Zostań krwiodawcą dla własnego zdrowia!
60% populacji jest pod względem zdrowotnym zdolne do jej oddawania, jednak tylko 4% z nas kiedykolwiek to robiło. Sama czynność może faktycznie nie jest zbyt przyjemna (choć bezbolesna), ale jednak warto. I to nie tylko ze względu na pomoc innym!
Oczywiście pierwotnym powodem naszej chęci oddawania krwi powinna i zapewne jest, pomoc innym ludziom. Banki krwi prawie nigdy nie mają jej za dużo.
Poza tym istnieje wiele prozaicznych powodów do tego zachęcających, takich jak: ulgi podatkowe (ok. 130 zł ulgi na litr oddanej krwi!), jednodniowe zwolnienie z pracy lub szkoły, zwrot kosztów podróży, czy czekolady i gadżety w podziękowaniu! Zasłużonym Honorowym Dawcom Krwi należą się też takie przywileje jak: Zniżki na komunikację miejską w niektórych miastach, korzystanie z usług lekarzy specjalistów poza kolejnością, zniżki na niektóre leki. To nie wszystko! Jest też wiele powodów zdrowotnych, dzięki którym bycie dawcą krwi może być korzystne dla nas samych!
Krwiodawstwo zmniejsza ryzyko nowotworów!
Wiele mówi się na temat szkodliwych i dość powszechnych niedoborów żelaza. Tymczasem nadmiar żelaza też szkodzi! Oczywiście, tylko niewielki odsetek społeczeństwa będzie cierpiał na jego nadmiar, częstsze są niedobory tego pierwiastka. Jednak szczególnie mężczyźni jedzący często czerwone mięso, czasami miewają jego zbyt dużo. Żelazo we krwi łatwo się utlenia, a to prowadzi do wytworzenia wolnych rodników i stanu zapalnego. Te z kolei często prowadzą do uszkodzenia DNA i MOGĄ powodować powstawanie nowotworów. To właśnie jeden z powodów, dla których nie należy nieustannie albo prewencyjnie przyjmować suplementów żelaza. Oddając krew, pozbywamy się z organizmu sporej dawki tego pierwiastka. Dlatego też prawdopodobnie zaobserwowano zmniejszoną zapadalność na niektóre nowotwory wśród krwiodawców. Przeprowadzono badanie na dużej grupie 636 osób, której pobierano co pół roku krew. Po 5 latach porównano badaną grupę z grupą kontrolną i stwierdzono, że ryzyko powstania nowotworu jest o 61% mniejsze wśród dawców krwi!
Bądźmy ostrożni ze stwierdzeniem, że krwiodawstwo chroni przed nowotworami. Jednak jeśli masz wysokie poziomy żelaza i ferrytyny we krwi, lub wcinasz często czerwone mięso, pozbycie się pół litra krwi z organizmu w taki oto sposób na pewno Ci nie zaszkodzi, a nawet może być dla Ciebie korzystne!
Dawców krwi omijają choroby cywilizacyjne
Tutaj raczej nie chodzi o sam akt krwiodawstwa (chociaż z następnego paragrafu dowiesz się, że też), ale częstsze badania, które za tym idą. Będąc dawcą, ostajesz informację zwrotną na temat stanu Twojego organizmu - darmowe badania i wgląd do nich. Bezpośrednio poznajesz też swoją grupę krwi. Zazwyczaj za takie badanie w laboratorium zapłaciłbyś ok. 40 złotych, morfologia to kolejne 20 zł, dodatkowo testy na obecność wirusów (AIDS, wirusowego zapalenia wątroby, kiły i innych).
Dawcy znacznie rzadziej chorują „na serce"
Po pierwsze, krwiodawstwo przyczynia się do poprawienia takich parametrów jak: poziom cholesterolu całkowitego, ilość trójglicerydów, cholesterol LDL, poziom glukozy na czczo. Oddawanie krwi zmniejsza też poziom ciśnienia krwi o ok. 18 mm Hg, to naprawdę sporo! Wszystkie wymienione przeze mnie czynniki, jeśli zaburzone, przyczyniają się do zwiększonego ryzyka zapadnięcia na choroby układu krwionośnego. Wygląda na to, że bycie krwiodawcą chroni przed chorobami serca... TAK! Potwierdziło to jeszcze inne badanie, trwające 9 lat, w którym to obserwowano grupę prawie 3000 mężczyzn. Krwiodawcy mieli aż 14 (!) razy mniejsze ryzyko wystąpienia zawału serca niż osoby krwi nieoddające. Te liczby robią ogromne wrażenie!
Może starożytni medycy, którzy stosowali upuszczanie krwi często jako podstawową metodę leczenia, jednak mieli trochę racji?
Jak szybko organizm wraca do normy po oddaniu krwi?
- „wodę" utraconą wraz z krwią organizm odnawia już po 24 godzinach.
- czerwone krwinki regenerują się w ciągu ok. 30-50 dni
- krew mężczyźni mogą oddawać 6 razy do roku, a kobiety max 4 razy do roku.
Jak wspomóc swoją regenerację po krwiodawstwie?
Z pewnością bardzo ważne będzie uzupełnienie poziomu żelaza we krwi oraz zjedzenie utraconej ilości kalorii. Zjedz dobrego steka, burgera, albo wątróbkę w celu uzupełnienia żelaza, jeśli jadasz mięso. W wersji wegetariańskiej: strączki, orzechy i zielone warzywa. Jeśli regularnie oddajesz krew, powinieneś zadbać o zwiększony udział żelaza w swojej diecie na co dzień. Tutaj przeczytasz, z jakimi produktami warto łączyć żelazo, aby lepiej się wchłaniało. Tutaj z kolei znajdziesz informacje o tym, z jakimi produktami lepiej go nie łączyć. Monitoruj też jego poziom i odpuść sobie krwiodawstwo, jeśli wystąpią jakiekolwiek niedobory lub odchylenia w parametrach takich jak hemoglobina, ferrytyna, poziom żelaza we krwi, MCV, MCHC.
Jak już wspomniałam, właśnie straciłeś 4500 kcal! Możesz zatem bez wyrzutów sumienia je uzupełnić. 😉 Nie koniecznie zjadając otrzymane czekolady. Przygotuj w domu (korzystając z otrzymanego dnia wolnego) lub wybierz się na swoje ulubione danie do restauracji. Nie miej wyrzutów sumienia i nie licz dziś kalorii!
Oczywiście, nie każdy będzie mógł podzielić się tym cennym darem z innymi. Co możesz zrobić? Zachęcić bliskie Ci osoby mogące być dawcami, do wizyty w punkcie pobrań.
Nie oddawaj krwi jeśli:
- jesteś bardzo obficie miesiączkującą kobietą
- jesteś chory lub przeziębiony
- Twoje parametry krwi związane z gospodarką żelazem są poniżej normy (spokojnie, jeśli nie wiesz, w centrum krwiodawstwa mogą to sprawdzić)
- zażywasz lub zażywałeś narkotyki.
- w ciągu 6 miesięcy miałeś robiony tatuaż
- jesteś po przebyciu operacji chirurgicznej
- jesteś po podróży do krajów o wysokim odsetku chorych na AIDS
- w czasie przyjmowania niektórych leków (jeśli nie jesteś pewien, personel w centrum krwiodawstwa na pewno Ci powie, czy chodzi o Twój lek)
- jesteś w trakcie lub do 3 dni po miesiączce
- ważysz mniej niż 50 kg
Pełna lista przeciwwskazań jest dostępna tutaj: http://www.darkrwi.info.pl/portal/pokaz/7/kto-nie-moze-oddac-krwi.html
Udało mi się przekonać? Tutaj sprawdzisz, gdzie znajduje się najbliższy punkt poboru.
Źródła
Guide to the preparation, use and quality assurance of blood components, European
Directorate for the Quality of Medicines & HealthCare, recommendation No. R 95, 2008, 15.
Schreiber G.B., Schlumpf K.S., Glynn S.A. i wsp.: Convenience, the bane of our
existence, and other barriers to donating. Transfusion 2006; 46: 545–53.
Bao W, Rong Y, Rong S, Liu L. Dietary iron intake, body iron stores, and the risk of type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis. BMC Med. 2012;10:119.
Zacharski LR, Chow BK, Howes PS, i in. Decreased cancer risk after iron reduction in patients with peripheral arterial disease: Results from a randomized trial. J Natl Cancer Inst. 2008;100(14):996–1002.
Hillyer K.L.: The blood donor, donation process and technical aspects of blood collection.
w: Hillyer C.D. i wsp.: Transfusion Medicine and Hemostasis. Clinical and
Laboratory Aspects. Elsevier 2009: 25–35.
Basuli D, Stevens RG, Torti FM, Torti S V. Epidemiological associations between iron and cardiovascular disease and diabetes. Front Pharmacol. 2014;5:117.
Houschyar KS, Lüdtke R, Dobos GJ, i in. Effects of phlebotomy-induced reduction of body iron stores on metabolic syndrome: results from a randomized clinical trial. BMC Med. 2012;10:54.
Uche E, Adediran A, Damulak O, Adeyemo T, Akinbami A, Akanmu A. Lipid profile of regular blood donors. J Blood Med. 2013;4:39.
Yunce M, Erdamar H, Bayram NA, Gok S. One more health benefit of blood donation: Reduces acute-phase reactants, oxidants and increases antioxidant capacity. J Basic Clin Physiol Pharmacol. 2016;27(6):653–657.
Salonen JT, Tuomainen TP, Salonen R, Lakka TA, Nyyssönen K. Donation of blood is associated with reduced risk of myocardial infarction. The Kuopio Ischaemic Heart Disease Risk Factor Study. Am J Epidemiol. 1998;148(5):445–451.
Fernandez-Real JM, Penarroja G, Castro A, Garcia-Bragado F, Hernandez-Aguado I, Ricart W. Blood Letting in High-Ferritin Type 2 Diabetes : Effects on Insulin Sensitivity and Cell Function. Diabetes. 2002;51(4):1000–1004.
Bardzo ważne pytanie. Czy to prawda, że alergie uniemożliwiają oddawanie krwi?
Pytanie fsktycznie ciekawe. ☺ Same w sobie nie są przeciwwskazaniem, ale nie powinno się oddawać krwi bezpośrednio podczas występowania objawów alergii. Jeśli mamy np. alergię na pyłki, jest akurat okres pylenia, to w tym momencie nie powinniśmy krwi oddawac. To samo dotychy wszelkich alergii skórnych i pokarmowych.
:-(
Dzięki za ten wpis.
Oddaję od 6 lat, mniej lub bardziej regularnie, ale jakoś nigdy się nie dogrzebałam do porządnego opracowania na temat wpływu krwiodawstwa na zdrowie.
Zastanawiam się też, czy przyzwyczajenie organizmu do dość szybkiej utraty krwi może pomóc np. w razie wypadku. Zmniejszyć szok, osłabienie, cokolwiek?
Hmm, w sumie ciekawe, może faktycznie tak jest, to brzmi ciałkiem logicznie :D kolejna "nieformalna " korzyść. Postaram się sprawdzić, czy ktoś mądry kiedyś to przebadał i opisał jakoś :)
Jedyną wadą wielokrotnego pobierania krwi mogą być drobne zrosty eliminujące ten dostęp naczyniowy w przyszłości. Tak to przy dobrym przygotowaniu całą procedurę znosi się bardzo dobrze :)
Mi czyjaś krew (może nawet) uratowała życie. Przy okazji chciałbym podziękować wszystkim "krwiodawcom". :)
Jedną z wad jest mała blizna na ręce w miejscu zgięcia łokcia bo oddaje krew zawsze z tej samej ręki.Jak się oda ponad 6 litrów to można dostać zniżkę/ za darmo na żelazo dla krwiodawców.
Tak, lecz czym jest mała blizna w obliczu tak wielkiej pomocy dla innych, prawda? :)
Brawo! Podjęłaś bardzo ważny temat i wszystko pięknie opisałaś. Mój mąż oddaje krew a ja mam zamiar się przyłączyć, Twój artykuł bardzo mi się przydał.
W Grecji jest duży problem z dawcami, dopiero jak ktoś jest w szpitalu to rodzina szuka krwi jeśli jest taka potrzeba, często krewni oddają jednorazowo. Dlatego postanowiłam też się przyłączyć, zwłaszcza, że moja grupa krwi jest rzadka.
Daję 100% głosu :)
Super! Im więcej tym lepiej, nigdy nie wiadomo, czy niedługo krew nie będzie potrzebna komuś z nas, czy naszych bliskich. Niewątpliwie warto sobie wzajemnie pomagać :)
Co ze sportowcami w związku z wolna regeneracją czerwonych krwinek + utraty żelaza?
Zależy od konkretnego organizmu, są osoby, które przy regularnym krwiodawstwie świetnie utrzymują ferrytynę w normie i w ich przypadku, nawet jeśli są sportowcami, nie ma żadnych przeciwwskazań i nie przyczynia się to do obniżenia wydolności. Z żywych przykładów: Ronaldo jest regularnym dawcą krwi :D Oczywiście w przypadku zawodowców należałoby odpowiednio zaplanować donację, aby nie odbywała się w ciągu 3 tygodniu przed zawodami.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24122116 Tutaj badali wydolność przed i po donacji, nie wykazano dużych różnic. Miałam gdzieś też jeszcze jedno badanie, które pokazywało, że moc maksymalna sportowca pozostaje taka sama przed i w 7 dni po oddaniu krwi.
Myślę, że trzeba podejść do sprawy indywidualnie i ocenić, czy dany sportowiec powinien zostać dawcą w zależności od jego poziomu ferrytyny. Na pewno dzień oddawania krwi powinien pozostać dniem bez silnego treningu, poza tym wstrzymałabym się z oddawaniem od ok. 20 dni przed ważnymi zawodami. Jeśli chodzi o sportowców - amatorów za bardzo bym się tym nie przejmowała. Wszystko wskazuje na to, że wydolność się specjalnie nie zmienia, więc przy dobrych parametrach zdrowotnych można efektywnie kontynuować treningi według stałego planu :)
A czy krew jest badana jakos po oddaniu i czy dziela sie wynikami z dawca
tak! Przebadana jest grupa krwi, krew pod kątem obecności w niej wirusów zapalenia wątroby typu B i C, kiły, AIDS, a także wykonana jest morfologia. Wszystkie wyniki są dostępne online lub przysyłane listem do domu (w zależności od laboratorium)
super
O! To ten obiecany post? Fajne, łapka w górę!
Dlaczego osoby, które zażywały narkotyki oraz osoby po operacjach nie mogą oddawać?
Alkohol, papierosy, czy nawet kawę możemy traktować jako narkotyki.
W innych krajach też niektóre rzeczy są legalne, a w Polsce nie, więc jakie jest kryterium?
Jeśli chodzi o operacje to trochę sprawę uprościłam. W praktyce przeciwwskazaniem jest: duży zabieg operacyjny w przeciągu 6 miesięcy (operacje i przeszczepy), mały zabieg chirurgiczny w przeciągu 7 dni (szwy, czy usunięcie zęba). Powód wydaje mi się dość oczywisty: organizm jest osłabiony samym zabiegiem, a poza tym istnieje ryzyko iż dawca jest zakażony wirusem szpitalnym.
Jeśli chodzi o narkotyki to ciężko mi się odnieść do jakichkolwiek konkretów. Spotkałam się z takim przykładem w kwestionariuszu uzupełnianym przed pobraniem krwi. Wydaje mi się że chodzi głównie o narkotyki przyjmowane dożylnie. Na stronie internetowej Instytutu Hematologii i Transfuzjologii są takie przeciwwskazania:
Najpewniej chodzi więc o środki ostrożności związane z długim okresem wylęgania niektórych chorób zakaźnych którymi można zarazić się właśnie poprzez przerwanie ciągłości skóry. Faktycznie samo nazewnictwo "narkotyki" może być w tym kontekście mylące.
Dobry wpis.
Aż w poniedziałek pójdę i oddam :)
Świetnie, brawo! :))