Zan

Resim

Görüntüsünün aksine çok da masum olmayan bir kavram: zan.

Sanmak, bilmek veya itham etmek anlamlarına gelen bu kelime, sezmek ve şüphe manalarında da kullanılır.

Farkında olmasak da günlük hayatta sıklıkla kullandığımız zannetmek kelimesinin köküdür.

Değişik kullanımları mevcuttur. Mesela biri hakkına iyi düşünmeye hüsn-i zan, kötü fikir beslemeye ise su-i zan denir.

Sıklıkla rastladığım ve beni oldukça rahatsız eden bir durumdur, suizan.

Kimse kimsenin aklından/kalbinden geçeni bilemeyeceğinden niyet okumaya çalışmak yanlışları da beraberinde getirecektir.

Bizlere düşen olaylar ya da kişiler hakkında hep iyi niyet beslemektir. Unutulmamalıdır ki;

Kirli ellerle temiz, halis olmayan niyetle hayırlı işler yapılamaz.

Biri hakkında kötü düşünmenin ne gibi zararı olabilir diye düşünebiliriz. Fiile dökülmediği sürece görünürde tabii ki bir zararı olmayacaktır. Ancak, keskin sirkenin küpüne zarar vermesi gibi suizan da kişinin kalbine zarar verir.

Kalbimize zarar verir diyorum çünkü suizan hem kalbi yorar hem de kişiyi kötülük yapmaya sevk eder. Tabii bununla da kalmaz.

Suizanı en büyük tehdide dönüştüren şey ise insanlar arası iletişime zarar veriyor olmasıdır. Çünkü suizan, insanlar arasında hoşgörü ve iyi niyetin önünü kapatır, iyi iletişimin yolunu kesmiş olur.

Düşünün ki, biri hakkında hiç iyi olmayan niyetler besliyorsunuz. Bilfiil direk o kişiye zarar vermeseniz dahi, en azından içinizde yavaş yavaş kin besler, zamanla ve farkında olmadan nefret etmeye başlarsınız.

Sonrasında neler mi olur? İçinizdeki nefret artık içinize sığmamaya başlayacağından gıybet ve iftiraya kadar gidebilir. Basit bir düşüncenin bu aşamalara gelebileceği kimin aklına gelir ki?

Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerimde de bu durum üzerine durulmuş :

Ey iman edenler! Zannın bir çoğundan çekinin, çünkü zannın bazısı günahtır. Birbirinizin kusurunu araştırmayın, kiminiz kiminizi arkasından çekiştirmesin! Sizden biriniz kardeşinin ölü halindeki etini yemek ister mi hiç? Demek tiksindiniz! O halde Allah´tan korkun, çünkü Allah, tevbeyi çok kabul edendir. Çok bağışlayıcıdır. (Hucurat 12)

Allah bağışlayıcıdır, şüphesiz ancak şunu belirtelim : Tövbe kapısının açık olması kimseyi ayrıcalıklı yapmaz, dikkat edelim.

Bazen öyle anlar oluyor ki biri hakkında sadece birkaç şey duymamız suizan beslememize yeterli oluyor. Düşünmemiz lazım : İşittiklerimizle hareket edeceksek, gözlerimiz niye yaratıldı?! Tıpkı akıl yürütürken kalbimizi yok saymamız gibi.

“Hislerim kuvvetli benim, kötü düşünce olabilir ama sonunda haklı çıkıyorum” da diyebilirsiniz. Bu noktada aklıma gelen güzel bir söz :

Sû-i zanda isabet etmektense hüsn-ü zanda yanılmak daha hayırlıdır.

Olsun, yanılmış olalım, tek kaybımız bu olsun. Kararmış, karanlıkta kalmış, insan sevgisini unutmuş, güven nedir bilmeyen bir kalbe sahip olacağımıza sadece yanılmış bir kalbimiz olsun.

Temas ettiği herkesi zehirleyen, dokunduğu her şeyi kirleten insanlardan olmayalım. İddia ve iftira arası çok ince, uzak duralım.

Sabırla okuduğunuz için teşekkür ederim.