10 Türk Romancısı - Hasan Ali Toptaş

Uzun yıllardır edebiyatla ilgileniyorum. Geniş bir zamana yayılan bu uğraş sonucunda zihnimde en çok sevdiğim yazarların bulunduğu bir liste oluştu. Bu yazı dizisinde en çok beğendiğim Türk romancılarını tanıtıyorum. Serinin önceki yazılarında Orhan Pamuk ve Tahsin Yücel romanları hakkında bilgiler paylaşmıştım.

Bu yazılarda, bir yandan sevdiğim Türk yazarlarını yorumlar ve tanıtırken, bir yandan da, edebiyatın ne olduğu ya da ne olması gerektiği üzerine düşünüyorum.

Hasan Ali Toptaş’ın eserlerinden yola çıkarak edebiyatı güzel cümleler kurabilme sanatı olarak tanımlayabiliriz. Toptaş her cümlesini adeta yaşamının son sözleriymiş gibi yazıyor.

Hasan Ali Toptaş’ın bu denli güzel yazabilmesinin ardında yatan sır nedir? Çok okumak mıdır? Doğru bir üslup oluşturmak adına seçerek okumak mıdır? Çok yazmak mıdır? Her cümleyi defalarca yeniden yazmak mıdır? Yoksa o güzel cümleler gökten zembille inmiş ilahi bir yetenek sayesinde mi yazılabilmektedir? Belki bunların tümü birden doğrudur, bilemiyorum.

Bunca sözünü etmişken, Hasan Ali Toptaş’ı hiç okumamış olan kitapseverlerin merakını gidermek adına, Bin Hüzünlü Haz isimli romanından seçtiğim bir paragrafa aşağıda yer vermek istiyorum:

"Beni en çok suçtan arınmışlığım tedirgin ediyor. Uzunca bir süredir, ruhumun derinliklerinden bütün şiddetiyle hissediyorum bunu. Kimi zaman, şöyle adamakıllı kirlenip de kim olduğumu anlayayım diye kendimi pervasızca şu şehrin alkol kokulu karanlığına vuruyor, hangi köşede bir üçkağıtçı bulur, hangi sokakta bir serseri görür ya da nerede bir ayyaşa rastlarsam hemen arkadaş oluyor, sonra onlarla birlikte hayatın el değmemiş noktalarına doğru yürüyüp kimilerinin çirkinlik adını verdiği birtakım şeylerin içinde yüzüyor, renk renk ışıklarla süslü çamur deryalarına batıp çıkıyor, postu batakhanelerinin başköşesine serip yıllarca kalıyor ve bütün bunlar olup biterken, dünyada insanoğlunun işleyebileceği ne kadar suç varsa hepsini kocaman bir mıknatıs gibi varlığımda toplamak istiyorum ama bunu bir türlü başaramıyorum"

Elim değmişken yazardan bir alıntı daha yapayım:

"Bakıştık sessizce. Daha doğrusu ben başımı kaldırdığımda, onun bana dikkatlice baktığını fark ettim. Uzak tül ağartısına benzeyen incecik bir kaygı vardı bakışlarında, rüzgara kapılmış gibi, kımıldanıp duruyordu."

1958 yılında Denizli'nin Çal ilçesinde doğan Hasan Ali Topbaş'ın ilk öykü kitabı Bir Gülüşün Kimliği'ni1987 yılında, ikinci öykü kitabı Yoklar Fısıltısı'nı 1990 yılında yayınlandı. Veznedarlık, icra memurluğu ve hazine avukatlığında memurluğu yaptı. Topbaş, dili kullanmadaki ustalığı ile tanınıyor ve postmodern edebiyatın önemli temsilcilerinden biri olarak kabul ediliyor.

Hasan Ali Toptaş son dönem edebiyatının modern bir dervişi olarak isimlendiriliyor. Yazar harflerden notalar çıkarıp bize kitaplarının sayfalarından yayılan güzel ezgiler dinletiyor.

Hasan Ali Toptaş elbette kurduğu güzel cümlelerden ibaret bir yazar değil. O cümlelerle anlatılan olaylar, durumlar, mekanlar, duygular, düşünceler var. Hasan Ali Toptaş’ın romanlarının gelişimini düşündüğümde aklıma, fraktal denklemler (koas denklemleri) ile oluşturulan kendilerini yavaş yavaş geliştiren biçimler geliyor. Toptaş romanları usul usul gelişen bir kaosun sergilenmesi olarak okunabilir. Ana temanın kendini sıçramalar yapmaksızın, küçük nüanslarla köpürterek çoğalttığı, bir yandan da yan izleklere bölünerek genişlediği görülür. Romanın sonunda tüm bu dağınıklık yine başladığı gibi usulca toplanıp sonuçlandırılır.

Hasan Ali Toptaş son dönemde biraz da pazarlama kaygılarıyla doğunun Kafka'sı olarak isimlendirilmeye başlandı. Bana soracak olursanız bu çok da uygun bir benzetme değil. Kafka, Kafka'dır, Toptaş, Toptaş'dır sonuçta.

Her yazarın çağrıştırdığı sözcükler vardır. Toptaş deyince aklıma taşra, yalnızlık ve hüzün geliyor.

Yazarın eserlerinin listesi:

Roman

• Sonsuzluğa Nokta (1993)
• Gölgesizler (1995)
• Kayıp Hayaller Kitabı (1996)
• Bin Hüzünlü Haz (1998)
• Uykuların Doğusu (2005)
• Heba (5 Nisan 2013)
• Kuşlar Yasına Gider (2016)

Öykü

• Bir Gülüşün Kimliği (1987)
• Yoklar Fısıltısı (1990)
• Ölü Zaman Gezginleri (1993)
• Geçmiş Şimdi Gelecek (2016)

Deneme

• Harfler ve Notalar (2007)
• Başlarken Yalnızsın Bitirdiğinde Daha da Yalnız (2014)

Kitap dünyasının imdb'si olan goodread sitesinde yer alan, yazarın kitapları hakkındaki okuyucu değerlendirme skorlarına ve yorumlara buradan erişebilirsiniz.

Edebiyat ile sarhoş olmak istiyorsanız Hasan Ali Toptaş'ın kelimelerini yudum yudum içebilirsiniz.

Okuduğunuz için teşekkür ederim.