steem blockchain'i anlamak #3 - blok şahitleri (Understanding Steem Blockchain #3 - Witnesses)

emrebeyler (74)in #tr • 6 years ago (edited)

This a new content series about "understanding steem blockchain" in Turkish. This post is about the witnesses and their functionalities in the chain.

Merhaba,

steem blockchain'i anlamak serisinin üçüncü yazısında beraberiz. Önceki yazıları okumadıysanız aşağıdaki listeden göz atabilirsiniz.

Bu yazıda, witness (blok şahitleri) üzerine eğiliyoruz.

Witness'lar (Blok şahitleri)

Source

Orada burada hep bir witness terimi duymuşsunuzdur. Bu yazıyı okuduktan sonra, aklınızda witness'lar hakkında hiçbir soru işareti kalmayacak, hatta *"ya, ben de mi witness olsam, kampanya koştursam" diyeceksiniz.

şaka şaka, kafaları daha çok karıştırmıyım yeter. :)

Witness'lar, blok zincirindeki blokları onaylayan yine blok zinciri içerisindeki hesaplardır. Her witness güçlü sunucularda kendi steem node'larını (sunucularını) koştururlar ve diğer hesaplardan aldıkları oylara göre belirli bir sıralama ile blok imzalama/onaylama yetkisine sahip olurlar.

Steem blockchain'de cüzdanın kabarık olmasının ödül dağıtımına etkisi olduğunu söylemiştik. Burada, witness'lara blokları onaylama yetkisi veren asıl güç de, cüzdanı kabarık hesaplar.

Demokrasilerde @omersurer'in oyu ile benim oyum bir olabilir, ama witness seçiminde bu durum öyle değil. Witness'lar sıralanırken, oy aldıkları hesapların toplam SP'sine göre sıralanırlar.

Yani, yarın bir gün ben bir witness olsam, ve tüm TR topluluğu bana oy verse, bunun karşılığında bir tane balina hiç oyu olmayan başka bir witness'a oy verse, balina'nın oy verdiği witness sıralamada benim üzerimde olacak. Buna terminolojide, "Proof of Stake" (Hisseler) üzerinden bir consensus (komisyon) oluşturmak diyebiliriz.

Şirketleri düşünün, %50 üzerinde hisseniz varsa, söz sahibi siz olursunuz. Witness oylarının değerlenmesinde de benzeri bir durum var.

Teknik detaylar

Source

Blok zinciri, blok onaylanma sürecinde en çok oy alan 21 witness'ı seçer ve her bloğu bu witness'lar arasında döndürür. Yani, geleneksel bitcoin blok zincirlerinde blokları bulan kişiler yerine witness'lar vardır ve her işledikleri blok başına ödül alırlar.

Witness'ların bir diğer görevi ise blok zincirini güncel piyasa fiyatlarıyla beslemektir. Steem blok zincirinde, piyasa değerine göre şekil alan çevrimler vardır. (SBD, SP gibi.) Bunları yaparken blok zinciri, witness'lardan gelen güncel fiyat bilgilerinin ortalamasını alır ve ona göre işlem yapar.

Güncel olarak, ilk 100'de hangi witness'lar var, steemit üzerinden bakabilir, aynı zamanda oy vermediyseniz oylarınızı verebilirsiniz. 1 hesabın 30 tane adaya oy verme imkanı mevcut.

https://steemit.com/~witnesses

Blok zincirinin geleceği hakkında karar verme

Source

Witness'ların bir diğer yetkinlikleri de, blok zincirinde önemli değişiklikler
olduğunda, bu değişiklikleri reddetme hakkına sahip olmalarıdır.

Örneğin, bir hard fork'un gerçekleşmesi için top witness'ların %67'sinin hard fork'a ait güncel sürüme geçmeleri gerekir, aksi halde gerçekleşmez.

Zamanında (Hard fork #13) witness'lar değişiklikleri beğenmemiş, ve geliştirici ekip bunun üzerine bazı düzeltmeler yaptıktan sonra hard fork'a geçiş sağlanabilmiş örneğin.

Herkes witness olabilir mi?

Evet. Her steem account'u witness olabilir. Ama bir witness sunucusu (steem node) kurmak ve bakımını yapmak zahmetli ve teknik bilgi gerektiren bir iştir. Bu yüzden genelde yazılım geliştiricileri, sistem yöneticileri gibi isimleri witness'lar olarak görürüz.

Ama illa kafaya koyduysanız, teknik olmayan insanlar için bu işleri yapan servisler var. Onlardan destek alabilirsiniz.

Bu yazıdan şimdilik bu kadar.

Geri bildirimlerinizi veya değinmemi istediğıniz konuları yorum kısmından eklemeyi unutmayın.

Ek Türkçe kaynaklar: @tach/steemit-i-tanima-rehberi-10-witness-nedir

#sndbox #steemblokzinciri