là họ sẽ có tội. Đó là cách tôi suy nghĩ, còn bạn bạn nghĩ như thế nào?
Từ sau sắc lệnh trên của Hồ Chí Minh, tôi không tìm thấy bất kỳ một văn bản luật nào đề cập tới “phản động” nữa. Như vậy, có thể hiểu rằng “phản động” theo luật pháp hiện tại không phải là một tội lỗi.

Xét “phản động” trên phương tiện truyền thông

Nếu bạn lên google và gõ cụm từ “tội phản động” bạn sẽ thấy vô số dòng tiêu đề giật tít của báo chí được kiểm duyệt, nó tựa như “bắt giữ phản động”, “xét xử phản động” …
Đây là một số bài báo đó:
Bài số 1: Toàn cảnh vụ bắt giữ đối tượng phản động Hoàng Đức Bình (http://anninhthudo.vn/phap-luat/doi-tuong-hoang-duc-binh-vua-bi-bat-khan-cap-la-ai/728077.antd)
Bài số 2: Bắt giữ người phát tán thông tin phản động trên mạng (http://plo.vn/an-ninh-trat-tu/bat-giu-nguoi-phat-tan-thong-tin-phan-dong-tren-mang-672416.html)
Bài số 3: Xét xử 6 kẻ phản động hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân (https://vtc.vn/xet-xu-6-ke-phan-dong-hoat-dong-nham-lat-do-chinh-quyen-nhan-dan-d391195.html)
Bài số 4: Xét xử nhóm phản động khủng bố sân bay Tân Sơn Nhất (https://baomoi.com/xet-xu-nhom-phan-dong-khung-bo-san-bay-tan-son-nhat-cong-an-duoc-trang-bi-vu-khi-nong/c/26289312.epi)
Cứ cho những gì báo kiểm duyệt nó là đúng và sự thật là như báo nói đi, hãy xem những nhà báo này hiểu “phản động” là gì.
Theo bài báo số 1: Thì Hoàng Đức Bình bị bắt vì tội “Chống người thi hành công vụ; lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân”, quy định tại Điều 257, 258 – Bộ luật Hình sự. Như vậy: Chống người thi hành công vụ là phản động, lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân là phản động.
Trong bài báo số 2: Không nói rõ là tội nào trong luật hiện hành, chỉ nói “Chủ các tài khoản Youtube ThienAn TV; Facebook “ThienAn” bị bắt giữ vì có hành vi đăng tải các video clip có nội dung xuyên tạc, bôi nhọ nhiều lãnh đạo Đảng, Nhà nước.” Như vậy, đăng tải nội dung xuyên tạc, bôi nhọ lãnh đạo đảng, nhà nước là “phản động”.
Ở bài báo số 3: Thì có thể thấy “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền” là “phản động”, tương ứng với quy định tại Điều 79 Bộ luật hình sự.
Ở bài báo số 4: Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân được quy định tại Điều 84 Bộ luật hình sự năm 1999, tức là khủng bố phải chống chính quyền nhân dân mới được coi là “phản động”.
Như vậy, theo cánh nhà báo này thì “phản động” bao gồm rất nhiều tội, và cứ cái gì nhắm vào chính quyền (nhân dân) theo hướng không đẹp cho chính quyền đều có thể coi là “phản động”. Và có vẻ như nền báo chí kiểm duyệt đang cố gắng tạo thêm nội hàm cho từ “phản động” bằng cách dùng từ như thế, và nếu bạn không đủ nhận thức để kháng lại nó, những nội hàm mơ hồ này sẽ ăn sâu vào tiềm thức của bạn và bạn sẽ sử dụng “phản động” hằng ngày giống như mực dưới đây.

Xét “phản động” trong đời sống hằng ngày

Nếu bạn để ý, trong các cuộc tranh luận bạn sẽ thấy rằng từ “phản động” được đề cập rất nhiều khi một ai đó đề cập tới chuyện chính trị và xã hội. Ví dụ như “mày phản động à”, “thằng phản động”, hoặc bạn tôi nói với tôi rằng “ông bớt phản động đi” :). Phản động nghĩa này được phát ra từ miệng của khoảng 19/20 người khi có ai đó nói về những điều không tốt đẹp trên đất nước hình con giun. Hình như việc nói về những điều không đẹp dù cho nó là sự thật trần trụi đi nữa thì cũng được quy vào “phản động”. Thật là cái tội này mới rộng lớn làm sao, trong khi đó nó không hề được định nghĩa luật pháp.

Xét “phản động” trong từ điển hiện tại

Theo tập cuốn Từ điển bách khoa Việt Nam 3 do Nhà xuất bản từ điển bách khoa Hà Nội ấn hành năm 2003 tại trang 407 thì phản động là: “Sự chống đối về mặt chính trị nhằm phục vụ xã hội đã lỗi thời. Trong thời đại ngày nay, xu hướng phản động biểu hiện ở những việc làm chống lại các phong trào cách mạng, dân chủ và giải phóng dân tộc; hăm dọa, săn lùng và đàn áp các tổ chức và cá nhân hoạt động chính trị, đàn áp nhân dân lao động; tệ phân biệt chủng tộc, nhen nhóm và khích lệ chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, chủ nghĩa chống cộng. Ở Việt Nam, từ phản động được dùng để chỉ những tổ chức hoặc phần tử ở trong hoặc ngoài nước có hành động chống phá cách mạng, chống chính quyền nhân dân.
Xin xem link cuốn từ điển ở đây nếu bạn cần http://www.khosachcuaban.tk/2016/03/pdf-tu-ien-bach-khoa-viet-nam.html
Ngoài định nghĩa trong quyển từ điển này ra, trên mạng tôi không thể tìm thấy một định nghĩa khác từ các trang web chính thức trong nước, ngay cả trang được gọi là bách khoa toàn thư. Đây là một số hình ảnh về quá trình tìm kiếm.




Giờ hãy xét định nghĩa mà cuốn Từ điển bách khoa Việt Nam đã đưa ra tại trang 407. Có thể thấy sự mô tả ban đầu về phản động rất tiến bộ nhưng ở câu cuối cùng và tôi sẽ hiểu phản động theo nghĩa của câu cuối cùng, vì chúng ta đang ở Việt Nam. Tức là “phản động” là những tổ chức hoặc phần tử ở trong hoặc ngoài nước có hành động chống phá cách mạng, chống chính quyền nhân dân. Theo định nghĩa này thì bạn phải biết được cuộc cách mạng ở Việt Nam hiện nay là gì? Cái gì đang là “cuộc cách mạng” ở Việt Nam? Và nếu bạn chống lại cuộc cách mạng đó mới bị coi là phản động. Ví dụ như đang hướng tới cách mạng 4.0 và chống lại sẽ được coi là phản động. Ở ý thứ 2 là chống chính quyền nhân dân, tức là nếu chính quyền là của 1 nhóm nào đó của 1 đảng nào đó và bạn chống lại thì bạn cũng không bị coi là phản động, trừ khi nó là “chính quyền nhân dân” thì mới là phản động.

Nhận xét về nghĩa này của từ “phản động”

Như vậy, tôi đã trình bày cho các bạn cách hiểu của phần đông người dân Việt Nam về phản động theo các góc khác nhau, và góc hiểu hợp lý nhất có thể thấy chính là trong Từ điển bách khoa Việt Nam xuất bản năm 2003.
Tuy nhiên, không phải ai cũng đọc từ điển bách khoa và lấy định nghĩa trong đó để dùng vào nội hàm cho ngôn từ của mình. Hầu hết tư duy của mọi người được định hướng qua tiềm thứ từ báo chí và sự tuyên tuyền. Phản động mọi người đang hiểu là bất kỳ ai có lời nói hoặc hành động đi ngược lại với chính quyền.
Nếu hiểu rằng phản động là có lời nói và hành động khác hoặc đi ngược lại chính quyền thì cách hiểu này sẽ kìm hãm sự phát triển của xã hội. Tại sao vậy? Tại vì không phải lúc nào chính quyền cũng đúng cũng tốt đẹp và nếu chúng ta không làm khác hoặc không chống lại thì chính quyền sẽ chẳng thể nào tự nó tốt đẹp lên được. Xã hội nô lệ, phong kiến và thực dân, phát xít ... nếu không có những người phản động sẽ không thể có một xã hội khác. Vậy theo cách hiểu này thì trước khi ai đó là anh hùng hoặc ai đó là nhà cách mạng, là anh hùng giải phóng trước hết họ phải là một tên “phản động” đã. Điều đó có nghĩa là gì, thật nực cười “người phản động” lại không phải là người xấu.

Nghĩa của “phản động” theo quan điểm của thế giới

Theo: https://vi.wiktionary.org cập nhật ngày 05/07/2018
Chỉ những người chống lại trào lưu tiến bộ hay chống lại sự thay đổi được cho là tất yếu của xã hội
Ám chỉ tư tưởng lạc hậu, chỉ khư khư ôm lấy hào quang quá khứ, không chịu vận động, không chịu chấp nhận sự thay đổi, bảo thủ, trì trệ, lỗi thời, không tiến kịp với tầm phát triển và thay đổi của thế giới
Theo https://vi.wikipedia.org cập nhật ngày 05/07/2018
Phản động là từ được dùng để chỉ ý kiến hoặc hành động phản đối, chống đối các phong trào chính trị hoặc phong trào xã hội được cho là đúng đắn, tiến bộ. Trái nghĩa với "phản động" là "cách mạng", "tiến bộ".
Theo từ điển Oxford English Dictionary, phản động (Reactionary) dùng để chỉ một quan điểm chính trị chuyên chống đối, săn lùng và đàn áp cải cách trong quản lý nhà nước.
Xin xem chi tiết một số nội dung khác liên quan tại đây: https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%99ng#Quan_ni%E1%BB%87m_t%E1%BA%A1i_Vi%E1%BB%87t_Nam

Vậy phản động là gì?

Như vậy tóm lại nội hàm của phản động có thể trình bày một cách dân dã nhất đó là những cá nhân hoặc tổ chức có những hành động làm kìm hãm hoặc chống sự phát triển của dân tộc.

Ai là phản động?

Tôi sẽ trình bày phần này theo cách hiểu về phản động như phần quan điểm chung vừa kết luận ở trên, không phải cách hiểu của phần đông dân Việt Nam hiện nay.
Xét về quá khứ những trung thần bảo vệ chúa thời phong kiến và nếu chúa là một bạo chúa, hoang dâm, vô trí, vô năng thì những trung thần này chính là kẻ phản động cùng với chúa là chúa phản động. Họ chống lại những người cải cách trong triều hoặc những nghĩa quân đứng lên để lật đổ một triều đại. Như vậy trung quân lúc này là một quan điểm phản động vô cùng phản động vì nó kìm giữ đất nước đó dưới một tên vua vô lại. Đất nước đó sẽ chìm dài trong nghèo đói, bất công và bạo lực.

Xét về thời cận đại, đảng phái nào vì muốn dành giật chính quyền vì muốn độc tông thống trị mà đàn áp, bắt bớ, thủ tiêu, giết hại những đảng phái khác để không còn sự cạnh tranh giữa các đảng phải hòng cầm quyền mãi mãi là một đảng phản động. Vì khi dẹp bỏ mọi đối lập tức là không có phản biện trong xã hội, không có phản biện thì không thể biết được phát ngôn từ một phía là tốt hay là xấu bởi chỉ nghe một chiều và nếu đi theo một chiều đó, đất nước có thể đi xuống vực thẳm mà bầy cừu trong đất nước đó cũng không hề hay biết. Không cho đối lập tồn tại tức là chống lại sự cạnh tranh, chống lại sự cạnh tranh chính là chống lại sự phát triển. Đó chính là phản động.

Trong thời kỳ hiện đại, bạn sẽ thấy phản động ở khắp mọi nơi, để tôi kể cho bạn nghe một số trong số đó.

Những tên độc tài hoặc nhóm độc tài là phản động, khư khư cầm quyền không cho người khác hoặc đảng phái khác cùng tranh cử để giữ quyền cai trị và giữ gìn một thể chế lỗi thời chính là những tên và những nhóm phản động chúa của thời kì hiện đại. Để giữ được quyền cai trị chúng sẽ đàn áp mọi tiếng nói đối lập với chúng, bằng đủ thủ đoạn trên đời như chặn mạng, bắt bớ, cầm tù, dùng côn đồ đánh, gây tai nạn, tiêm chất độc, vu khống, cho báo chí đăng bài hạ nhục, trục xuất, quấy rối, phá hoại .v.v.v

Những tên tham nhũng đục khoét đất nước làm cho đất nước nghèo nàn bởi các công trình kém chất lượng, cán bộ kém chất lượng, những dự án và quy hoặc bị lèo lái theo các đồng tiền tham nhũng chứ không phải để cho sự tiến bộ chung của đất nước là những kẻ phản động, chúng là những kẻ phản động vô cùng nguy hiểm vì đất nước sẽ nghèo nàn, lạc hậu và đạo đức con người cũng bị tha hóa bởi đồng tiền tham nhũng. Như các bạn thấy chuyện đút lót hoặc chạy việc đã thành một chuyện bình thường ở đất nước hình con giun giữa người đưa và người nhận, vậy đây không phải là đạo đức đã quá tha hóa rồi sao?

Những nhóm lợi ích vì lợi ích của nhóm mình mà làm thay đổi chính sách, luật pháp và thậm chí thay đổi cả quyền lực lãnh đạo để dồn hết lợi ích từ mọi hoạt động kinh tế trong xã hội là những nhóm phản động làm méo mó và thiệt hại cho nền kinh tế. Chúng chính là những tên phản động đã bóp chết những doanh nghiệp khác trong đau đớn và làm cho nền kinh tế càng trở nên tệ hại hơn.

Những trung thần của chế độ cũng là những tên phản động, mặc dù họ có thể là người tốt nhưng nếu họ phục vụ cho một chế độ thối nát để bảo vệ chế độ đó thì cũng là những tên phản động. Họ góp phần làm cho chế độ đó tồn tại lâu hơn, lâu hơn và lâu hơn.

Những kẻ phá nát môi trường, bán rừng, bán biển, bán đảo, bán đất và đầu độc vào thức ăn có phải là phản động không? Chúng là "phản động" vì đây là những hành động làm nghèo nàn, cạn kiệt tài nguyên của đất nước., là những hành động làm thoái hóa giống nòi. Rồi giống nòi trên đất nước hình con giun sẽ chỉ sống được tới 50 năm, rồi tương lai đi đâu cũng phải bịt khẩu trang, rồi thì mua gì cũng không dám mua, rồi thì đi đánh bắt thì bị bọn đầu bò nó bắn. Đó là những tên phản động làm cho đất nước ngày càng hèn mạt và đau khổ hơn!

Những người bênh vực và hùa theo một chính quyền thối nát, độc tài cũng là những kẻ phản động. Họ sợ thay đổi, họ muốn an toàn và họ luôn hài lòng với hiện tại mặc dù hiện tại họ chỉ là súc vật nhưng họ sẽ thích làm súc vật vì họ không biết nếu họ thành người họ sẽ phải sống như thế nào. Điều này tạo ra một cái cớ để những kẻ cầm quyền giữ nguyên quyền lực và chế độ xã hội.

Cuối cùng những người im lặng có “phản động” không? Câu trả lời của tôi là có, họ là những kẻ “phản động”. Có lẽ tôi sẽ không phải bàn nhiều về vế này và sẽ kết thúc bài viết ở đây bằng một câu danh ngôn mà tôi đã từng đọc, có lẽ bạn sẽ hiểu lý do cho câu trả lời của tôi.

Thế giới sẽ bị hủy diệt không phải bởi những người làm điều ác, mà bởi những người đứng nhìn mà không làm gì cả.

Author: Albert Einstein

Những bài viết của tôi mà bạn có thể sẽ quan tâm:

How is Ho Chi Minh's radiant morality?
It is difficult to free fools from the chains they revere
Review & introduce Animal Farm