Fizikçilerin büyük bölümü kuantumu da determinist olarak niteliyorlar. Kuantum değişkenleri arasındaki belirsizlik ilişkisi (ve tabii "The Secret" falan gibi kuantumla alakası olmayan kuantum yorumları) insanları yanıltıyor ama bu aslında teorinin indeterminist olduğunu göstermiyor; dalga fonksiyonu hesapları gayet determinist.
Yani şu anda elimizdeki geçerli tüm teoriler determinist ve "teorik olarak" gelecek, tıpkı fırlattığımız bir topun nereye düşeceğinin hesaplanabileceği gibi hesaplanabilir.
Ama açıkçası benim de içimden buna inanmak gelmiyor ve neyse ki henüz yapılamıyor.
Ya bu arada Steemit'te sizin post'larınıza rastlamak gerçekten büyük keyif. Buraya değer katıyorsunuz; bunu da söylemeden geçmiş olmayayım.
Teşekkür ederim 🙂 Steemit de bana çok değer katıyor. Burada çok sayıda olumlu geri bildirim alıyorum. Beni teşvik ediyor.
Evet, istatistiksel olarak hesaplanabiliyor olasılıklar. Tekil parçacıkları ölçmeye çalışmazsak sıkıntı olmuyor anladığım kadarıyla. Yine de kuantum dünyasında parçacık gözlemlendiğinde dalga fonksiyonunun çökmesi, parçacıkların yokluktan pıt diye belirmesi, ne dalga ne parçaçık olma hali, eşlenik hale gelip ayrılan parçacıkların kilometrelerce ötede birbiriyle haberleşmişcesine eşgüdümlü değişimler gerçekleştirmesi gibi "disiplinsiz" davranışlar var. Bir türlü anlam veremiyorum bunlara 🤔
Pek öyle değil aslında. Parçacığın hızı ile konumunu aynı anda ölçemiyoruz ama bu demek değil ki olmayacak abuk subuk bir hızdalar ya da olmayan bir yerdeler de "yokluktan pıt diye beliriyorlar." Aslında belli bir hızla belli bir yerdeler ama biz ikisini aynı anda ölçemiyoruz sadece. Bunun yerine dalga fonksiyonunu hesaplıyoruz ve şurada ya da şurada olabilir diyoruz. Tam anlatamadım ama yine belli bir yer yani. Ya da mesela yerini biliyorsak hızı yine bir şey olmak zorunda. Öyle her şey mümkün bir durum yok.
Popüler bilim kitaplarında konuları biraz dramatize ediyorlar ilgi çekici kılmak için. O nedenle bende böyle bir algı oluşmuş
Çok haklısınız. Determinizmin sınırlayıcılığına karşılık kuantumun bu vaatkâr yorumları doğal olarak hepimize daha cazip geliyor. Bu arada bahsettiğiniz "eşgüdümlü değişimler", Einstein'ın Podolsky ve biriyle daha, kuantumu çürütmek için ortaya attığı bir düşünce deneyi. Sonradan deneyle kanıtlanıyor ve kuantumu destekliyor. Bu konuda fazla bilgili değilim, sizi de yanıltmayayım ama bildiğim kadarıyla buna zaten "deterministic entanglement" deniyor.