Sağlıkta Blockchain Teknolojisi Kullanılacak mı? [cointurk 17.projesi]

Blockchain teknolojisi kripto para piyasalarının altyapısını oluşturmaktadır. Çoğu kişinin aşina olduğu bir bilgi olarak, kripto para transferleri 1mb bloklara yazılarak, belirli bir algoritmanın bu bilgi bloğunu çözümlemesi ve transferi gerçekleştirmesi ilkesine sahiptir. Bu çözülen bloktaki bilgiler, algortimayı kullanan tüm cihazlar tarafından teyit edilerek, transfer bilgisi tüm bilgisayarlara işlenir ve blok zincire (blockchain) kaydedilir.

Blockchain, güvenli bir sistemdir ve zincire eklenen tüm bilgiler değiştirilemez bir şekilde saklanmaktadır. Bu seviyede güçlü bir teknoloji, sadece basit bir para transferinde kullanılması, sistemin değerine hakarettir. Blockchain teknolojisi hızlı bir veri işleme sistemi olarak, sağlık, siyaset, ülkeler arası ilişkilere varıncaya kadar kullanılabilecek seviyede önem arz etmektedir.

Yazımın başlığında belirttiğim, sağlık hizmetlerinde Blockchain'in kullanımı nasıl gerçekleşebilir sorusuna biraz da hayal gücümün eriştiği seviyede yanıt vermeye çalışacağım. İnternet üzerinde arama yapıldığında karşımıza bu konu hakkında, özellikle FDA, CDC, HHS gibi yurt dışı sağlık, gıda ve ilaç endüstrisinin amiral gemilerinin hali hazırda öncülük ettiğini görebiliriz. Bu kurumların en büyük handikapı ise, tüm dünyadaki insanlarla aynı durum olan, blockchain teknolojisi hakkında yeterli teknik bilgiye sahip olmamalarıdır.

Konuyu biraz daha spesifik hale getirmek adına, herkesin bildiği noktalardan ele alacağım. Öncelikle bir hastane düşünelim ve bu hastanede gerçekleşen faaliyetleri ele alalım. Hasta kabul, sonrasında poliklinik işlemleri, hasta yatış işlemleri, laboratuvar kayıtları ve tahliller, tanı ve tedavi uygulamaları gibi başlıca birkaç basamaktan yola çıkacağız. Standart bir hastanede bu işlemlerde öncelikle hastaya bir numara verilir. Ülkemizde bu numara merkezi olarak kimlik numarası üzerinden yapılmaktadır, fakat kalite sistemi ihtiyacı olarak hastaneler ayrıca bir dosya numarası da verebilir. Bu aşamadan sonra tüm işlemler bu dosya numarası ya da hasta numarası üzerinden gerçekleşir. Tüm yapılan işlemler, tahliller, kayıtlar hepsi bu şekilde kayıt altına alınarak tanı ve tedavi basamakları da işlenmektedir.

Blockchain bu duruma nasıl bir çözüm sağlayacaktır ya da yeni ne yapabilir? Öncelikle blockchain teknolojisini kullanan bir insan olarak nasıl çalıştığını anlatmak isterim. Şu an bitcoin ve altcoin transferlerinde kullanılan bu teknoloji, öncelikle kayıt gerektirmektedir. Basit olarak elektronik posta adresinizi kullanarak kaydınızı yapabilirsiniz (Kaydı blockchain.com adresinden "get a free wallet" tıklayarak gerçekleştirebilirsiniz). Kayıt sonrasında size iki tane büyük-küçük harf ve rakamlarla harmanlanmış otuzdan fazla karaktere sahip, cüzdan adresi verilecek. Bu cüzdan adreslerinden birisi Send (gönder), diğeri Receive (ödeme al) için kullanılmaktadır. Verilen bu cüzdan adresi, başka birisi tarafından kullanılmadığı için de, tüm dünyada sadece size özel olacaktır. Aynı kimlik numaralarımız gibi.

Blockchain teknolojisinin en basit kullanımı da işte bu noktada devreye girecektir. Blockchain, açık kaynaktır. Yani yaptığınız transfer herkes tarafından görülebilir bir şekilde bilgisayarı olan herkes tarafından görülebilir. https://blockchain.info/tr adresinden kaçıncı bloğun çözülüyor olduğunu takip edebilirsiniz. Örnek olması açısından açık kaynak görüntülemesini aşağıda verdiğim linkten yapabilirsiniz. Blok 511313 çözüldüğünde gerçekleştirilen transferlerin hangi kimliklerden yapıldığını da görebilirsiniz. Bu işlemi güncel blok üzerinden yapabildiğiniz gibi, geriye dönük olarak da yapabilmektesiniz. https://blockchain.info/tr/block/0000000000000000004a635e73b78453db8d1ea3d7ef32d0632fa574adde79cb

Bir hastaya tüm dünyada geçerli bir kimlik verdiğimizi düşünelim. Tüm geçmiş bilgileri blok zincirde o kişiye özel kimlik üzerinde kayıtlı olacak. Dünya'nın neresinde olursanız olun, anında bilgiye ulaşıp, hasta geçmişi, hikayesi, uygulanan tanı, tedavi, yapılan tahlil, ilaç geçmişi aklınıza gelen herşey, hastanelerden belge isteyerek değil, sadece blockchain üzerinde hastaya ait olan kimlik bilgilerini girerek anında ulaşabileceksiniz. Bunu ülkeler arasında sınırlara bağlı kalmadan evrensel bir veri tabanı üzerinden anlık olarak görebileceksiniz. Bu teşhis, tedavi, konusunda hastaya avantaj sağlarken, hekimler arasında da uygulamaların yapılış biçimlerini görüntüleyebilecekleri örnek tedavi metotları hakkında veri tabanı olarak da kullanılabilecek.

Kısıtlı hayalgücümüz ile sadece bu kadar bir senaryo yazarken, konunun uzmanlarının yapabileceklerini de düşünmeye başlayalım mı?