MBTI jest popularnym testem i teorią wykorzystywaną w szeregu internetowych "testów osobowości". Jaka jest jednak jego prawdziwa wartość i czy warto identyfikować się z czterema literkami rzekomo określającymi naszą osobowość?

W 1942 roku Katharine Cook Briggs i jej córka Isabel Briggs Myers stworzyły własny kwestionariusz osobowości oparty o teorię typów psychologicznych Carla Gustava Junga. Katharine Briggs jeszcze przed opublikowaniem przez szwajcarskiego psychiatrę "Typów psychologicznych" zajmowała się studiowaniem biografii ludzi starając się uchwycić różnice w istniejących temperamentach. Po zapoznaniu się z teorią Junga spostrzegła wiele podobieństw do jej odkryć, uznała jednak że typologia Szwajcara jest znacznie bardziej dogłębna i postanowiła stworzyć nowe narzędzie oparte właśnie o "Typy Psychologiczne".

Wynik kategoryzuje odbiorcę w jednej z 16 powstałych w ten sposób typów, które są kodowane za pomocą liter każdej z funkcji psychologicznej z której ma składać się typ, na przykład INTP (Introverted, iNtuitive, Thinking, Perceiving) lub ESFJ (Extraverted, Sensing, Feeling, Judging). Kwestionariusz Myers-Briggs jest instrumentem wykorzystywanym w wielu dziedzinach takich jak edukacja, doradztwo zawodowe, coaching, psychoterapia par lub rodzin czy budowanie zespołów zawodowych, a także w badaniach naukowych publikowanych przede wszystkim w Journal of Psychological Type. Jest obecnie najpowszechniej stosowanym inwentarzem osobowości w Stanach Zjednoczonych.

Oto 4 powody, dla których NIE powinieneś korzystać z tego inwentarza:

1. MBTI źle interpretuje teorię Junga

---

Teoria MBTI rozumie typy psychologiczne Junga jako kategorie cech w sposób wyczerpujący wyjaśniający złożoność i różnorodność cech związanych z osobowością człowieka. W rzeczywistości, Jung opisywał typy świadomości, które są możliwe do doświadczenia przez wszystkich ludzi. Innym pasującym określeniem są tryby poznawcze lub modusy poznawcze. Osoba doświadczająca najczęściej świadomości typu introwertywnej-uczuciowej wcale nie musi wiecznie tkwić w tym stanie. Oznacza to tylko, że taką świadomość preferuje i najczęściej jej doświadcza.

Typ psychologiczny w oryginalnym rozumieniu Junga oznacza więc ni mniej, ni więcej co preferowany tryb poznawczy – nie są to więc cechy „charakteru” stale przypisane do osoby, jak sugerują twórcy MBTI. Tak więc teoria Junganie próbuje wcale opisać i skategoryzować rodzajów osobowości! - w przeciwieństwie do tego, co próbuje zrobić MBTI. W dodatku test nie jest skonstruowany tak, by w każdym pytaniu mogła się ujawnić każda z funkcji wyszczególnionych przez Junga, co według polskiego badacza Czesława Nosala jest warunkiem koniecznym, by dobrze zoperacjonalizować (przedłożyć na formę testową) teorię typów psychologicznych.

2. Słabe właściwości psychometryczne

---

Psychometria jest nauką opartą o statystykę, która zajmuje się teorią tworzenia i stosowania testów psychologicznych oraz sprawdzania ich użyteczności. Autorki testu nie miały żadnego formalnego wykształcenia związanego z psychologią, a wiedzę psychometryczną pozyskiwały na własną rękę. Prawdopodobnie właśnie z tego powodu właściwości psychometryczne MBTI pozostawiają wiele do życzenia – inwentarz charakteryzuje się niską trafnością wewnętrzną oraz zewnętrzną, co oznacza, że test w kiepski sposób bada to, co zamierza badać, a także, że jego wyniki nie nadają się zbytnio do uogólniania na poziomie całych populacji. Poza tym MBTI wykazuje słabą rzetelność, co oznacza, że wyniki będą często będą się różnić, gdy będziemy wykonywać go ponownie. W zależności od badań, nawet do 76% badanych po wykonaniu testu ponownie po 5 tygodniach otrzymuje inny wynik. Właśnie z powodu słabych właściwości psychometrycznych test ten nie jest poważany przez specjalistów.

3. Przecenianie znaczenia typu

---

Kwestionariusz przyporządkowuje każdego człowieka do czterech literek np. INFP, ESTJ lub ISTP i oferuje bogaty opis i charakterystykę każdego z typów. Problem z tym, że nie ma żadnych dowodów na to, że osoby o danym typie zachowują się w taki sposób jak chcieliby jego twórcy. W dodatku niektóre typy bywają wykorzystywane jako wymówka czy usprawiedliwienie dotyczące pewnych niezdrowych zachowań.

Typologia ta miała być wartościowa przede wszystkim dla klinicystów – Jung przestrzegał, że osoby nieobeznane z psychologią mogą nie używać jej poprawnie. Jego obawy w istocie okazały się prorocze. MBTI służy powszechnie w internecie jako sposób na kategoryzacje swojej osobowości co jest czymś zupełnie odwrotnym od pierwotnych założeń Junga. W 1932 roku tak pisał do Wolfganga Kranefeldta:

Nigdy nie byłem zainteresowany tak zwanym "charakterem". Moje intencje i zainteresowanie nie są skierowane w stronę charakterologii, ale w całkowitym kontraście, w stronę typologii. Lecz nie w znaczeniu takim, że ustaliłem typy po to, by klasyfikować nimi ludzi, lecz by mieć schemat dzięki któremu mógłbym porządkować psychologiczny materiał.

W kolejnym liście do Kranefeldta nie ukrywał swojej irytacji z faktu niezrozumienia jego dzieła, wspominając, że jego typologia miała być „aparaturą do sortowania materiału empirycznego”, a nie „szufladką do której poszczególne osoby mogą być przyporządkowane bez żadnych pytań".

4. "Dynamika typów"

---

Wskaźnik Typu Myers-Briggs został uzupełniony o dodatkowy, czwarty wymiar względem oryginalnej teorii – są to postawy wobec świata zewnętrznego, który według autorek Jung opisywał w Typach psychologicznych implicite. Rozróżniony biegun to Judging-Perceiving (Obserwacja-Ocenianie) Ocenianie ma dotyczyć skłonności do organizacji, porządku, planowania, zdecydowania, rutynowości oraz wyrażania osądów, podczas gdy Obserwacja opisuje cechy związane z spontanicznością, otwartością, postawą rozumiejącą i tolerancyjną, ciekawością i poszukiwaniem nowych doświadczeń.

James Reynierse analizując statystycznie próbę ponad 700 badanych wykazał liczne nieścisłości spowodowane nie tyle wprowadzeniem bieguna Judging-Perceiving (J-P), co błędnym jego interpretowaniem. MBTI zakłada dynamiczną relację pomiędzy funkcjami - wymiar J-P ma określać, które funkcje są ekstrawertyczne, tj. określa dominującą i trzeciorzędną funkcję u ekstrawertyków oraz pomocniczą i czwartorzędną funkcję u introwertyków. Według Junga te dwie kategorie postaw są niezależne i nie powinny być powiązane. Podział zastosowany w MBTI i rola wymiaru J-P w określaniu, które funkcje są dominujące nie mają według Reynierse’a żadnego poparcia w dowodach empirycznych i tworzą kategorialne i logiczne błędy, co sprawia że inwentarz jest właściwie bezwartościowy. Badania wykazały, że opisy i rzekome działanie “dynamiki typów” nie ma odzwierciedlenia w realnym zachowaniu ludzi.