Narząd Jacobsona czyli o komunikacji zapachem słów kilka.

wolontariusz (60)in #pl-artykuly • 6 years ago (edited)

Bez paniki... Proszę zachować spokój. To nie jest wścieklizna. Ten kucyk nie jest opętany przez złe moce i nie szczerzy groźnie zębów z morderczym zamiarem rzucenia się Wam do gardła.

Otóż Leonardo na powyższym zdjęciu jest zaintrygowany zapachem, który dociera do niego z padoku obok gdzie przebywają dwa nowe konie przywiezione w nocy z targu w Skaryszewie. Kluczem do zrozumienia jego zachowania jest wiedza do czego służy zwierzętom narząd Jacobsona. Zwierzęta komunikują się nie tylko za pomocą określonych zachowań stadnych, wydawanych dźwięków czy też gestów mowy ciała. Bardzo ważnym, naturalnym kanałem komunikacyjnym jest zapach. Jego wydzielanie i odbieranie przez zwierzęta stanowi istotny element w przekazywaniu sobie nawzajem wielu ważnych informacji, np. o obecności w okolicy gotowej do prokreacji samicy.

Leonardo to syn Mgiełki, której historię przedstawiłem w innym tekście - link poniżej.

Kucyk... Taki mały koń

Narząd Jacobsona, narząd przylemieszowy (łac. organum vomeronasale) lub też lemieszowo-nosowy u koni znajduje się na podniebieniu w jamie nosowej tuż za zębami i połączony jest z podniebieniem wąskim kanałem chrzęstnym. Wyłapując zapach i feromony przyczynia się do wzajemnego poznawania się koni. Jako ciekawostkę dodam, że węże natomiast używają go do tropienia ofiary po śladzie zapachowym. Rozwidlonym jezykiem zbierają z powietrza czastki zapachowe i przenoszą je do znajdującego się w jamie ustnej narządu Jacobsona.

Wracając do koni, gest unoszenia i wywijania przez konia górnej wargi to tzw. flehmen. Koń wyciąga szyję, podnosi głowę, robiąc wdech podnosi górną wargę odsłaniając górne zęby i dziąsła.

Narząd pracuje kurcząc się i rozszerzając co wspomaga proces zasysania docierających do niego, unoszących się w powietrzu, substancji zapachowych.

Nie zawsze jest to u konia oznaka zainteresowania zapachem. Weterynarze klasyfikują również flehmen jako reakcje na ból np. przy kolce. Dlatego warto obserwować konia czy nie pojawia się inne objawy choroby czy to tylko zaintrygowanie zapachem.

W 1991 David Moran i Bruce Jafek potwierdzili obecność narządu Jacobsona u człowieka a pięć lat później D. L. Berliner potwierdził to badaniem przeprowadzonym na dorosłych osobnikach ludzkich. Narząd Jacobsona reagował na steroidowe womeroferyny. Wzbudziło to trwającą do dziś dyskusję o wpływie feromonów na ludzką atrakcyjność w kontekście naturalnych zachowań prokreacyjnych. Na tej fali mocno lansuje się teorię o skuteczności, sprzedawanych powszechnie jako swoisty naturalny patent na atrakcyjność, komercyjnych feromonów.

Tekst zgłaszam do konkursu tematygodnia #23 jako luźne nawiązanie do tematu nr 3: Ssaki