အိႏၵိယ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္း ေဒသက အပါတနီလူမ်ိဳးမ်ား

အပါတနီမ်ိဳးႏြယ္စု ဆုိတာ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ခ်င္းျပည္နယ္နဲ႕ သိပ္ၿပီးမေ၀းလွတဲ့ အိႏၵိယရဲ႕ ေတာင္တန္းေဒသ Ziro မွာေနထုိင္ၾကတဲ့ လူမ်ိဳးေတြျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႕ဟာ ယဥ္ေက်းမွဳေရာ ကုိးကြယ္ယံုၾကည္မွုေကာ တစ္မူထားျခားၾကပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္အတြက္ေတာ့ အရင္ဆံုး ပါတနီအမ်ိဳးသမီးႀကီးေတြရဲ႕ပံုကိုၾကည့္တာနဲ႕ကုိ စိတ္၀င္စားေနတာပါပဲ။ ၾကည့္ပါဦး နဲနဲေနာေနာ ႏွာေခါင္းကြင္းႀကီးေတြလားေနာ။

သူတို႕ပံုကိုၾကည့္ပီး ေခါင္းထဲမွာ ေမးခြန္းေတြ တန္းစီပီး ေပၚလာတာပဲ ။ ဘာေၾကာင့္ ဒီလို ႏွာေခါင္းကြင္းႀကီးေတြ တပ္ရတာလဲ ၊ သူတို႕ ယဥ္ေက်းမွဳ က ဘယ္လိုရွိလဲ ၊ သူတို႕ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းကေကာ ဘယ္လိုေတြ လုပ္ကုိင္စားေသာက္ၾကသလဲ စသျဖင့္ေပါ့ေလ ။ စပ္စုတယ္ေျပာပါေတာ့ ။
ႏွာေခါင္းေပါက္ႀကီးေတြရဲ႕အေၾကာင္းကေတာ့ ကုိယ္တုိ႕ ဆီက ခ်င္းလူမ်ိဳုးအခ်ိဳ႕နဲ႕ သေဘာတရားျခင္းေတာ့ တူသား ။ဒါကေတာ့ ပါးစပ္ရာဇ၀င္အရေပါ့ ။ ေရွးေရွးတုနး္က အပါတနီ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ သိပ္ကုိ ေခ်ာေမာလွပၾကတယ္ အဲ့လုိ ေခ်ာေမာလွပ တာေၾကာင့္ အနီးအနား က လူမ်ိဳးစုေတြေယာက္်ားေတြရဲ႕ ခုိးယူေပါင္းသင္းျခင္း ခံရတယ္ ။ အဲ့ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႕ရဲ႕ မ်က္ႏွာကို ရုပ္ဆုိးအက်ည္းတန္ေအာင္ ဒီေလာက္ႀကီးတဲ့ ႏွာေခါငး္ေပါက္ႀကီးေတြ ေဖာက္ထားျခင္းျဖစ္တယ္တဲ့ ။ အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ရတာလည္း ဘယ္ေခတ္မွ မလြယ္ပါလားေနာ္ လို႕ ေတာင္ ကြ်န္ေတာ္ ေတြးမိတယ္ ။ ဟုတ္ေတာ့ဟုတ္တယ္ အခုကို ႏွာေခါင္းေပါက္ႀကီးႀကီးေတြနဲ႕တင္ကို ေသခ်ာ ရုပ္ဖမ္းၾကည့္လုိက္ရင္ သူတို႕ဟာ မိန္းမလွေတြျဖစ္ခဲ့ၾကမွာ အေသခ်ာပဲ ။

ဒီပံုထဲက အမ်ိဳးသမီးေလးဆုိရင္ ဒီလုိ ႏွာေခါင္းေဖာက္ထားတာေတာင္ လွေနေသးတာေနာ္...

ေတာ္ေသးတာ တစ္ခုက အဲ့ဒီ့ ဓေလ့ႀကီးက ေနာက္ပုိင္းမ်ိဳးဆက္သစ္ေတြကေတာ့ လက္ခံက်င့္သံုးျခင္း မရွိၾကေတာ့ဘူးဆုိတဲ့အခ်က္ပါပဲ ။ ဟူး ေတာ္ပါေသးရဲ႕ ။

ဒီပံုေလးထဲက အပါတနီ မိန္းမငယ္ေလးေတြကေတာ့ ကံေကာင္းတယ္ေျပာရမယ္ ။

ေခာတ္သစ္ အပါတနီ မိန္းမပ်ိဳေလးေတြ ။ ခ်စ္စရာေကာင္းလိုက္တာေနာ္။

ဒီလူမ်ိဳးစုရဲ႕ ကုိးကြယ္ယံုၾကည္မႈက သဘာ၀တရား ပါတဲ့ ။ သူတို႕ရဲ႕ ဘုရားကေတာ့ ေနမင္း နဲ႕ လမင္း ျဖစ္တယ္ ။ သူတို႕ရဲ႕ ဘာသာကုိ Donyi-Polo လုိ႕ေခၚတယ္ ။အဓိပၸါယ္ကေတာ့ Sun-Moon ပါတဲ့ ။

ဒါက သူတို႕ရဲ႕ ဘုရားစင္ ။

ဒါကေတာ့ ဘာသာေရးအလံျဖစ္မယ္ထင္တယ္ ။

ေနတစ္ဖက္ လတစ္ဖက္ နဲ႕ ၀ါးေပၚတင္ထားတယ္ ။
သူတို႕ဆီမွာလည္း ၾကက္တုိ႕ ငွက္တုိ႕ကုိ ယစ္ပူေဇာ္တာ ရွိတယ္ ။ ငွက္ခေလးေတြ ၾကက္ကေလးေတြကို မေသမရွင္ျဖစ္ေနတုန္း ေဇာက္ထုိး ဆြဲထားၿပီး ၾကလာတဲ့ ေသြးစက္ေတြနဲ႕ နတ္ပူေဇာ္တာလား ဘာလားမသိဘူး ရြတ္ဖတ္သရဇယ္ ေနၾကတယ္ ။ အရုိင္းေတာ့ ဆန္တုန္းေပါ့ေလ ။

                     ေနာက္ၿပီး အပါတနီလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ Ziro ေဒသကို ယူနက္စကိုက ကမၻာ ့ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္ နယ္ေျမအျဖစ္ ေၾကျငာဖုိ႕ လုပ္ေနတယ္ တဲ့ ဘာျဖစ္လုိ႕လဲဆုိေတာ့ သူတို႕ရဲ႕ သူမတူတဲ့ စုိက္ပ်ိဳးေရး နညး္ပညာေၾကာင့္လို႕ ေျပာရမယ္။ အပါတနီေတြရဲ႕ အဓိက အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းက စုိက္ပ်ိဳဳးေရးပါပဲ ။ သူတို႕က ေတာင္ၾကားေတြမွာ စပါးကို အဓိက စုိက္တယ္ ။ အဲ့လုိ စုိက္တဲ့ေနရာမွာလညး္ ဘယ္လုိ တိရိစၦာန္ ဘယ္စက္ပစၥည္းရဲ႕ အကူအညီမွ မယူဘဲ လူအားနဲ႕ပဲ စိုက္တာျဖစ္လို႕ ေတာ္ေတာ္ အံ့ၾသစရာေကာင္းပါတယ္။ အဓိက နညး္ပညာကေတာ့ သူတို႕ရဲ႕ ေရသြင္းစနစ္ပဲ ။ ေတာင္ေပၚကေန စီးဆင္းလာတဲ့ စမ္းေခ်ာင္းေရေတြကုိ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၿပီး ေျမာင္းေတြ အဆင့္ဆင့္ေဖာက္ၿပီး လယ္ကြက္ေတြထဲ ေရသြင္းပါတယ္ ။ အဲ့လုိ ေျမာင္းနံရံေတြကုိ လညး္ ၀ါးေတြနဲ႕ပဲ ကာရံထားတာေတြ႕ရတယ္ ။ အေပၚဆံုးလယ္ကြက္က ေရယူလို႕ၿပီးၿပီဆုိရင္ ေအာက္အကြက္ေတြကုိ ေရေဖာက္ခ်ေပးလိုက္တယ္ အဲ့လုိ အဆင့္ဆင့္သြားရင္း ဟုိးေအာက္ဆံုး လယ္ကြက္အထိ ေရေရာက္ေအာင္ သဘာ၀နညး္ကုိပဲ သံုးတာျဖစ္တယ္ ။ သူတုိ႕ရဲ႕ လယ္ကြက္ေတြမွာ ဘယ္လို ဓါတ္ေျမၾသဇာမွ မသံုးဘဲ ေတာင္ေပၚကေန မိုးေရတုိက္လို႕ စုပံုလာတဲ့ ေျမဆီ ေျမႏွစ္ေတြမွာ စုိက္ထားတာျဖစ္လို႕ စပါးအထြက္လည္း အလြန္ေကာင္းပါသတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႕ဆုိ သူတုိ႕က ေတာင္ၾကားထဲမွာ စုိက္တာကိုး ။ 

သူတုိ႕ရဲ႕ စိုက္ခင္းေတြရဲ႕အေပၚက ေတာင္တန္းေတြကိုေတာ့ ထင္းရွဴးပင္ေတြ စုိက္ပ်ိဳးထားၿပီး ေရထြက္ကို ထိန္းသိမ္းတဲ့ ေတာအျဖစ္ ထားရွိ ပါတယ္ ။အဲ့ဒီ့ ေတာအုပ္ကိုလညး္ ေဒသခံ အပါတနီ လူမ်ိဳးေတြကပဲ ေစာင့္ေရွာင့္ေမြးျမဴပါတယ္ ။ ထင္းရွဴးေတာ အစပ္ ေတာင္ၾကားစပ္ေတြမွာေတာ့ ေျပာင္းပင္ေတြ စုိက္တယ္ ။ အဲ့လုိ ေဂဟေဗဒ စနစ္ကုိ သဘာ၀အတုိင္း ထိန္းသိမ္းထားတဲ့ စုိက္ပ်ိဳးေရးပညာေတြကုိ မ်ိဳးဆက္တစ္ခုမွ ေနာက္တစ္ခု ကို လက္ဆင့္ကမ္းလာလိုက္ၾကတာဟာ ယေန႕ေခတ္ထိပဲ ဆုိပါစုိ႕။ သိပ္ကို ခ်ီးက်ဴးအတုယူစရာပါပဲ ။

ဒီေနရာမွာ ကြ်န္ေတာ္ေတြးမိတာက ဘယ္လိုပဲ သူတို႕ရဲ႕ ေရေျမအေနအထားအရ အားသာလို႕ ဒီလုိ သဘာ၀အတုိင္း စိုက္ပ်ိဳးျဖစ္ထြန္းတာပဲျဖစ္ျဖစ္ အပါတနီတို႕လညး္ လူေတြပါပဲ ။ ခ်မ္းသာခ်င္ၾကမွာပဲ ။ ဘာေၾကာင့္မ်ား စက္ေတြ ကြ်ဲေတြ ႏြားေတြ သံုးၿပီး ပိုမုိ အထြက္တုိးေအာင္ မလုပ္ၾကတာလဲ ။ လုပ္မယ္ဆုိလညး္ ရေနတာပဲေလ ။ အဲ့ဒီ့မွာ ကြ်န္ေတာ္ တစ္ခု စဥ္းစားမိတယ္ အပါတနီ ရဲ႕ ဘုိးဘြားေတြဟာ စုိက္ပ်ိဳးနညး္ပညာတင္ အေမြေပးခဲ့တာမဟုတ္ေလာက္ဖူး ။ သဘာ၀တရားကို ခ်စ္တတ္တဲ့ စိတ္ ေဂဟစနစ္ကုိ ထိန္းသိမ္းတတ္တဲ့ စိတ္ကိုပါ အေမြေပးခဲ့လို႕သာလွ်င္ ခုခ်ိန္အထိ ဒီလို စနစ္မ်ိဳး အဓြန္႕ရွည္ေနတယ္လို႕ပဲ ယံုၾကည္သံုးသပ္မိတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႕ဆီမွာေတာ့ ဓါတ္ေျမၾသဇာ ႏိုင္းခ်င္းသံုးလို႕ ပုိးသတ္ေဆးသံသရာထဲက အသီးအႏွံေတြကိုပဲ မီွခုိအားထားစားေသာက္ေနရတာ ဘယ္ေလာက္ေတာင္ ကြာျခားလုိက္သလဲေနာ္။ ဒါေၾကာင့္မို႕လညး္ ယူနက္စကုိက ဒီ အပါတီတုိ႕ရဲ႕ Ziro ေဒသကုိ အသက္ရွိေနတဲ့ ေရွးေဟာင္းအေမြအႏွစ္အျဖစ္ ထိန္းသိမ္းခ်င္တာပဲေနမွာ ။

သို႕ေသာ္လညး္ ေပါ့ေလ ။ ျဖစ္ခ်ိန္တန္ျဖစ္ ပ်က္ခ်ိန္တန္ပ်က္ ဆုိတဲ့စကားကလညး္ ရွိေသးေတာ့ အပါတနီတုိ႕ရဲ႕ ရုိးရာ စုိက္ပ်ိဳးေရးနညး္ပညာကုိ ေမွးမိွန္လာေအာင္ လုပ္မယ့္ သူေတြလညး္ ရွိလာပါတယ္ ။သူတို႕ကေတာ့ စပါးမ်ိဳးသစ္ေတြကို အပါတနီေတြကို ေပးၿပီး စုိက္ပ်ိဳးခိုင္းလာတဲ့ အျခားေဒသက စီးပြားေရးသမားေတြပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ အဲ့ဒီ့ မ်ိဳးသစ္ေတြက ဗီဇေျပာင္းလဲထားတဲ့ GMO ေတြျဖစ္ေတာ့ ေဒသမ်ိဳးရင္းေတြလို အၾကမ္းမခံဘူးေလ ။ တယုတယ ေစာင့္ၾကည့္ ေဆးျဖန္းခ်ိန္မွာ ျဖန္း ၊ ေျမၾသဇာေကြ်းရမယ့္ အခ်ိန္မွာ ေကြ်း အဲ့လုိေတြ လုပ္မွ ျဖစ္မယ့္ မ်ိဳးေတြဆုိေတာ့ အကယ္၍သာ အပါတနီ ေတာင္သူေတြက ဒီမ်ိဳးဆန္းေတြကို လက္ခံစုိက္ပ်ိဳးလာမယ္ဆုိရင္... သူတုိ႕ရဲ႕ ေရွးရုိးရာ စုိက္ပ်ိဳးနည္းပညာကလညး္ ေမွးမိွန္လာမွာပဲ ။ ၿပီး ေျမဆီၾသဇာေတြလည္း ပ်က္ဆီးလာမွာပဲ ။ ေဒသခံ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစိုးရအေနနဲ႕ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ပညာသားပါပါနဲ႕ ထိန္းကြပ္ရမွာပါပဲ ။ ကြ်န္ေတာ္ေတာင္ အပါတနီ ေတြရဲ႕ ေဒသေလးကို စာေတြဖတ္ရင္း ခ်စ္ေနတာ ဒီေဒသေလးရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ဟန္ေလး ပ်က္သြားမွာကုိ ဒီေလာက္စုိးရိမ္ေနတာ ။ သူတုိ႕ ေဒသခံေတြဆုိ ပုိ ခ်စ္ ၊ ပိုစိုးရိမ္မွာပါပဲေလ။ ဒီေတာ့လည္း ကာကြယ္ၾကမွာပါေလ လို႕ ေျဖေတြးေလးေတြးရတယ္ ။

စကားမစပ္ ကြ်န္ေတာ္ ေရာက္ဖူးခ်င္တဲ့ ေနရာေဒသေတြထဲ အပါတနီလည္း ပါသြားၿပီ ။
ကြ်န္ေတာ္ အေရာက္လာခဲ့ပါဦးမယ္ အပါတနီ ။
ခတ္မီတယ္ဆုိတာ မင္းအတြက္ မလိုအပ္ေသာ အပိုဆားဒါးတစ္ခုပါ ။
ဒီအတုိင္းေလးပဲ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာတဲ့အထိ ရွိေနေပးပါ အပါတနီ။

Long Live Apatani Culture !

Photo from Google
Writen by : Su Htet Aung
MSC : Applying
Date : 20.3.2018 :11am