İNSAN KALBİ

Kalp; memelilerin, kuşların, balıkların ve sürüngenlerin hayatlarını devam ettirmeleri için gerekli olan yegane organlardan bir tanesidir. Kalp, programlanmış basit kasılma ve gevşeme hareketleri sayesinde damarlarımızda bulunan kanı tüm vücuda pompalamaktadır. Programlanmış dememin sebebi beynimizin kontrolü olmadan sürekli olarak aynı hareketleri tekrarlanmasıdan dolayıdır fakat beyin, kalp üzerinde doğrudan kontrol sahibi olmasa da hormonların iç salgı bezlerince üretildiği ve gerekli yerlere iletildiği endokrin sistem ve dolaşım sistemi aracılığıyla kalbin kasılıp gevşeme hareketinin hızını etkileyebilmektedir.

Kalbin Yapısı

---

İnsan kalbi dört odacıtan oluşmaktadır. Kalbin üst kısmında ikişer tane atrium adı verilen kulakçık, alt kısmında ise ventrikül adı verilen karıncık mevcuttur. Kalbin sol kısmı oksijence zengin, sağ kısmı ise oksijence fakir kanla doludur. Kalbin içinde karıncıklar ve kulakcıklar arasında kapakçık adı verilen, kanın kalp içerisindeki hareketini düzenleyen yapılar mevcuttur.

Kalpte dört tane kapakçık bulunur. Bu kapakçıklar kanın geri karıncıklardan kulakcıklara geri dönmesini engeller ve kanın doğru bir şekilde akmasını sağlar. Her bir kulakçık ve karıncık arasında atrioventriküler(AV) kapakçık bulunur. Sol karıncık ve sol kulakçık arasındaki AV kapakçık biküspit(ikili), sağ kulakçık ile sağ karıncık arasındaki AV kapakçık ise triküspit(üçlü) kapakçık olarak adlandırılır. AV kapakçıklar tek yönlü açılmaktadır. Kanın kulakçıklardan karıncıklara geçmesine izin verirken, karıncıklardan kulakcıklara geri dönüşüne izin vermez.

Kalbin karıncıklarından çıkan atardamarların (aort ve akciğer atardamarı) başlangıç kısımlarında yarımay kapakçıkları adı verilen kapakçıklar bulunur. Bu kapakçıklar, karıncıkların kasılma esnasında sol karıncıktaki kanın aort atardamarına; sağ karıncıktaki kanın da akciğer atardamarına geçişini sağlar. Ayrıca karıncıkların gevşemesi sırasında atardamarlardaki kanın kalbe geri dönüşünü engeller.

Kalbin Tabakaları

---

Kalp üç tabakadan oluşmaktadır. Bu tabakaları isimleri dıştan içe doğru; perikart, miyokart ve endokart olarak adlandırılır.

Perikart: İki katlı bir zarar oluşmaktadır. Bu zararın arası sıvı bir madde ile dolu olduğu için kalbin kasılıp gevşemesi sırasında sürtünme en düşük seviyede tutulur. Bu sayede kalpte herhangi bir ani durumda oluşabilecek hasar en aza indirilir.

Miyokart: Bu tabaka kalp kasından oluşmaktadır. Karıncıklardaki miyokart tabakası, kulakçıklara oranla daha kalındır. Ayrıca sol karıncık duvarı sağ karıncık duvarına oranla daha kalındır. Böylece güçlü bir kasılmayla kanın tüm vücuda pompalanması sağlanır. Kalbin beslenmesi kendi içerisindeki kandan değil, temiz kanı vücuda dağıtan aort atardamarından ayrılan koroner damarlar adı verilen kılcallar miyokart tabakası ile bağlantılı olup kalp miyokart tabakasından beslenmektedir.

Endokart: Tek katlı olup, epitel doku adı verilen bir çeşit dokudan oluşmaktadır ve bu tabaka kalbin tüm iç yüzeyini kaplar.

Kalbin Damar Bağlantıları

---

Kalple bağlantılı olan damarlar bağlanma şekillerine göre adlandırılmaktadır. Kalpten kan götüren damarlara atardamar, kalbe kan getiren damarlara toplardamar adı verilmektedir. Toplardamar adı verilen damarlar kalbin kulakçıklarına, atardamarlar da kalbin karıncıklarına bağlanırlar.

Sol kulaklığa akciğer toplardamarı, sağ kulakçığa ise üst ana toplardamar ve alt ana toplardamar adı verilen damarlar bağlanırlar. Sol karıncığa aort atardamarı, sağ karıncıktan ise akciğer atardamarı çıkmaktadır.

Temiz Kan, Kirli Kan Kavramı

---

Aslen kanın temiz ta da kirli olma durumundan ziyade kandaki oksijen miktarına göre böyle bir telaffuz mevcuttur. Vücut hücrelerinden toplardamarlar tarafından kalbe getirilen kan, atardamarlar tarafından vücuda pompalanan kana oranla oksijen miktarı daha düşük olduğu için kirli kan olarak, atardamarlarla vücuda pompalanan kan da temiz kan olarak adlandırılmaktadır.

Atardamarlar, akciğer atardamarı hariç oksijence zengin kan taşımaktadırlar. Kalbin sağ karıncığına taşınan oksijence fakir kan yeniden oksijene doyurulması için akciğer atardamarı aracılığıyla akciğerlere taşınır ve kan oksijene doymuş bir şekilde akciğer toplardamarıyla sol kulakçığa getirilir.

Unutulmamalıdır ki burada verdiğim bilgiler insan kalbi için geçerlidir. Bazı canlıların kalp yapıları insanınkiyle benzerlik gösterse de birçok canlının kalp yapısı farklılıklar göstermektedir.

Görsel kaynak;

---

kaynak1

kaynak2

kaynak3