Osman Ağa Giresun Belediye Başkanı oluyor

1917 yılı başlarında Rusların bölgeye saldırıları sürerken Osman Ağa Kafkasya'dan ve Batum'dan Giresun'a silah ve teçhizat getirir. Mondros Mütarekesi'nin bitimine denk gelen bir sevkiyat sırasında Osman Ağa Giresun'a girerken törenle karşılanır. Dönemin Askerlik Şubesi Başkanı Hüseyin Avni Alparslan Bey ve Kaymakam Nizamettin Ataker Bey de karşılama komitesi içindedir. Osman Ağa ve şehrin ileri gelenleri Pontus tehlikesinin giderek büyüdüğünün farkındadırlar nitekim komşu şehir Trabzon'da aynı tehlikeye karşı koymak üzere 10 Şubat 1919'da Trabzon Muhafaza-yı Hukuk-u Milliye Cemiyeti kurulacaktır.

Trabzon Muhafaza-yı Hukuk-u Milliye Cemiyeti 23 Şubat - 22 Mayıs ve 28 Mayıs 1919'da yaptığı kongrelerin sonucunda 'işgale silahla karşılık verme' kararı alır. Bu karar gereğince silahlanma çalışmaları başlar ancak eldeki silahların yetersiz olduğu görülünce silah teminine yönelik çalışmalar başlar. Cemiyet bu kapsamda Topal Osman ile anlaşmaya varır çünkü Türklerden sadece Osman Ağa ve çetesinin elinde silah vardır. Cemiyetin kurulmasından çok önce Osman Ağa 42 vilayete telgraf çekerek:

'Trabzon'da bir kongre yapılmasını, silaha sarılmak gerektiğini, Türklerin imhasına karar verilmiş olduğunu, silaha sarılmaktan başka çare olmadığını...'

ifade etmiştir.

Trabzon Muhafaza-yı Hukuk-u Milliye Cemiyeti'nin kurulmasından sonra Rize, Ordu, Gümüşhane ve Giresun'da da şubeler açılır. Özellikle Giresun şubesi ve gönüllü sivil halk koordineli çalışarak Giresun'da bulunan silahların çevre illere dağıtılması sağlanır.

O günlerde Giresun Belediye Başkanı Dizdarzade Eşref Bey tedavi amacıyla İstanbul'a gider ve bir süre sonra tedavisinin uzun sürmesi sebebiyle görevinden ayrıldığını ilan edince Osman Ağa , Giresun Müdafa-yı Hukuk Cemiyeti ve Giresun Belediye Başkanı olur.

Aynı yıl içinde Osman Ağa denizcilik faaliyetlerini de ihmal etmez. Ancak kış mevsiminde Giresun sahilini vuran fırtına yüzünden şehir büyük zarara uğrar. Bu fırtınada Rize'den yola çıkan bir geminin Giresun'da kayalıklara doğru sürüklendiğini fark eden Osman Ağa ve adamları, motorlarla gemiye çıkıp gemiyi ve içindekileri kurtarınca, Giresun halkının gözünde bir kez daha kendini ispat eder.

İngiliz Teğmen Hoçenson'un Raporu

1919 yılında Giresun'daki genel duruma ilişkin olarak İngiliz Teğmen Hoçenson'un yazdığı bir rapor oldukça dikkate değerdir. İngiliz Teğmen Hoçenson, 17 Şubat 1919'da Giresun'a gelir. On gün sonra ,27 Şubat 1919'da:

'Mondros Mütarekesi hükümlerine uyulup uyulmadığını kontrol etmek...'

amacıyla Giresun'a İngiliz gemisiyle bir İngiliz kumandanı ve iki subay daha gönderilir. İngiliz kumandan, Teğmen Hoçenson ile beraber Askerlik Şubesi Başkanı da yanlarında olmak suretiyle askeri inzibatı gezerler. Teğmen Hoçenson, bundan sonra Kaymakamlığa gelerek:

'Askeri ambardaki silah ve cephanenin İstanbul'a neden sevk edilmediğini ve Rumlara Müslümanlar tarafından bir saldırı yapılıp yapılmadığını...'

soracaktır. İngiliz kumandan ise:

'Böyle bir durumun büyük bir sorumluluk olacağın, Müslümanlara 10 bin silah dağıtıldığını duyduklarını, bu defa yalnız geldiğini ancak bir daha ki sefere askerle geleceği...'

tehdidinde bulunur. İngiliz subaya:

'Şimdiye kadar şehirde asayişi bozan hiç bir şey olmadığı ve olamayacağı, hükumetin kuvvetinin her türlü asayişsizliğin üstesinden geleceği...'

cevabı verilir. Ayrıca Giresun'un asayişinin yerinde olduğuna dair 10 günden beri şehirde olan Teğmen Hoçenson şahit gösterilir. Şehrin idari erkanı, silah dağıtıldığının bir yalan olduğunu ve Hükumetin Mondros Mütarekesi hükümlerine uyarak asayişi sağladığını, bu yalan haberlerin İtilaf Devletlerinin müdahalesini isteyen Rumlar tarafından çıkarıldığı belirtilir. Teğmen Hoçenson da şehirdeki asayişin yerinde olduğunu itiraf etmek durumunda kalır.

Hapishanede Hristiyan tutuklu olup olmadığı sorusuna ise:

'Siyasi tutuklu olmadığı, adli suçlu bulunduğu...'

cevabı verilir. Bu bilgiler üzerine 9 Mart 1919'da Teğmen Hoçenson:

'Müslümanlara silah dağıtıldığı söylentilerinin kimlerin uydurduğunun tespit edilmesi ve İngiliz subaylara iyi davranılması gereği...'

rapor edilerek Osman Ağa'nın işinde gücünde bulunan gayrimüslimlerle herhangi bir sorununun bulunmadığı da ispatlanmış olur.

Osman Ağa'ya suikast girişimi

17-18 Ocak 1919'da Kars Kongresi'nden sonra Giresun'da Kuva-yı Milliye teşkilatını silah ve insan gücü açısından çekip çeviren Topal Osman ve yerel çetesidir. Rumların Pontus Devleti kurma hayalleri önündeki en büyük engellerden biri olan Osman Ağa'nın Giresun ve çevre illerde kontrolü ele alması çok geçmeden Rumları Osman Ağa'ya karşı harekete geçirir. Hatta işi, 15 Mart'ta Topal Osman'a suikast düzenlemeye kadar vardırırlar. Trabzonlu, zamanının meşhur Rum çetecisi 26 yaşındaki Panço ve arkadaşları Giresun'a gelerek Osman Ağa'yı öldürmek isteyecekler ancak teşebbüslerinde başarılı olamadan yakalanacaklardır.

Bölüm 1
Bölüm 2