Klawiatury i ich układy

Potrzeba jest matką wynalazku, człowiek wynalazł lub odkrył pergamin, papier, tusz, pióro, czcionkę, a z czasem - maszynę do pisania, czyli protoplastę klawiatur.

Jednak jak to się stało, że używamy układu klawiszy "QWERTY"? Czym jest układ klawiszy DVORAK? Czym się różni Polska klawiatura "Programisty" od "Maszynistki"? To mam nadzieję przedstawić Wam dzisiaj w tekście.

Maszyny do pisania

Wynalazek ten po głowach chodził ludziom od dawna. W 1714 roku Henry Mill złożył wniosek patentowy na przyrząd, jednak dopiero w 1867 roku Christopher Latham Sholes stworzył pierwszy model maszyny do pisania.

Jak widzimy, pierwsza maszyna do pisania była w układzie klawiszy QWERTY - układ ten był tak skonstruowany, by miał za zadanie unikania blokowania się czcionek. O ile "blokowanie się" dwóch czcionek dało radę ręcznie naprawić, o tyle do trzech była potrzebna interwencja mechanika.

Polski maszynistki

Przed upowszechnieniem się komputerów był zawód maszynistów i maszynistek, czyli osób zawodowo przepisujących (lub piszących) rzeczy na maszynie do pisania. Niestety Polacy nie wytwarzali (wtedy?) maszyn tylko przerabialiśmy gotowe maszyny niemieckie, które były w standardzie QWERTZ.

• Zdjęcie Przemysława Sakrajdy (CC BY-SA 3.0)

Jeśli dobrze widzicie to Polskie znaki nie są kombinacją klawiszy (np. ALT + A), a mają oddzielne miejsce. W tamtym miejscu w klawiaturach Niemieckich znajdowały się Niemieckie znaki specjalne.

Temat pewnie byłby mało ciekawy, gdyby nie to, że Windows ma pewien błąd, który pozwala jakoś uaktywnić ten układ klawiszy i nie da się wrócić domyślnie do zwykłego (bez restartu). Jedynym znanym sposobem na rozwiązanie jego jest usunięcie pozostałych map klawiszowych z systemu.

Polski (Programisty)

Klawiatura Polski Programisty to standardowy układ klawiszy używany w komputerach, który pozwala na wciskanie dodatkowych przycisków, których nie ma na klawiaturze maszynistki, a przydają się w informatyce.

Taki sam układ (oprócz narodowych liter) mają Czesi i Rumunii.

Dvorak

August Dvorak w latach 30 XX wieku zaproponował swój własny układ klawiszy, zwany "Klawiaturą DVORAK". Klawiatura ta oficjalnie powstała w celu zmaksymalizowania wydajności z pisania liter (układ QWERTY powstał by czcionki się nie blokowały, z czasem ta wada została wyeliminowana). Dvorak po przeanalizowaniu częstotliwości występowania liter i anatomię ręki wytworzył własną wersję klawiatury:

W założeniu klawiatura powinna ułatwiać pisanie liter poprzez podział na ręce, najpopularniejsze litery powinny być łatwiejsze do wciśnięcia, a najtrudniejsze powinny być niżej (gdzie ciężej jest sięgnąć i trzeba przesuwać całą rękę), powinno się używać częściej prawej ręki niż lewej (bo mamy 90% praworęcznych) i najczęściej występujące litery powinny być blisko siebie.

Warto też pamiętać, że układ DVORAK jest przystosowany do języka Angielskiego, a używanie go w innych językach wcale nie musi poprawiać wydajności, chociaż niektóre kraje mają własne wariacje tej klawiatury dla swoich krajan.

Są jednak badania, które pokazują, że prawdopodobne przejście na klawiatury DVORAK nie dają olbrzymich rezultatów wydajnościowych, z drugiej strony rekord świata w byciu najszybszą maszynistką otrzymała Barbara Blackburn, która korzystała z klawiatury DVORAKa właśnie (maksymalna prędkość 212 słów na minutę, średnio 150 słów na minutę).

Największe zarzuty przeciw klawiaturze QWERTY słał właśnie August Dvorak ;)