7 grudnia 2018 roku w stronę Księżyca poleciała chińska sonda Chang’e 4. Lądownik wraz z łazikiem mają miękko osiąść na niewidocznej stronie naszego naturalnego satelity - będzie to pierwsze lądowanie na tej połówce Księżyca w historii.

Rakieta Długi Marsz 3B startująca z chińską misją księżycową Chang'e 4. Źródło: Xinhua/Jiang Hongjing.

Po krótką relację z samego startu, opis misji i zestawienie instrumentów naukowych zapraszam na Uranię. Tutaj przedstawię jak wyglądał do tej pory chiński program księżycowy i jak w ogóle wygląda w tej chwili trend wysyłania misji na Księżyc.

Historia chińskiego podboju Księżyca

Chiny oficjalnie rozpoczęły projekt Chang’e w 2004 roku. Nazwa nawiązuje jednoznacznie do chińskiej bogini Księżyca. Pierwszy w planie był chiński orbiter księżycowy Chang’e 1. Sonda została wysłana w październiku 2007 roku.

Pierwsza misja, będąca głównie demonstratorem technologii i platformą testową dla następnych statków zakończyła się kontrolowanym zderzeniem z powierzchnią Srebrnego Globu 1 marca 2009 roku.

Drugi orbiter Chang’e został wysłany w 2010 roku. Ten był udoskonaleniem projektu i próbą generalną przed pierwszym lądowaniem na Księżycu. Sonda weszła najpierw na orbitę wokół Księżyca, wykonała testy wielu manewrów i sfotografowała planowaną strefę lądowania dla misji Chang’e 3.

W 2011 roku sondę wysłano z orbity wokół Księżyca do punktu libracyjnego L2 układu Ziemia-Słońce. Statek krążył wokół tego punktu równowagi grawitacyjnej przez kilka miesięcy. Wykonał udane obserwacje wiatru słonecznego i promieniowania wysokiej energii. Głównym inżynieryjnym celem tej części misji było sprawdzenie naziemnych systemów śledzenia sondy i komunikacji. Na koniec Chang’e 2 poleciał jeszcze do asteroidy Toutais i wykonał jej fotografie.

W 2013 roku zaczęła się druga faza chińskiego programu księżycowego. W grudniu w kierunku Księżyca poleciał lądownik z niewielkim łazikiem Yutu. Misja przeszła do historii. Było to pierwsze miękkie lądowanie na naturalnym satelicie Ziemi od sowieckiej misji Luna 24 z 1976 roku.

Zdjęcie łazika Yutu zrobione przez lądownik misji Chang'e 3. Źródło: National Astronomy Observatory of China

Na pokładzie lądownika i łazika znalazł się porządny sprzęt naukowy. Łazik Yutu był wyposażony w kamerę panoramiczną, radar penetracyjny, spektrometr światła widzialnego i bliskiej podczerwieni oraz spektrometr promieniowania rentgenowskiego. Na lądowniku umieszczono również kamerę, teleskop w paśmie ultrafioletowym i teleskop do obserwacji w ekstremalnym ultrafiolecie.

Pierwszy raz Chin i świata

4 stycznia 2019 roku po raz pierwszy w historii zostanie wykonane miękkie lądowanie na niewidocznej stronie Księżyca. Ostatnie plany, nie tylko Chin, wskazują że rozpoczęła się nowa era podboju Księżyca. Tym razem jednak jej uczestnikiem nie będą tylko światowe mocarstwa, ale też prywatne przedsiębiorstwa.

Po kulminacji zainteresowania Księżycem na przełomie lat 60. i 70., po programie Apollo zarówno Amerykanie jak i ZSRR dał sobie spokój z misjami do naszego naturalnego satelity. Ostatnie lądowanie w tym czasie należało do Sowietów (1976 rok).

Zdjęcie wykonane w czasie spaceru kosmicznego podczas misji Apollo 17 - ostatniej wyprawy załogowej na Księżyc. Źródło: NASA.

O Księżycu zaczęliśmy sobie ponownie przypominać w latach 90. Do gry weszły wtedy nowe państwa i wspólnoty: Japonia, Chiny, Indie i Europa.

W 1990 roku wysłano w stronę Księżyca orbiter japoński MUSES-A. Była to częściowo udana misja. W połowie wojskowy, a w połowie naukowy projekt amerykański Clementine osiągnął orbitę wokółksiężycową w 1994 roku.

Później w 1998 roku Amerykanie wysłali misję Lunar Prospector do stworzenia dokładnej mapy Księżyca, oszacowaniu objętości lodowych depozytów na biegunach i pomiaru pól magnetycznego i grawitacyjnego.

Europa wysłała swój orbiter SMART-1 w 2003 roku. Wykonał on kontrolowane zderzenie z Księżycem po wykonanej misji na orbicie. W 2007 roku NASA wysłała parę sond THEMIS. Ich główną misją nie był Księżyc jednak w dodatkowym etapie misji od 2011 roku zaczęły one krążyć wokół naszego naturalnego satelity.

Japonia swoją własną misję SELENE wysłała w 2007 roku. W tym samym czasie co Chiny swoją przygodę z astronautyką księżycową rozpoczęły Indie. Pierwszy orbiter tego kraju Chandrayaan-1 został wysłany z powodzeniem do Księżyca w 2008 roku.

Sonda LRO uchwyciła na zdjęciu powierzchni Księżyca lecący niżej statek LADEE. Źródło: NASA

Wokół Księżyca wciąż działa orbiter LRO wysłany w 2009 roku. W 2011 roku trwała amerykańska misja mapowania grawitacyjnego Księżyca GRAIL. Ostatnim wysłanym amerykańskim orbiterem Księżyca był LADEE z 2013 roku.

Przyszłość Księżyca

W najbliższym czasie będziemy w rejonie Księżyca obserwować poczynania nie tylko Chin, ale też Stanów Zjednoczonych. Agencja NASA w najbliższej dekadzie tam chce skupić misje załogowe.

Grafika ilustrująca najbliższe plany eksploracji Księżyca przez NASA. Źródło: NASA

Już niedługo rozpocznie się budowa załogowej stacji wokółksiężycowej LOP-G. Oprócz tego wiele komercyjnych lądowników amerykańskich firm trafi w najbliższych latach na powierzchnię Srebrnego Globu. Z mniejszych lądowników później mają wyewoluować większe, a w końcu ze stacji LOP-G na Księżyc zejdą znowu ludzie. Czy Chiny uprzedzą tutaj USA i ich partnerów? Czas pokaże.

---

---

@customuser
Jeżeli jesteś zainteresowany najnowszymi wieściami z eksploracji kosmosu, obserwuj mnie na Steemit!
Piszę też regularnie dla portalu Urania-Postępy Astronomii