Dit is het derde deel van onze vierdelige serie over retoriek en muziek. Deel 1 staat hier en Deel 2 staat hier.

English version here

Typologie van figuren

_{[afb. typologie Bernhard]}

Anders dan andere auteurs kent Bernhard maar een beperkt aantal figuren die afhankelijk van de soort compositie gebruikt kunnen worden. Bij de stylus gravis horen 4 figuren: Transitus (doorgaande noten, geen dissonanties op de onbelangrijke tellen 2 en 4 in de maat), Quasi Transitus (doorgaande noten met dissonanties op de onbelangrijke tellen 2 en 4 in de maat), Syncopatio en Quasi Syncopatio (syncope of ligatuur en haar oplossing, zie hiervoor ook het voorbeeld voor de pleonasme boven). Dit is de oude stijl.

De stylus luxurians is een aangeklede stijl en komt overeen met de Seconda Pratica. Daar horen 23 figuren bij die gedeeltelijk gecombineerd kunnen worden met de Transitus en de Syncopatio. Hierbij horen onder andere de Superjectione (uitwijkende wisselnoot naar boven als de lijn naar beneden gaat), Anticipatione (anticipatie van een noot), Subsumtio (het tegendeel van de Superjectione), de Variatio, de Multiplicatio (het opsplitsen van een noot in meerdere noten) en de Passus duriusculus (chromatische lijn). De Stylus luxurians kan weer in kerk-, kamer (huis)- en in theaterstijl onderverdeeld worden. En die hebben ook weer hun eigen figuren.

Hoe componeerde men?

De taken van de componist kwamen grotendeels overeen met de eerste drie taken van de retoricus (zie boven). De componist in de 17de eeuw zou ten eerste de inhoud van de tekst analyseren en vastleggen om welke soort tekst het gaat en welk affect het bevat (inventio). Vervolgens onderzoekt hij versmaat en opbouw en legt de paragrafen vast (disposito). Daarna besluit hij in welke stijl hij wil componeren. Voor de kerk componeerde men anders dan voor het hof. Geestelijke liederen verdragen minder dissonanties dan en liefdeslied of opera-aria (eluctio). Vervolgens zal hij voor elk paragraaf een melodie vinden met een juiste beklemtoning en emphasis. Dat wil zeggen dat de voor de betekenis van een zin bepalende woorden op de juiste manier beklemtoond worden. Dat kan bijvoorbeeld door een hoge noot te gebruiken. Afhankelijk van de compositietechniek wordt deze melodie nu verwerkt. Dat gebeurt met alle paragrafen totdat het stuk af is.

Men moet niet aannemen dat de componist hierbij altijd een tactrat met een figurencatalogus naast zich zou hebben liggen. Maar het gebruik van de verschillende retorische en muzikale figuren is algemeen bekend vocabularium voor de componist geworden.

Memoria en actio waren de taken van de uitvoerder. Die was zich gewoonlijk zeer bewust van de samenhang tussen tekst en muziek en vulde de muzikale figuren tijdens de uitvoering van zelf met betekenis. Daardoor werden de noten uiteindelijk leven ingeblazen.

Voor de hedendaagse uitvoerende betekent dat, dat hij de stukken goed op deze samenhangen moet onderzoeken voor het zingen ofwel spelen. Zowel op de inhoud, affect, woorden en hun correcte beklemtoningen en de figuren die de stukken onthouden. Alleen het bewustzijn van de betekenissen en samenhang tussen tekst en muziek zullen de uitvoering in de juiste richting beïnvloeden.

Running an ensemble is a rewarding but time consuming job. Chasing after grants and sponsorship is the often overlooked but important aspect of a musician's life. If our post has passed the reward period, please consider a donation or a delegation. We also accept tokens of support at the following addresses:

BTC
1Mwe6XaDcREa7o5RSLGoWfk9wSwGs6LkSA
LTC
LPcEtTsxMJykDeK713jsj3e2BsdVf32ix7
ETH
0x1bb1d830f66bdb74de45685a851c42b790587a52
Doge
DMJNS7jbNCgPdFdxgeFdEummFMmSQvAoK2
Musicoin
0x9c1fc741f0869115f8c683dc6967131ab1c40ebc

Smartcash tips accepted!

Our Musicoin artist page

Thanks for you support!

The classical music community at #classical-music and Discord.
Follow our community accounts @classical-music and @classical-radio.
Follow our curation trail (classical-radio) at SteemAuto
Community Logo by ivan.atman