Tomasz z Akwinu o prawie.

Tomasz z Akwinu – miał zająć się adaptacją arystotelizmu dla potrzeb chrześcijaństwa.

Napisał sumę teologiczną, sumę przeciwko poganom, nie dokończył traktatu politycznego o władzy monarchów. Tomasz podkreślał że ostateczne cele człowieka są celami niebieskimi, ale jednocześnie uważał że waga spraw cielesnych też jest duża. Przyjął od Arystotelesa że Bóg stworzył człowieka, a człowiek powinien żyć w społeczeństwie – bo takie jest jego prawo naturalne. Zasada władzy – principium – źródłem powstania społeczności ludzkiej jest ludzka natura, więc władza państwowa pochodzi tylko pośrednio od Stwórcy. Boska jest tylko sama zasada władzy, natomiast każdy konkretny ustrój tworzą ludzie. Tomasz nie mówi czy władcą musi być cesarz, papież, czy król. Opowiadał się jednak za rządem monarchistycznym, ale też twierdził że ma ten ustrój tendencje do degenerowania się. Państwo ma tworzyć warunki potrzebne do zbawienia – pokój i porządek. Jest zwolennikiem hierarchii w społeczeństwie – istnieje ona w niebie, w kościele i w państwie. Jedni ludzie muszą być sługami innych, ponieważ są z natury gorsi. Jego podział społeczeństwa nie był między korporacjami stanowymi (duchowieństwo, feudałowie, chłopi) – uważał to za anachronizm. Dzielił społeczeństwo między klasami na: otimates (najważniejsi). Populus honorabilis (np. bogaci kupcy), vilis populus (ci, którzy majątku nie posiadają), - różnicował ludzi wg majątku. Uważał, że między tymi grupami musi być pokójTomasz przyzwalał na lichwę, bo uważał że pożyczanie komuś pieniędzy pozwoli komuś szybciej się rozwinąć. Pomimo całej elastyczności nie pozostawił swym czytelnikom żadnych złudzeń co do prymatu Kościoła i papieża w państwie.

▪ Najwyższym prawem jest prawo wieczne (lex aeterna) – najwyższa mądrość boża – wyrażają one reguły wedle których Bóg rządzi światem, jest nieprzemienne dla ludzi.
▪ Odbiciem prawa wiecznego w mózgu ludzkim jest prawo natury – lex naturalis – rozumny człowiek jest w stanie pojąć co jest dobre, a co złe, miały postać nakazów etycznych, np. miłuj bliźniego jak siebie samego
▪ prawo natury daje tylko ogólne reguły postępowania dlatego ustawodawca musi szczegółowo określić jak należy zakazy i nakazy prawa natury egzekwować – ustanawia to prawo ludzkie – lex humana. Stanowi je włądza państwowa i nie może nim naruszać prawa naturalnego
▪ zachowanie się człowieka reglamentuje też boskie prawo – lex divina – treść jego jest zawarta w piśmie świętym i nauce kościoła.
▪ Tomizm był syntezą średniowiecznej doktryny kościoła i jej największym osiągnięciem.

Ksiązka - Historia doktyn politycznych i prawnych. Olszewski i Chojnicka
Obraz - https://pixabay.com/en/angel-figure-mourning-hope-1507747/