Mechanizm cenowy - podstawowy mechanizm działania gospodarki rynkowej

My, ludzie żyjący na tej planecie stajemy ciągle przed nieodłącznym problemem ograniczoności zasobów w stosunku do naszych nieograniczonych potrzeb. Wymaga to od nas podejmowania stosownych decyzji, które w ekonomii nazywa się racjonalnym gospodarowaniem.

Najlepszym, a w zasadzie to jedynym mechanizmem jaki to umożliwia jest mechanizm cenowy. A więc kształtowanie się cen dóbr, usług, czynników produkcji itd. na rynku w wyniku gry popytu i podaży.

Popyt i podaż dążą do równowagi, ustanawiając cenę równowagi rynkowej. Z tymże gospodarka nie stoi w miejscu. To nie jest tak, że popyt i podaż wyrównają się i ustalą cenę daną raz na zawsze. Ceny ciągle się zmieniają. Jeśli popyt przewyższa podaż, cena będzie szła w górę. Jeśli to podaż będzie wyższa od popytu, odwrotnie, cena pójdzie w dół.

Ceny na rynku pełnią w ten sposób funkcję informacyjną dla wszystkich uczestników rynku. Przykładowo jeśli na jakiś produkt istnieje duży popyt, konsumenci są w stanie zapłacić za niego więcej, producentom opłaca się zwiększyć jego produkcję, aż podaż produktu zrówna się z popytem na ten produkt. Gdyby nie mechanizm cenowy, producenci nie mieliby możliwości dowiedzieć się, że warto zwiększyć produkcję.

Z kolei w sytuacji gdy jakiś towar czy usługa nie schodzi po dotychczasowej cenie, sprzedawca jest zmuszony do obniżenia jego ceny. Jeśli cenę trzeba obniżyć na tyle, że znacząco zmniejszy to jego zyski, a nawet zacznie przynosić straty, ograniczy on produkcję tego towaru, a nawet całkowicie z niej zrezygnuje na rzecz inwestowanie w produkcję czegoś co bardziej się opłaci.

W taki sposób mechanizm cenowy umożliwia właściwą alokację zasobów. Przenoszenie kapitału z mniej do bardziej rentownych gałęzi gospodarki. Użycie zasobów do zaspokojenia bardziej potrzebnych na dany moment potrzeb społeczeństwa. Itd.

Mechanizm rynkowy (cenowy) chroni także przed całkowitym zużyciem rzadkich zasobów. Dlatego, że jeśli jakieś dobro staje się wyjątkowo rzadkie, jego cena idzie w górę i pojawiają się bodźce do jego oszczędzania. Przykładowo gdyby zaczęło brakować ropy naftowej, jej cena poszłaby w górę, co stworzyłoby bodziec do jej oszczędzania oraz szukania innych, bardziej wydajnych źródeł energii.

Mechanizm cenowy skłania również przedsiębiorców do szukania rozwiązań obniżających koszty produkcji oraz innowacji, co pozwala na wzrost gospodarczy, rozszerzanie produkcji, a co za tym idzie produkowanie coraz lepszych i tańszych dóbr oraz zwiększania wydajności pracy, co przekłada się na podnoszenie się poziomu życia społeczeństwa.