Bayrak olayı

8 Mayıs 1919'da Yunan Kızılhaç heyetinin de içinde bulunduran ve adı Ioannina olan bir gemi Giresun iskelesine gelir. Aslında bu gemi İstanbul'daki Yunan Yüksek Komitesi Başkanı ile temas halinde olan ve yine merkezi İstanbul'da olan Pontus Merkez Cemiyeti tarafından örgütlenen bir gemidir. Görevi ise bir ayaklanmanın ön koşullarını yerinde kontrol etmektir. Bu geminin gelişi ve Rumlar tarafından karşılanışı sırasında meydana gelen olaylara şahitlik edenler dönemin gazetelerinde İstanbul Hükumetini şu cümlelerle eleştirmişlerdir:

'Giresunlu Rumlar Perşembe sabahı palto ve pardösülerinin altına gizledikleri küçük Yunan bayrakları ile rıhtıma indiler. Geleceği haberini aldıkları geminin gelmeme ihtimalini de düşünerek önceleri bayrakları ortaya çıkarmadılar. Ancak Yunan gemisi limana yaklaşınca mavi ve beyaz renklerdeki Yunan bayraklarını çıkararak sallamaya başladılar ve ''zito'' (kurtarıcı) diye bağırdılar. Bağrışan Rumlar arasında bulunan orkestra Yunan marşları ve şarkıları çaldılar. Bunlar yetmiyormuş gibi özel olarak yapılmış Pontus Hükumetini temsil eden siyah,mavi,kırmızı ve beyaz renklerden oluşan bayraklarını da çıkardılar.'

Bu olayla beraber Pontus bayrağı Giresun ve Karadeniz halkına tanıtılmış olur. Yerel basında çıkan şu yerme de durumun vahametini tekrar gözler önüne sermiştir:

' Ey alicenap Türk, sen ne vakur, ne haysiyetperver, ne medeni bir ademsin ki, o taşkınlıkları hükumetin lakaydisine rağmen derin bir nefret, büyük bir sükunet ve istihfafla(küçük görme) seyir ve temaşa ediyordun...''

Yunan gemisinin Giresun'a gelmesiyle cesareti artan Rumlar 11 Mayıs günü şehirdeki Taşkışla denilen Rum okuluna beyaz renkli Yunan Kızılhaç bayrağını çekerler. Bayrağı gören Türkler kaymakamlığa ve jandarma komutanlığına başvururlar. Bayrağı indirmek için Sırrı Bey adında bir subay görevlendirilir . Görevli subay okula gittiğinde hakarete uğrayarak bayrağı indiremeden geri döner. Bu gelişmeler üzerine çaresiz kalan Giresun halkı Topal Osman'a haber verir. Bayrağı Topal Osman Ağa indirir.

İzmir işgaline verilen tepki

15 Mayıs 1919'da Yunanlılar İzmir'i işgal eder. Bundan iki gün sonra Giresun halkı işgali protesto etmek için Camlı Çarşı'da (Hürriyet Meydanı) toplanırlar. Padişaha ve sadrazama Amerika, İngiltere, Fransa ve İtalya'ya gönderilmek üzere protesto telgrafları yollanır. Giresun halkı telgraflarda

'Al bayrağın göklerde dalgalanmasının devam etmesi ve Yunan işgaline boyun eğilmemesini...''

istemektedir.

İzmir işgalini takip eden iki hafta boyunca Giresun ve diğer Karadeniz şehirleri Rum göçü alır. Gelenler Rusya'da baş gösteren Bolşevik isyanından kaçan Rumlardır. Yunan gemileri de Rusya sahillerinden topladığı bir çok firari Rum vatandaşı Giresun limanına indirir. Yunan gemilerinin getirdiği Rumların birçoğu daha önce askerlik yapmamak için Rusya'ya kaçanlardan ibarettir. Rusya'da ihtilal olunca yeniden vatan diye Giresun'a gelmektedirler. Gelenlerin yanında getirdikleri sandıklarda da asıl niyetlerini belli edecek nitelikte içerik bulunmaktadır. Sandıklar gümrük muhafaza memurları tarafından kontrol edilirken silah ve cephaneye rastlanmıştır. Gümrüğe takılmadan yani kaçak yollardan gelen Rumlar ise hiç bir kontrole girmeden bölgeye çok sayıda cephane ve silah sokmuşlardır.

Günler geçtikçe Giresun'da Rum faaliyetleri artar. Şehirdeki Rumların birçoğu silahlı olduğu için tehlike artık daha da büyüktür. Durumun farkında olan yerel gazetelerde:

'İzmir'in işgaline olan tepkilerin yetersizliğini, İstanbul Hükumetinin böyle bir zamanda basına uygulamaya çalıştığı sansür baskısını, İstanbul halkının tepkisizliğini, Yunanlıların şimdiye kadar denize dökülmemiş olmasını, zenginlerin hala iktisadi hayatlarını düşünerek ihanet uykusunda olduklarını...'

belirten sert eleştiri barındıran yazılar yayımlanmaktadır. Yine yerel basına ait şu yazı ise çok çarpıcıdır:

' Hiç olmazsa mezar taşımızda namusu ile öldü yazsın'

Rumlar, Pazar günleri Rum okullarına Yunan bayrağı asma adetlerini daha da ileri götürerek haftanın yedi günü Yunan bayrağını asılı bırakırlar. Bunu üzerine yerel basında şu yazı yayımlanır ve Giresun ve Karadeniz halkının sabrında sona geldiklerini ifade edilir:

'Mekteplerinizden birinin penceresine bir Yunan bayrağı çekiyorsunuz. Bunu çeken Rum'dur, çektiren de Rum'dur. İndirmek selahiyeti de Rumların elindedir. Böyle olduğunu ve o bayrağın da Türkleri ne kadar yaraladığını bildiğiniz halde sizin Türk İslam Cemaatini tahkirde devam etmenizi menfaatinize bulamıyoruz. Bu hal başınızdaki adamların iyi düşünemedikleri de gösteriyor. Size şunu söylemek isteriz ki, o bayrağı kendi kendinize indirirseniz iyi yapmış olursunuz. Yoksa emin olabilirsiniz ki, Türkü darıltmak hakkınızda hiç de iyi netice vermeyecektir.''

Yunan bayrağı çekilen okullar neticede Osmanlı Devleti'ne ait resmi kurumlardır. Kanunen devlet kurumlarında böyle bir bayrak bulundurmak ve asmak suç olduğu halde memurlar kanunu uygulayamaz ve Yunan bayrağı asılı kalmaya devam eder. Kamuoyundaki heyecan ve rahatsızlığı hissetmeyen ve aldıkları emirleri yerine getirmekten aciz yetkililer basın aracılığıyla göreve çağrılır. Basında öyle ifadeler vardır ki normal zamanlarda yazanların başları ömürleri boyunca dertten kurtulmayacak nitelikte serttir. Bu tahrikler sonucunda çıkabilecek olayların sorumluluğunun bayrağı indirmeyerek görevini yapmayanların olacağını hatırlatan bir gazete:

'icra kuvvetini millet ele almaya mecbur edilinceye kadar bu haller devam mı edecek'

sorusunu sorar. Kaymakamlık bayrağın indirilmesi için resmi yolları dener. İtilaf devletlerine kadar yazılan yazılardan da sonuç gelmez. Bu durum Rumları daha da cesaretlendirir ve bir okula daha bu sefer 20 metre uzunluğunda Pontus bayrağı asılır. Bu durum karşısında aciz kalan Giresun halkı çareyi Topal Osman'a haber vermekte bulur. Topal Osman Ağa, son bayrağın asıldığı okula önlemini alarak gelir. Bir adamını bayrağın ipinin kesilmesi için okulun üst katına gönderir. Adam bayrağın ipini kesince orada bulunan halk ile beraber Topal Osman Ağa, Pontus bayrağını ayaklarının altında ezerek parçalar. Okulu ise Rumları ikna ederek satın alır ve Jandarma okulu olarak kullanılmak üzere Türk halkına bağışlar.

Çete Beyi Topal Osman Yazı Dizisi
Bölüm 1
Bölüm 2
Bölüm 3
Bölüm 4