Şairler ve Şiirleri Serisi #5 - [Louis Aragon - Mutlu Aşk Yoktur]

Merhaba arkadaşlar, bugün sizlerle şairlerin hayatları hakkında bilgi verdiğim ve şiirlerini anlam bakımından incelediğim yazı serisinin yeni bölümünü paylaşacağım. İnceleyeceğimiz şiir Fransızca'dan çeviri olmasına rağmen anlam ve ahengi oldukça güzel. Normalde dizi izleyen birisi değilim ancak bu şiiri ilk kez bir dizide Kıvanç Tatlıtuğ'un sesinden dinlemiştim. Her zaman olduğu gibi önce yazarımız Louis Aragon hakkında bilgi vererek yazıma başlayacağım ve ardından Mutlu Aşk Yoktur şiirini anlam yönünden irdeleyeceğim. Daha fazla şair ve şiir için bloğumu ziyaret edebilirsiniz.

---

Kaynak

Louis Aragon Kimdir?

Şairimiz Louis Aragon 3 Ekim 1897 tarihinde Paris'te doğmuştur. Louis Aragon'un ailesi daha o doğmadan önce dağılmıştı. Bu nedenle annesi Louis Aragon'a babasından hiç bahsetmemiş ve hatta kendisini de annesi değil ablası olarak tanıtmıştır. Aile 1904 yılında Paris'ten Neuilly'ye taşınmış ve Louis Aragon ilk öğrenimine orada başlamıştır. 1908 yılında Saint-Pierre Lisesi'ne girmiş ve burada başarılı bir öğrenci olarak dikkatleri üzerine çekmiştir. İlk, orta ve lise öğrenimini başarı ile tamamlamış olan Louis Aragon Tarihler 1914'ü gösterirken annesinin de zoruyla Tıp Fakültesinde eğitimine başladı. Üç yıl eğitim aldıktan sonra I. Dünya Savaşı'nın son yılında aaskere alındı ve eğitimi yarım kaldı. Burada pek çok farklı kişiyle tanışan Aragon cephede göstermiş olduğu başarılar sebebiyle 1918 yılında madalya ile ödüllendirildi.

Savaşın ardından terhis olan Louis Aragon yarım kalan tıp eğitimine devam etmeye başladı ancak tamamlamadan okuldan ayrıldı. 1921 senesinde okulu bırakan şairimiz kütüphanede çalışmaya başladı. Bu dönemde dadaizm akımını benimsemişti fakat 1923 yılında Giverny'e taşındı ve bu fikirlerinden kopmaya başladı. 1924'te askerde tanışmış olduğu Breton'un yayınlamış olduğu "Sürrealizm Manifestosunu" benimsedi. 1928 yılından itibaren ise dünya görüşünde büyük farklılıklar oluşmaya başladı. Bu yıl evlendiği eşi, roman yazarı Elsa Triolet ile Sovyet Rusya'ya gitti ve bir yıl boyunca orada kaldı. 1930 yılında Devrimci Yazarlar kongresine katıldı ve iki yıl sonrasında daha önce inandığı akımların hepsinden tamamen kopmuş ve komünist bir dünya görüşünü benimsemişti.

1935’te Paris’te Kültürün Savunulması İçin Dünya Yazarları Kongresi’ne katılan Louis Aragon ertesi yıl ‘ Ce soir gazeteinde yöneticiliğe başladı. Ardından New York gezisine çıkan yazar 1939 yılında gezi dönüşü askere alındı. Nazi işgaline karşı Güney Fransa'da gizli göreve başlayan Aragon, şiirlerinin kendinden habersiz olarak dağıtılması ve çok beğenilmesi sonucu bu dönemde büyük bir üne kavuştu. II. Dünya Savaşı'nın ardından tekrar Paris'e dönerek çeşitli sol örgütlerde ve dergi-gazetelerde görevler aldı. 1969 yılında Goncourt Akademisine girdi fakat burada çok uzun süre kalmadı. 1970 yılında hayat arkadaşının ölümü onu çok etkiledi. 1977 yılında Ekim Devrimi'nin 60. yılı sebebiyle düzenlenen törene Fransa temsilcisi olarak katıldı. Hayatının geri kalan bölümünü eski eserlerini düzenlemeye ve radyo-TV programlarına katılmaya ayıran Louis Aragon 24 Aralık 1982 tarihinde Paris'te hayata gözlerini yumdu.

Yazı yazmaya küçük yaşlarda merak salan Louis Aragon ilk şiir kitabını 1920 yılında çıkardı. Le fen de joie (Kıvanç Ateşi) isimli bu kitabı dadaizm akımını benimsediği döneme ait olması sebebiyle bu akımın izlerini taşıyordu. Dadaizm, toplum kurallarına, savaşa ve geleneklere karşı çıkan bir düşünce akımıydı. Daha sonra bu akımdan ayrılarak Sürrealizm akımını benimseyen şair 1925 yılında bu akımın en önemli eserlerinden birisi olan Le paysan de Paris (Parisli Köylü) isimli eserini yayınladı. 1928 yılında tanıştığı eşi Elsa Triolet sayesinde büyük bir görüş değişikliği yaşayan Louis Aragon bu tarihten sonra şiir ve yazılarında da değişikliğin etkilerini yansıttı. Hayatının bu yeni döneminin şiirlerini üç ana tema etrafında toplayabiliriz: Toplum biçimi olarak sosyalizmi öven şiirleri; çoğunlukla savaş ve direniş günlerine ait yurtseverlik şiirleri; eşi Elsa’da hayat bulmakla birlikte, dünyaya, yaşama, doğaya yönelik sevgi şiirleri. Louis Aragon'nun edebi hayatı için söyleyebileceğimiz en önemli şeylerden birisi ise hayatı boyunca takip etmiş olduğu akımları çok iyi temsil ettiği ve bu akımlar doğrultusunda çok önemli eserler verdiğidir.

Kaynak

Mutlu Aşk Yoktur Şiirinin Anlam Yönünden Tahlili

Öncelikle bu şiirin intenet üzerinde bir kaç farklı çevirisi mevcut. Ancak ben Cemal Süreya'nın yapmış doluğu çeviriyi daha çok beğendiğim için onu paylaşıyorum sizlerle. Şiiri okuduğumuzda şairin eşi ile tanıştıktan sonraki döneme ait olan şiirlerinden birisi olduğunu rahatlıkla anlayabiliyoruz.

Aslında hiçbir şey kâr değil insana
Ne gücü, ne zayıf yanları, ne de yüreği
Gölgesi bir haç gölgesidir kollarını açsa
Ve kırar göğsüne bastırırken sevdiği şeyi
Tuhaf bir ayrılıktır hayatı kapkara
Mutlu aşk yok ki dünyada..

Burada insanın genel yapısının mükemmelsizliğinden dem vuran şair aynı zamanda hayata bakış açısının biraz karanlık olduğunu yansıtmaktadır. Komünist inanca sahip olduğu döneme ait olan bu şiirinde insanların eşitliğini ilk iki mısrasında açıkça vurgulamış ve görüşlerini şiirlerinde canlandırmıştır.

Hani giydirilmiş erler bir başka yazgıya
İşte o silahsız askerlere benzer hayatı
Sabahları o yazgı için uyanmış olsalar da
Tükenmiştirler ve kararsızdırlar akşamları
Söyle yavrum şu sözleri ve sakın ağlama
Mutlu aşk yok ki dünyada..

Geçirmiş olduğu askeri dönemin izlerini de taşıyan bu bölümde aşkın da askerlere benzer olan yanını vurgulamaktadır. İnanmadığı değerler uğruna da olsa sabah kaltığı zaman savaşmakta olan askerler acı çeker ama yine de savaşmaya devam eder. Aynı şekilde aşk da bazen gerçekten çok acı verici olur ancak insan sevmeye devam eder.

Güzel aşkım, tatlı aşkım, çıbanım, derdim
Yaralı bir kuş gibi taşırım seni şuramda
Ve görmeden bakanlar şu halimize bizim
Süzdüğüm sözleri söylerler benden sonra
Ve her şey der demez ölür iri gözlerin uğruna
Mutlu aşk yok ki dünyada..

Burada şair yine sevgiyi eşinin üzerinde somutlaştırmış, sevginin sırf mutluluk olmadığına çift yönlülüğüne dikkat çekmiş hem tatlı aşkım hem derdim demiştir. Sevgilisinin iri gözlerini şiire katarak gözlere aşkın anlamını yüklemiş ve uğruna herşeyi yapabileceğini vurgulamıştır. Gözlere yüklediği bu anlam sürrealist akımdan kalma bir iz olarak değerlendirilebilir.

Yaşamayı öğrenmek bizim için geçti çoktan
Ağlasın gece içinde kalplerimiz yan yana
En küçük şarkıyı mutsuzluktur kurtaran
Her ürperiş borçlu baştan bir hayıflanmaya
Ve her kitar havası beslenir hıçkırıkla
Mutlu aşk yok ki dünyada..

Hayatı zorluklarla başlamış ve devam etmiş olan bir şairin dünyaya duyduğu sevgi ve onunla bilikte geleceğe karamsar bakışı bu kıtada açıkça yansıtılmıştır.

Acılara batmamış bir aşk söyle bana
Yıkmamış, kıymamış olsun bir aşk söyle
Bir aşk söyle sarartıp soldurmamış ama
İnan ki senden artık değil yurt sevgisi de
Bir aşk yok ki paydos demiş gözyaşlarına
Mutlu aşk yok ki dünyada
Ama şu aşk ikimizin öyle de olsa...

En son bölüm ise şairin tüm şiire yüklediği anlamı bir özet, bir sonuç niteliğinde yansıttığı bölümdür. Burada aşkın acılarla birlikte var oluşunu vurgulamış ve aynı zamanda yurt sevgisine denk oluşunu belirterek hem yurt sevgisini yüceliğini hem aşkın ululuğunu birbirine denklemiştir. Burada da yine 1928 sonrası dönemin etkileri açıkça görülmektedir. En son ise " Ama şu aşk ikimizin öyle de olsa..." diyerek aşkı acılarla kabullenmeyi ve aşkına sahip çıkmayı vurgulamıştır. Burada yine aynı şekilde yurt sevigisiyle eş tuttuğu bu durumu vatan için de söylediğini anlayabiliriz. Yani vatan da her ne kadar bize acılar yaşatsa da yine de vazgeçemeyeceğimiz sahip çıkacağımız bir sevdadır.

Şiiri Kıvanç Tatlıtuğ'dan dinlemek için buraya tıklayabilirsiniz. (Videonun son bir dakikalık kısmı)