Astronomia XX wieku
Wiek XX to rozwój badań wszechświata, era budowy coraz to większych i lepszych teleskopów, no i oczywiście podbój kosmosu przez człowieka. Skupmy się jednak dalej na losach astronomii - nauki zajmującej się badaniami ciał niebieskich.
Początek wieku XX to era astronomów nowego gatunku, czyli astrofizyków. Niemiecki fizyk Max Planck w 1900 roku stworzył fizykę kwantową. Pięć lat później Albert Einstein opublikował swoja teorię względności. Te odkrycia mogły w nowy sposób połączyć przestrzeń, ruch i czas, ukazując nowe oblicze wszechświata. W tym nowym kosmosie grawitacja potrafiła zakrzywiać światło, a czas upływał inaczej w różnych miejscach. A zatem w ciągu kilku lat uporządkowana astronomia Newtona została obalona. Po drugiej wojnie światowej do kosmicznych obliczeń i symulacji zaczęto używać pierwszych komputerów.
Teleskopy Kecka
źródło obrazka
W pierwszych dekadach XX wieku zaczęły powstawać olbrzymie teleskopy, dające coraz to lepsze obrazy nieba. Skorzystali na tym najbardziej kosmolodzy badający budowę i ewolucję wszechświata. W latach dwudziestych Amerykanin Edwin Hubble jako pierwszy zmierzył odległość do Wielkiej Mgławicy w Andromedzie i ustalił, że znajduje się ona poza naszą Drogą Mleczną, czyli nie jest mgławicą tylko galaktyką. Hubble jako pierwszy ustalił skalę kosmicznych odległości(lata świetlne). Odkrył też, że im bardziej linie widmowe danej galaktyki są przesunięte ku czerwieni, tym bardziej się ona od nas oddala. Dzięki temu odkryciu wiemy, że wszechświat się rozszerza.
Kosmiczny Teleskop Hubble’a
źródło obrazka
Druga połowa XX wieku to czas ogromnych teleskopów pełnych elektroniki. Dwa teleskopy Kecka o średnicy zwierciadła 10 metrów każdy, przeglądają niebo na Manua Kea na Hawajach. Na całym świecie budowanych jest wiele różnych innych dużych teleskopów. Kolejnym krokiem było w 1990 roku wyniesienie na orbitę Teleskopu Hubble’a, dzięki czemu udało się uciec od ziemskiej atmosfery, która w znacznym stopniu zniekształca obraz. Zwierciadło o średnicy 2,4 metra w kosmosie, dało lepsze obrazy niż 10 metrowe instrumenty umieszczone na Ziemi. Następcą HST będzie Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba o średnicy lustra 6,5 metra. Zapewne dzięki niemu dokona się w historii astronomii nowy znaczący krok na miarę XXI wieku.
Dziękuję za przeczytanie i pozdrawiam miłośników Kosmosu!
Źródła artykułu:
Max Planck
Albert Einstein
Edwin Hubble
Przesunięcie ku czerwieni
Teleskopy Kecka
Kosmiczny Teleskop Hubble’a
All rights reserved by @astromaniak 2018
O ile astronomia XX w. należała (w wymiarze dużych osiągnięć) do rządowych agencji, o tyle mam nadzieję, że ta XXI w. (jak za dawnych, dobrych czasów Kopernika czy Galileusza) znów będzie zasługą prywatnych podmiotów - na pewno będzie etyczniej i efektywniej.
Podbój kosmosu to nie astronomia.
Budowaniem rakiet też się zajmowały podmioty prywatne, tylko były finansowane z pieniędzy rządowych.
Astronomią zajmują się obserwatoria oraz specjalne placówki badawcze/instytuty. Nawet obiektami w Układzie Słonecznym zajmują się bardziej geolodzy i klimatolodzy niż astronomowie.
kolejny świetny artykuł :)
mógłbyś wkrótce coś napisać o NASA? działalnością w XX i XXI wieku
Dziękuję :) Przemyśle to. Tematów jest wiele. Artykuł ten zakończył moją serię historia astronomii.
Jeśli chodzi o XX wiek to brakuje mi tutaj wzmianki o potężnej gałęzi astronomii czyli radioastronomii, która to mocno przyczyniła się do naszego rozumienia wszechświata. Ale rozumiem, że ma to być prosty artykuł i nie da się tak po prostu opisać wszystkiego, bo to obszerny temat.
Niepokoi mnie też to:
"A zatem w ciągu kilku lat uporządkowana astronomia Newtona została obalona"
Ona nie została obalona. Po prostu jest to graniczny przypadek z OTW i na przykład w naszym otoczeniu, gdzie masa oraz prędkości nie są relatywistyczne sprawdza się idealnie. Problem mieliśmy tylko z opisem precesji orbity Merkurego. W dodatku ten efekt został zauważony dopiero przy bardzo dokładnych badaniach i wynosi 43" na 100 lat.
O radioastronomii kiedyś już pisałem osobno. Tak artykuł ma być prosty i zrozumiały dla każdego. Miałem na myśli, że uporządkowany system Newtona poszedł trochę na bok, gdy Einstein wprowadził swoją teorię.
"W latach dwudziestych Amerykanin Edwin Hubble jako pierwszy zmierzył odległość do Wielkiej Mgławicy w Andromedzie i ustalił, że znajduje się ona poza naszą Drogą Mleczną"
Zdecydowanie nie był pierwszy ani w zmierzeniu odległości, ani w ustaleniu, że jest po za Drogą Mleczną. Co do tego drugiego to autorem odkrycia był raczej Vesto Slipher, którego to dalsze badania i wyniki zamieścił w "swojej" pracy Edwin Hubble. Co do oszacowania odległości to pierwszym oszacowaniem zajął się William Herschel pod koniec XVIII w. i ustalił tą odległość na 19000 ly. Mało, ale późniejsze oszacowania również były mocno zaniżone np.: Heber Curtis(1917r.) 500tyś ly. Zaś oszacowanie Hubble'a było o połowę za małe.