Canlılar aslında "Cansız" mıdır?

Canlı denilince ilk akla gelen nedir?

Büyük olasılıkla hareket eden, üreyen, kendini savunan, yemek yiyen bir form düşüneceksiniz. Tıpkı yukarıdaki resimde görünen minnoş gibi:) Evet biyolojide bu böyle tanımlanır. Bütün algılarımız, düşüncelerimiz, hatta iç güdülerimiz bunun aksinin olmayacağını bize söyler.

Canlıların bir zekası da olabilir. Tıpkı bizlerde olduğu gibi. Problemleri çözebilen, düşünebilen, muhakeme yeteneğine sahip olan vb. gibi... Hatta öyle ki canlıların ruhu da vardır deriz. O canlıdır. Bir özü ve tözü olan.

Sonra sınıflandırmaya devam ederiz; ya cansız varlıklar? Konuşamayan, yürüyemeyen, üreyemeyen olduğu yerde duran ve belki müdahale edilmezse yüzbinlerce yıl da olduğu yerde duracak olan vs... Cansız bizlerden aşağı bir varlıktır. O maldır, eşyadır. Kendini savunamaz, çoğalamaz, düşüncesi-duygusu yoktur.

Bu arada yürüyebilen taşları da paylaşmadan edemiyorum burada :) Fotoğraf nypost.com'dan alınmıştır.

Buraya kadar herşey güzel. Canlı belli cansız da belli. Çok keskin ve net bir ayrım var. Yalnız insanoğlu varolduğundan beri çözemediği bir şey var. İşte o biraz ortalığı karıştırıyor. O da canlının yaşam döngüsü sonunda karşılaştığı o son. Ölüm..
Ölünce üreyemiyor, yürüyemiyor, yiyemiyorsunuz. Hatta ruh bile ölü bedeni terkedip çıkıyor gidiyor. E ne oldu şimdi ne güzeldi canlı olmak. Madem nihayetinde cansız olacaktık neden hep başından beri cansız olarak kalmadık. Doğduk, büyüdük, üredik, mücadele ettik, yedik, üzüldük, mutlu olduk vs. vs. Neden böyle bu kadar hengame yaşandı ki. Taş olarak kalsaydık. Olduğumuz yerde binlerce yıl kalmaya devam ederdik.....

İşte bu düşünceler, kendini ve yaşamı sorgulamaya başlayan bir insanın bu işin felsefesine yavaş yavaş kaptırmaya başladığı ilk anlardır.

Teknik olarak bu şekilde bir yaklaşım, hemen hemen hepimizin sonunda aynı kanıya varacağımız bir çerçevede ilerler ve sonlanır. Ama bu ölüm denilen şeyin açıklamasını ya da doğmadan önce ne idik? neredeydik? ne yapıyorduk? sorularının gerçek ve doyurucu bir cevabını hiç bir zaman bize buldurmaz.

Çok sevdiğimiz bir yakınımızı kaybettiğimiz zaman yaşadığımız acıyı yaşayanlarımız iyi bilir. Ya da çok sevdiğimiz yakınlarımızı bir gün biz hayattayken kaybedebileceğimizi ve yaşadığımız endişeler ve korkuları... Aklı başında olan herkes ölümü düşünür. Ne olacak bana? "Gerçekten" nerede olacağım? "Gerçekten" ne hissedeceğim? Modern insanın (Homo Sapiens Sapiens'i kastediyorum) dünya üzerinde var olduğu günden beri hemen hemen her gün, her saniye, her an düşündüğü-sorguladığı ve bütün yaşamını üzerine kurguladığı şeydir bu düşünceler..

Peki ben size, gelin ölümü ya da canlıyı-cansızı bu kadar kesin ve net bir şekilde ayırmayın, aslında canlıların hiç biri canlı filan değildir desem??

Nasıl yani?! diyeceksiniz elbet.

Şöyle, gelin birlikte bakalım.

• Bizim gibi bir canlıyı ele alalım. Hatta bizi!... Biz yüz milyarlarca küçük canlının konfederatif bir biçimde bir araya gelmiş haliyiz. Bunlar hücreler. Her bir hücre aslında birer canlı. Bunu çok iyi biliyoruz.

• Her bir benzer hücre birlikte yaşamaya karar verdi, yanyana geldi ve dokular oluştu. Bir dokuya uzaktan bakıldığında
  hiç de bir çok küçük canlının bir araya gelip de oluşturduğu toplulukmuş gibi göründüğünü söyleyemem. Sanki yekpare bir canlı gibi görünür.

• Sonra dokular da özelleşip farklı farklı 'dome' lar halinde organları oluşturdu. Bir organı da elinize aldığınızda kendi başına canlı birşey miş gibi görünür uzaktan. "Ya işte bu organın sağ üst tarafındaki 3 mm2'lik bölgesinin 2 mikrometre altında onbeşbinyediyüzseksenaltıncı hücre var onun da yanında onbeşbinyediyüzseksenyedinci hücremize dikkat edelim. Acaba bu gün keyifleri nasıl hücreciklerimizin" diye düşünmeyiz . İlk gördüğümüz şey bir organdır ve biz organın canlılığında bahsederiz. Ama hala aslında asıl "canlı" olan birim hücrenin ta kendisidir. Yani bizim sanki tek bir canlıymış gibi gördüğümüz bu organ, aslında 12 milyon (farazi) canlının bir araya gelmiş halidir.

• Organlar da bir araya gelir sistemleri, sistemler de bir araya gelir organizmayı yani bedeni oluşturur.

Anlaşıldı. Canlı "birey" olan biz değiliz. Hücrelerimiz adını verdiğimiz canlıcıklar... Yani bir kişi ölünce öldü diyemiyoruz. Milyonlarca hücre öldüğü zaman o kişi ölüyor....

O halde canlı olarak ele alacağımız şey, ne biz, ne organlarımız, ne sistemler, ne dokular... Canlı olarak ele alacağımız varlıklar hücreler oluyor. Hücre denilen bu canlı kişisini irdeleyelim o halde. Nasıl canlı olabiliyor? Canlılığı nerede başlıyor? Yoksa gerçekten aslında o da mı canlı değil???

Bütün bunları irdeleyerek aslında canlılık diye birşeyin olmadığını aslında cansızlık denilen birşeyin de olmadığını anlatmaya çalışacağım. Ama bu yazının bir de ikinci bölümü olacak. Buna orada devam etmeye çalışacağım.

Bu ilk paylaşımıma vakit ayırıp okuduğunuz için çok teşekkür ederim. Bu yazının devamında görüşmek üzere...