Razem, czy jednak osobno (#temaTYgodnia - #16)

Tytuł może jest mylący, ale taki był mój zamiar. Nie chcę pisać o związkach, czy uczuciach, chociaż może pośrednio dotknę też tego tematu. Chciałbym natomiast napisać o Belgii, co spaja ten mały kraj w Europie, a przede wszystkim co dzieli dwie społeczności etniczne i językowe w Belgii - Walonów i Flamandów. Post luźno nawiązuje do tematu #1.

Ostatnimi czasy często słyszy się komentarze, że kraj na terenie którego znajdują się najważniejsze instytucje Unii Europejskiej czy Sojuszu Północnoatlantyckiego może się rozpaść na kilka części. Komentarze te wracają najczęściej w chwili widma podziałów w innych krajach UE, tak było w przypadku referendum w Katalonii, czy wcześniej w Szkocji. W wielu krajach podział terytorium na regiony wynika przede wszystkim z historycznych uwarunkowań, nie inaczej jest w Belgii, gdzie dodatkowo dochodzi podział językowy, co potęguje napięcia między dwoma głównymi częściami kraju.

Zacznijmy więc od podziału administracyjnego.[1]

Belgia podzielona jest na trzy wspólnoty, trzy regiony oraz cztery regiony językowe. Dwa z trzech regionów dzielą się dalej na prowincje, po 5 w każdym. Trzeci region to region stołeczny Brukseli. Ponadto najniższym stopniem podziału są gminy, których jest 589.

Trzy regiony o których mowa to: Region Flamandzki na północy, Rejon Waloński na południu i Region Stołeczny Bruksela. W Rejonie Flamandzkim popularnie zwanym Flandrią językiem urzędowym jest niderlandzki, w Rejonie Walońskim, lub po prostu we Walonii obowiązuje język francuski. Tylko Region Stołeczny Bruksela jest dwujęzyczny, przy czym większość stanowią frankofoni. Jeżeli jeszcze ktoś się łapie w tym wszystkim to dodam, że w kilku regionach przy granicy z Niemcami obowiązuje język niemiecki. Zdecydowana większość belgów posługuje się językiem niderlandzkim - 60%, natomiast francuskim - ok. 35%, zaś resztę zaś stanowią Belgowie mówiący po niemiecku.

Każdy z trzech regionów posiada rząd i parlament, które mają szeroką autonomię ustawodawczą i wykonawczą. Wspólnoty językowe zostały powołane jako instytucje, do ich obowiązków należy dbanie o rozwój języka i kultury. Z jednej strony zgodnie z prawe nie odnoszą się one do żadnej grupy ludności czy terytorium, jednakże wyznaczono im dokładny obszar, na który mogą legalnie działać i odnosi się do stref językowych przedstawionych powyżej.

Skomplikowane relacje pomiędzy poszczególnymi partiami, które dostały się do parlamentu w 2010 roku spowodowały najdłuższy kryzys rządowy we współczesnej historii politycznej świata. Przez 541 dni od czerwca 2010 roku do grudnia 2011 roku kraj nie był w stanie powołać konstytucyjnego rządu. Pamiętam, że w 2011 gdy jadąc do pracy miałem włączone radio, to każdego ranka wiadomości zaczynały się podaniem informacji o kolejnej liczbie dni bez rządu. Frustracja społeczeństwa była ogromna, organizowano happeningi na który nawoływano między innymi do "...niegolenia twarzy przez mężczyzn i nóg przez kobiety, nawoływanie życiowych partnerów polityków do nieuprawiania seksu do czasu zawarcia porozumienia".[2]

Skąd to się w ogóle wzięło? krótki rys historyczny.

Teren obecnej Belgii znajdował się na granicach wpływów kultury germańskiej i romańskiej. Tereny obecnej Flandrii były zamieszkane przez plemiona celtyckie. W czasach starożytnych ziemie te podbili Rzymianie, a po upadku Cesarstwa Rzymskiego od III wieku ziemie te zasiedlane były przez plemiona germańskie, głównie Franków i Fryzów.
Przez stulecia tereny obecnej Belgi bardzo często przechodziły z rąk do rąk, sąsiedztwo dwóch mocarstw powodowało, że ziemie te raz był pod panowaniem francuskim, a za parędziesiąt lat we władaniu germańskim. Zdarzyło się również, że należały do Królestwa Hiszpanii. Od 1815 roku tworzyły wspólnie z terenami obecnej Holandii - Królestwo Zjednoczonych Niderlandów, głównie po to żeby zrównoważyć układ sił w Europie oraz stworzyć kraj na tyle silny, żeby był w stanie odeprzeć zapędy Francji do podboju terenów północnych. Sprawą drugorzędną było, że zmuszono do koegzystencji ludzi o różnych religii, przekonań czy zwyczajów. Sprzeczne interesy uprzemysłowionego południa i kupieckiej północy rodziły niezadowolenie w całym kraju, czas rewolucji był blisko.

Niepodległa Belgia

Episode of the Belgian Revolution of 1830, Gustaf Wappers (1834), (Museum of Fine Art, Brussels)

Wszystko zaczęło się 25 sierpnia 1830 r. w brukselskiej operze. W trakcie śpiewania Amour Sacre de la Patrie w ludzi wstąpił duch nacjonalistyczny. Wylegli na ulice. Tak wybuchła rewolucja przeciw Wilhelmowi I. Początkowe żądania ograniczenia władzy królewskiej przekształciły się w żądanie niepodległości.[5]

W wyniku rewolucji belgijskiej w 1830 roku południowe tereny Królestwa Niderlandów odłączyły się od reszty kraju tworząc Królestwo Belgii, francuskojęzyczni Walonowie i niderlandzkojęzyczni Flamandowie postanowili odłączyć się od protestanckiej części Niderlandów i wspólnie utworzyć państwo w oparciu o tradycje Rzymsko-katolickie. Wielu liberałów uważało rządy króla Wilhelma I za despotyczne. Wśród klasy robotniczej odnotowano wysoki poziom bezrobocia i niepokojów przemysłowych co spotęgowało wybuch rewolucji. W styczniu 1831 roku w Londynie uznano niepodległość Belgii, warunkując, że Belgia będzie państwem neutralnym, poza strefą wpływów wielkich mocarstw. 21 lipca 1831 roku nastąpiła koronacja Leopolda I, pierwszego króla państwa które miało funkcjonować na zasadzie monarchii konstytucyjnej. Za panowania króla Leopolda I (1831-1865) postępował rozwój przemysłu, górnictwa, hutnictwa i kolei, niemal wszystkie te dziedziny znajdowały się w południowych regionach Hainaut i Limburgii, rzemiosło i rolnictwo, które przodowało na północy miało się dużo gorzej.

Sytuacja nie zmieniła się za długich rządów jego syna Leopolda II (1865-1909), Belgia stała się w tym okresie jedną z największych potęg przemysłowych, niestety powodowało to bardzo silne napięcia między flamandzkojęzycznymi i francuskojęzycznymi obywatelami. W efekcie tego zarysowała się bardzo silny podział językowy w Belgii, który trwa do dziś.

Król Leopold II z uwagi na swoje ambicje kolonialne zasłynął też niechlubnie, ale o tym świetny tekst napisał @barbarossastudio

Flandria i Walonia: małżeństwo z przymusu

Przez długie lata rewolucji przemysłowej na przełomie XIX i XX wieku Walonia stanowiła koło zamachowe belgijskiej gospodarki, niemal cały przemysł ciężki był rozmieszczony w tym regionie, zmieniło to się w drugiej połowie XX wieku. Po II wojnie światowej Belgia znacznie szybciej niż sąsiedzi uporała się z odbudową gospodarczą kraju, a co za tym idzie zmieniony został układ sił między południową, a północną częścią kraju. Walonia ucierpiała na tych zmianach najbardziej, nastąpił regres przemysłu ciężkiego, ponadto zamknięto kopanie. Flandria natomiast rozkwitała, ogromne środki na odbudowę zniszczonego wojną kraju wykorzystywano na rozwój gospodarczy, postawiono na przemysł lekki, nowoczesne technologie. W związku z czym to Flandria jest kołem zamachowym belgijskiej gospodarki, i w mniemaniu wielu Flamandów utrzymuje resztę kraju.

Podstawą gospodarki jest wysoko rozwinięty przemysł (głównie hutniczy, maszynowy, elektrotechniczny, spożywczy, chemiczny, włókienniczy) oraz wysokotowarowe rolnictwo (hodowla bydła, trzody; uprawa zbóż, buraków cukrowych).[6]

Czy jednak coś łączy Belgów?

Flamandowie i Walonie żyją w swoich regionach, a gdy przyjdzie im żyć lub pracować obok siebie to traktują się nawzajem jak obcokrajowcy, gdy nie ma takiej potrzeby nie ingerują w życie "sąsiadów", z racji różnych zwyczajów, innego języka. W pracy mam kilku Walonów i Flamandów i szczerze powiedziawszy to widziałem ich rozmawiających razem, może raz albo dwa, wtedy najczęściej używają angielskiego do komunikacji. Po zastanowieniu co ich może łączyć przychodzi mi tylko parę przykładów, które niekoniecznie mają coś wspólnego z polskim poczuciem wartości narodowych.

1. Rodzina królewska, szczególnie za wkład króla Baldwin I (1951-1993) w spajanie jedności narodowej:
   

   

2. Narodowa drużyna piłkarska, w obecnej odsłonie, gdzie wciąż są głodni sukcesów na arenie międzynarodowej.
   

   

3. Bruksela, stolica, a także region stołeczny położony jest jak enklawa na terytorium Flandrii, ale jest dwujęzyczna, gdzie zdecydowaną większość stanowią francuskojęzyczni, w chwili rozpadu państwa żaden z regionów z Brukseli nie zrezygnuje.
   

   

4. Piwo, normalnie temat rzeka, więc dziś ograniczę się tylko zdjęcia z witryny:
   

   

5. Kolarstwo, Belgowie generalnie kochają kolarzy, uwielbiają im kibicować, sami również dużo jeżdżą na rowerach, mają świetną infrastrukturę rowerową:
   

   

6. Gofry, wystarczy dodać, że najpopularniejsze są brukselskie i z Liege
   

   

7. Czekoladki belgijskie
   

   

8. I to by było na tyle co ich łączy... zapomniałbym o frytkach z majonezem :)
   

   

Materiały zebrałem z poniższych źródeł:

[1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_Belgii
[2] https://pl.wikipedia.org/wiki/Belgijski_kryzys_rz%C4%85dowy_(2010-2011)
[3] Belgium for dummies. Tekst: Marcel Sell; Muzyka: Laurent Aglat; Kometarz: Emma Dornan; Rezyseria: Jerome de Gerlache
[4] https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Belgii
[5] Belgia i Luksemburg, praktyczny przewodnik, Wydawnictwo Pascal
[6] https://pl.wikipedia.org/wiki/Belgia
[7] http://www.twojaeuropa.pl/1697/flandria-walonia-historia-konfliktu
[8] http://www.wiatrak.nl/11266/maly-wielki-kraj-belgia

Zdjęcie pobrano z pixabay.com na zasadzie użyczenia w ramach Creative Commons CC0