Talerze Królestwa Bez Kresu. Część 1.

Rzeszowskie Królestwo Bez Kresu to pierwsza w Polsce "herberciarnia", czyli nieformalne centrum kultury prowadzone w duchu poezji Zbigniewa Herberta. Postać patrona i jego twórczość to bardzo ważny aspekt przedsięwzięcia, wyznacza bowiem kierunek działaniom, które krążą wokół takich tematów jak: tradycja, historia, Kresy, podróże i sztuka. Wpływa również znacząco na przestrzeń aranżowaną w klasycznym, starym stylu, pełną artefaktów z przeszłości. Do owych artefaktów należą między innymi... talerze.

1. Talerz z Rubensem

Talerz z jegomościem w kapeluszu kupiłem w rzeszowskim "Emausie" na początku roku 2015. Początkowo nie miałem pewności, czyj wizerunek jest na nim przedstawiony, ale "badania internetowe" potwierdziły moje domysły. Rubens jak malowany!

Talerz jest niemieckiej roboty. Wyprodukowany przez Krister Porzellan-Manufaktur. Co ciekawe, fabrykę założył Carl Franz Krister w 1831 roku w Waldenburgu... czyli dzisiejszym Wałbrzychu. W 1945 roku została znacjonalizowana i działała jako Państwowa Fabryka Porcelany KRISTER. W 1990 roku znów ją sprywatyzowano, a od 2010 roku działa jako Porcelana KRZYSZTOF Sp. z o.o. Biorąc pod uwagę te fakty, można by podejrzewać, że talerz powstał przed 1945 rokiem. Otóż nie. Okazuje się, że po wojnie na terenie RFN (w kraju związkowym Nadrenia-Palatynat) uruchomiona została druga fabryka KPM Krister, która była kontynuatorką fabryki w Wałbrzychu. Stempel widoczny na zdjęciu był używany w latach 1952-1965.

2. Talerz z Nancy

Kolejny talerz zakupiony w "Emausie". Tym razem z Francji. Wyprodukowany przez Assiette Décorative Fayencerie de Luneville. Projekt autorstwa duetu: Horber & Chassagnac.

Talerz przedstawia bramę Porte de la Craffe - najstarszą część fortyfikacji w Nancy. Miasto to należało swego czasu do Króla Polski Stanisława Leszczyńskiego, który po zrzeczeniu się korony został dożywotnim władcą księstwa Lotaryngii. W Nancy znajduje się również jego pomnik postawiony na Placu Stanisława w 1831 roku w uznaniu jego zasług dla miasta.

3. Talerz z serii "Les notables de Cornebourg"

Francuski talerz z kolekcji "Les notables de Cornebourg". Sygnatura: "K & G LUNEVILLE", czyli fabryka fajansu Kellera i Guérina w Lunéville. Talerz z końca XIX wieku. Napis: "De quel pays etes-vous? Di Batignolles- Clichy, Monsioc L'Maire".

4. Talerz z Koła

W zasadzie jest to patera fajansowa wykonana w mających bogate tradycje Zakładach Fajansu Koło. Wzór autorstwa H. Dopierały został namalowany ręcznie.

Produkcję przemysłową ceramiki w Kole rozpoczął Józef Freudenreich. W 1842 roku razem z Henrykiem Wendlerem stworzył on fabrykę, która dwa lata później posiadała już 3 piece, 20 warsztatów i zatrudniała 31 osób. Z czasem stał się to rodzinny biznes przejmowany przez kolejne pokolenia. Zmiany nadeszły blisko 100 lat później. W nocy z 13 na 14 października 1939 roku ówczesny właściciel Czesław Freudenreich i jego córka Krystyna zostali aresztowani przez Niemców. Rozstrzelano ich 10 listopada. Fabryka została przejęta przez niemiecki zarząd. Po wojnie została podporządkowana Zjednoczeniu Przemysłu Ceramiki Technicznej i Szlachetnej w Radomiu. W 1950 roku zaczęła działać pod nazwą Zakłady Fajansu „Koło”. Widoczna na zdjęciu sygnatura jest w użyciu od 1951 roku.

---

CZĘŚĆ DRUGA