10 Türk Romancısı - Murathan Mungan

Sevdiğim Türk romancılarından söz ettiğim bu yazı dizisinde bugün Murathan Mungan ve eserlerini ele alacağım.

1955 İstanbul doğumlu olan Murathan Mungan Mardinli bir ailenin çocuğu. Çocukluk ve ilkgençlik yılları Mardin'de geçti, 1972 yılında Ankara'ya taşındı. Lisans ve yüksek lisans eğitimini Ankara Üniversitesi tiyatro bölümünde yaptı.

Murathan Mungan öykü, roman, şiir, deneme, oyun, radyo oyunu, film senaryosu ve şarkı sözü alanlarında seçkin ürünler vermiş çok yönlü bir sanatçı. Düzyazı ve şiirin her ikisinde bunca başarılı olabilen bir başka yazarımız var mı diye düşününce aklıma sadece rahmetli Attila İlhan geliyor.

Murathan Mungan’ın yazdıklarını diğerlerinden ayıran nedir? Yazılarında bana en cazip gelen yan elbette dil kullanımı oluyor. Çok geniş bir sözcük dağarcığı ile yazıyor Murathan Mungan. Sözcükler arasında kendisini çok rahat hissettiği anlaşılıyor. Türkçe’nin inceliklerini biliyor ve meramını nüansları da içeren güzel bir biçem içinde anlatıyor. Murathan Mungan’ın yazdıklarını öncelikle imgelerden çokça yararlanması ve kusursuz denebilecek üslubu nedeniyle seviyorum.

Çeşitli söyleşilerinde ifade ettiği üzere Murathan Mungan yaptığı işi ciddiye alan ve o işe tutku ile bağlanan bir yazar. Eser verdiği her alanda başarılı olması bunu gösteriyor.

Mardin’li olmasının da etkisiyle eserlerinde doğu kültüründen, tarihten, doğunun masallarından, söylencelerinden çokça yararlanıyor; doğu kültürünü dönüştürerek, bugüne taşıyarak, modern bir bağlam içine oturtarak kullanıyor.

Eşcinsel olan Murathan Mungan birçok ünlü şahsiyetin aksine bu kimliğini saklamamış, eşcinsel kimliğini eserlerini zenginleştirmek üzere başarıyla kullanmıştır. İçinde yaşadığımız bu yalanlar çağında bu tavrı gösterecek özgüven ve cesarete sahip olması takdire şayan bir durum.

Mungan Türk edebiyatının en çalışkan yazarlarından biri. Yayınlanmış o kadar çok kitabı var ki tam listesini buraya koyarak yazıyı uzatmak istemedim. Kitaplarının listesine ve okur değerlendirmelerine buradan ulaşabilirsiniz.

Murathan Mungan’ı tanımak isteyen edebiyat meraklılarına özellikle salık verebileceğim eseri "Murathan 95"dir. Edebiyatımızda bir eşine daha rastlamadığım bu kitap Murathan Mungan’ın 40 yaşının bir tür muhasebesini içerir. Kolay tarif edilebilecek bir kitap değildir. Herhalde en iyisi kitabın tanıtımını Mungan’ın yazmış olduğu önsöz üzerinden aktarmak olacak:

Açık söylemek gerekirse, bu kitabı nasıl tanımlayacağımı, adlandıracağımı ben de bilemiyorum;sizin de göreceğiniz gibi, eşine sık rastlanan türden bir kitap değil. Eğer bir tanımlamaya ille gerek duyuluyorsa, kısaca, bir tür derleme ya da seçmeler kitabı; bir “retrospektif”, ya da bir albüm kitap, diye adlandırılabilir...

Bu yazı dizisinde adet edindiğim üzere yazarın metinlerinden bir parçayı daha sizlere aktarmak istiyorum. Alıntı yazarın Cenk Hikayeleri kitabının tanıtım yazısından;

Eskiden, çok eskiden, uzun kış gecelerinde, kısık lambaların puslu camlarda titrek ışıltılarla titreştiği köy kahvelerine gece masalcıları, dengbejler, âşıklar gelirlermiş. Dışarıda dondurucu bir fırtına ortalığı kasıp kavurur, şiddetli bir tipi dünyanın bütün kış kahvelerini tehdit ederken, onlar, üzerlerindeki karları silkeleyip, kalın abalarını ocağın kenarında kurutup, kendilerine sunulan kahveden ve tütünden kısmetlerini alıp, eskilerden kalmış, geçmiş zamanın güzelleştirdiği masalların yırtık, sökük yerlerini onararak, belleklerine gömülmüş imgeleri çıkararak, üzerlerindeki çöl tozunu silkeleyip, parlatıp, canlı kılarak yeniden anlatırlarmış. Zamanın küllerinin savurduğu insanları, öyküleri, destanları, masalları, kahramanları, sevdaları, camları puslu kış kahvelerinde, ölü mangal ateşinin ışıyan gözlerine baka baka yeniden anlatmak, yeniden dinletmek hiç kolay değildir. Hiçbir yeniden kolay değildir.

Her ne kadar bu yazıda Mungan'ın düzyazılarını ele almış olsam da "Yaz Geçer" isimli şiir kitabının adını anmadan geçmemiş olayım. Bizim kuşak nezdinde efsane olmuş, muhteşem bir kitaptır.

Mungan’ın kitaplarını henüz okumamış olanlara ne mutlu. Önlerinde, ayak basılmamış egzotik adalar, rüzgârlı, engin denizler, güzel gözlü geyikler, mis kokulu çam ağaçlarıyla bezeli heybetli dağlar gibi duran koskoca bir Murathan Mungan külliyatı var.