Geometrik Ahlak #3 : Ölüm

---

---

En genel tanımı ile ölüm, bir organizmanın yaşamsal faaliyetlerini sürdürmesini sağlayan biyolojik fonksiyonların durmasıdır diyebiliriz sanırım. Ölüm pek çok sebebe bağlı olarak gerçekleşebilir fakat bu yazıda konumuz ölümün biyolojik sebeplerinden ziyade felsefede kendisine edindiği yer.

Kural 1 : Yaşayan her şey ölür. Evrende bir birine zıt bir çok kavram gibi yaşam ve ölüm de mutualist bir ilişki içerisindedir. Bir paranın iki farklı yüzü. Ölümler yeni yaşamların doğmasına imkan tanır, doğan her yeni yaşam günün birinde ölmek için hayata gözlerini açar. Bu sürece ömür denir. Doğar, yaşar ve ölürüz. Bu sayede evrimsel olarak ilerleme kaydederiz. Bilgi aktarılır, her yeni nesil zihinsel ve fiziksel olarak bir öncekinden daha gelişmiş olarak doğar. Kısacası ölüm gereklidir.

Kural 2 : Ölüm yaşamak içindir. Yaşamın zaman ile sınırlandırılıp ölüm ile son bulması yaşamı değerli kılan şeydir. Bu sayede insan kısıtlı zamanında mutluluğu bulmak, hayallerini gerçekleştirmek, hedeflerine ulaşmak gibi hayat amacına hizmet eden alt başlıkları birer birer yapılacaklar listesinden çıkarmaya çalışır. Yaşadığı hayattan haz almasını sağlayan da budur. Hayat çemberinden karşısına çıkan engelleri aşmaya çalışmak ve başarıları için ödül almak.

---

---

Bu iki kıssası belirttikten sonra ünlü düşünürlerin ölüm hakkındaki görüşlerine bakacak olursak:

İnsanların çoğu hayatlarının sonunda geriye dönüp baktıklarında molalarda yaşadıklarını görürler. Takdir etmeden ve zevk almadan geçip giden şeyin aslında hayatları olduğunu gördüklerinde şaşırırlar. Ve böylece umutlarla kandırılan insan ölümün kollarına koşar. Ölümden sonra, doğduğundan önce neysen o olacaksın.
Arthur Schopenhauer

Nietzsche'nin fikirsel olarak etkilendiği düşünürlerden birisi olan Schopenhauer bu sözünde sanki bizim kültürümüzü ve aile yapımızı anlatmış gibi. Yedi yaşına giren her çocuk "Emeklilik Programı" kapsamında yönlendirilmeye başlanır bizim ülkemizde. Dersine çalış, iyi bir lise kazan, iyi bir üniversite kazan, iyi bir derece ile mezun ol, iyi bir kariyer yap, iyi bir ev ve araba al, emekli ol, öl. Standart bir Türk insanının yaşam algoritması kabataslak bu şekilde ne yazık ki. Bunca "iyi" kelimesinin geçtiği bu algoritma maalesef özünde kötü. Çocuklarımızın sınırlı yaşamlarını robot gibi programlamaya çalışarak, yarış atı gibi çalıştırarak, istemediği mesleklerle muhattap olmalarına sebep olarak aslında onlara kötülük yapıyoruz. Evet para bir çok şeydir ama her şey değildir. Ve düşünülenin aksine kazanması çok zor bir şeyde değildir. Sevdiğiniz işi yaptığınız sürece paranın ve başarının sizi bulması kaçınılmazdır.

Hayatın bütün esrarını çözdüğün vakit ölümü arzularsın. Çünkü o da hayatın sırlarından biridir.
Halil Cibran

Cibran'ın bu sözü biraz hedonist bir yaklaşım içeriyor bana kalırsa. Hedonizm hakkında daha detaylı bilgi edinmek için @vitruvianman'in ''Izm'' serisi başlıyor: Hedonizm yazısına bakmanızı tavsiye ederim. Çünkü Cibran'ın bu sözü aslında ölüme giden yaşam sürecinde her şeyden haz almaya çalışan bireyin günün sonunda tatmadığı tek şeyin ölüm olacağını vurguluyor. Hayattaki amacı bütün hazları tatmak olan kişi eninde sonunda ölümü de tatmak isteyecektir. Kaçınılmaz bir jübile.

---

---

Ölümden neden korkacakmışım? Ben varken o yok, o varken ben yokum.
Epikür

Epikür'ün aksine, Tolstoy'a göre ise insanda ölüm korkusu günahlarını anlamasından kaynaklanır. Kişi ne denli ruhai bir yaşam sürerse ölümden o denli az korkar. Ruhani kişi için ölüm, ruhun gövdeden kurtulup özgürleşmesi anlamına gelir. Bu kişi yaşadığı şeylerin yok edilemeyeceğini bilir. Sadece yaşamayanlar ölümden korkar. Yaşamak istediklerini hep erteleyenler. Eğer Sokrates'in dediği gibi ölüm uykunun sürekli olanı ise hepimiz bu durumu biliriz ve yine bu durumda korkacak bir şey olmadığını da biliriz. Ve eğer ölüm bir çok insanın düşündüğü gibi daha iyi bir hayata geçiş ise kötü bir şey değil tersine bir kutsamadır.

Ölüm için yapılacak en iyi hazırlık sanırım iyi bir yaşam sürmektir. Çünkü ölüm yolun sonuna yerleştirilmiş bir ayna gibidir. Yaklaştıkça büyürüz aynada ve ayna her zaman bize yine bizi gösterir. Yaptıklarımızı, yaşadıklarımızı...

Pictures : 1 2

---

• Geometrik Ahlak #1 : Özgür İrade
• Geometrik Ahlak #2 : Adalet

---