Stephen Hawking - Zamanın Kısaldıkça Kısalan Tarihi

Kaybının üzerinden 1 yıl geçmişken, ölüm ayı Mart’tan da çıkmadan bir çay eşliğinde sohbet edelim ve biraz Stephen Hawking analım istedim. Olur ya belki dikkat çeker bir okuyucu daha kazanır bu ufuk açan bey ve kitapları.
Hawking denilince akla gelen popüler anahtar kelimeler olan; ALS hastalığı, Evrenbilim, Karadelikler, Her Şeyin Teorisi, Zamanın Kısa Tarihi, Zamanın Daha Kısa Tarihi, tekerlekli sandalye, mekanik bir ses ile iletişim, he-pi-ni-ze i-yi gün-ler ve gerçekten öldü mü yoksa kendini mi dondurdu bu adam gibi bazı anahtar kelimeleri-soruları beyin fırtınası ve tümevarım/tümdengelim süreciniz için kapıya bırakarak başlayalım.
Sizden gelen anahtar kelimeleri de yorumlara alabiliriz. Lütfen çekinmeyin. Galoş da gerekmez, buyurun.

Resim Gordon Johnson tarafından Pixabay'a yüklendi
Stephen Hawking
Ünlü İngiliz teorik fizikçi, kozmolog, evrenbilimci, yazar. 8 Ocak 1942’de hayata gözlerini açıyor ve 21 yaşında tedavisi olmayan ALS Hastalığına yakalanıyor. Talihsiz dahi için teşhis konulduğu süreçte 2 yıldan fazla yaşamaz denmiş. Stephen hastalığı sebebi ile tekerlekli sandalyeye bağımlı kalmış, hatta 43 yaşından itibaren sesini de kaybetmiştir, ancak görülüyor ki 2 yıldan 50 yılı aşkın bir zaman çıkarmayı da başarmıştır.
Hastalıkta sağlıkta asla çalışmaktan vazgeçmemiş bir dâhi olarak evrenbilimde çığır açan teoriler ve çalışmalar geliştirmeye devam etmiştir. Hastalığına meydan okuyarak devam ettiği hayatına pek çok ödül ve onur derecesi, iki evlilik, 3 çocuk ve satış rekorları kıran kitaplar sığdırmıştır.
1988 yılında basılan Zamanın Kısa Tarihi: Büyük Patlamadan Kara Deliklere kitabı, Londra Sunday Times’ın çok satanlar listesinde 237 haftadan fazla kalarak İncil’den fazla satılan kitap olması ile bilinmektedir. Tedavisi olmayan hastalığı ile boğuşurken 1993 yılında Ceviz Kabuğundaki Evren ve 2005 yılında Zamanın Daha Kısa Tarihi isimli kitapları yazmıştır. İlerleyen kas hastalığı nedeniyle hareket kabiliyeti ve sesi neredeyse yok olduğundan, iletişim problemini çözebilmek ve çalışmalarına devam edebilmesi için kullandığı, tekerlekli sandalyesine entegre edilmiş, tek yanak kası ile kontrol edebildiği bir bilgisayar, bilim adamının sesi olmuştur.

Pardon, “Zamanın En Kısacık, Minicik Tarihi” Varsa Alabilir miyim? Teşekkürler.
Hawking tarafından 1988 yılında kaleme alınan ve evrenle ilgili var olan bilgi ve teorileri özetleyen popüler bilim kitabı Zamanın Kısa Tarihi’ne göz atmakla kalmışlığı, Zamanın Daha Kısa Tarihi’ni ise ilgiyle okumuşluğu olan biri olarak itiraf etmem gerekir ki, Zamanın Daha da Kısa Tarihi yazılsa hayır demezdim.
Neydi peki bu zamanın gittikçe kısalan tarihine olan gereksinim ve birinci kitabın daha kısa ismiyle yeniden yazılmasına sebep olan şey? 1988 Yılında basılmış olan ilk kitabın yeni bilgilerle güncellenmesi ve daha kapsamlı hale getirilmesi gerekliliği, haliyle bu işin birinci nedeniydi. Ancak kitabın güncelleştirilmesinde bir diğer önemli etken şüphesiz okuyucunun kitabı anlamakta zorlandığının görülmesiydi. Ne kadar kolaylaştırılmaya çalışılmış da olsa, hala temel fizik bilgisi gerektiren ilk kitaba okuyucunun 4-5 sayfa sonra boş gözlerle bakıyor olması, satış rekorları kıran kitap için üzücü bir gerçekti.
Zira, temel fizik, evren, kuantum mekaniği, sicim teorisi, büyük patlama teorisi gibi başlıklar az çok bilgimin olduğu konular da olsa, Zamanın Daha Kısa Tarihi’ni dahi okurken yer yer kopup gittiğim, ezildiğim ya da saç diplerimden doğru tutuştuğum olmuştur.

Hawking açısından bakınca da zor tabii. Evrenbilim ile ilgili bilgilerini derlemiş, harmanlamış, ölümcül bir hastalık ile boğuşurken, evrenin dilini herkesin anlayabileceği hale indirgemeye çalışmışsın. Bu süreçte kitabın ön okumalarına ve editoryal sürecine katılım gösteren herkes seni yeteri kadar hırpalamış ve konuyu zımparalamış. “Bu benim fikrim tabi ama hiç bir şey anlaşılmıyor Stephen”, “Bence kitapta E=mc2 dışında formül kullanma ama yine de sen bilirsin Stephen”, “Şu karadeliği şuraya bırakma diyorum Stephen”…
Sonuç olarak, okuyucu yine de ne olduğunu tam anlayamamış.
O arada Ceviz Kabuğundaki Evren diye kitabın devamı niteliğinde bir eser yayınlıyorsun, Her Şeyin Teorisi’ni yazıyorsun falan yine olmuyor. Yıllar sonra da, “Tamam be alın o zaman, bu biraz daha kısa tarihi. Bundan aşağısı da kurtarmaz artık” diye kitabın daha kolay versiyonunu çıkarmak zorunda kalıyorsun. Ve sen okul öncesi düzeye indiğini de düşünsen, okuyucu ne kadar anlıyor hala belli değil.
Zamanın tarihleri o kadar uzamış ki okuyanın artık anlamasa da anlamadığını belli etme şansı yok zaten. “Aa, Stephen onu mu diyordun sen yahu, ilahi.” diyerek konuyu kapatmak durumunda. O kadar da anlamamış olamayız yani çizimler, illüstrasyonlar, şakalar falan eklenmiş. Sonuç olarak zamanın tarihinden de küfür yememek adına konu burada bırakılmış belli ki.
Şiddetle tavsiye eder, her yaşta okunmasını dilerim. Hatta kendiniz okuduğunuzda anlamıyorsanız bile çocuğunuza belli yaş dönemlerinde yeniden okumasını tavsiye etmenizi dilerim. Çünkü belki de tekrar tekrar okuyarak gelseydik hem her seferinde farklı bir şey alırdık, hem de kim bilir hayal gücümüze neler yapardı be.

Hawking ile ilgili bilgiler kaynakları:
Benim Kısa Tarihim, Yazar: Stephen Hawking (Kitap)
Stephen Hawking: Bilim Dünyasından Bir Hayat, Yazar: Michael White ve John Gribbin (Kitap)