ඔටිසම්!

ඔටිසම් කියන්නෙ අපි හැමෝටම අහලා පුරුදු වචනයක්. ලොකු අවබෝධයක් නැති වුණත් ඔටිසම් ගැන අපි දන්නවා. ඉතින් අද මම ලියන්න යන්නෙ අපි දන්න දේට අලුතින් එකතු වුණ දැනුමෙන් කොටසක්.

Source

ඔටිසම් කියලා කියන්නෙ neurological සහ developmental disorder එකක්. ඔටිසම් ඇති වෙන්න නිශ්චිතවම හේතුවක් කියන්න බැරි වුණත් වඩා වැඩි වයසකදි (අවුරුදු 35න් පසුව සිදුවන) දරු පිළිසිඳ ගැනීම්, අඩු උපත් බර සහ ජානමය සාධක හේතු වෙන්න පුලුවන්. ඔටිසම් වල ප්‍රභේද කිහිපයක් තියෙනවා. ඒ අතරින් සුලබම ප්‍රබේදය තමයි Autism Spectrum disorder කියල කියන්නෙ. ඉතින් වචනෙන්ම තේරෙනවනෙ. මේකෙ රෝග ලක්ශණ ඉතා විශාල පරාසයක් පුරා පැතිරෙනවා.

මං මේ කියන රෝග ලක්ශණ ඔක්කෝම එකම රෝගියෙක් පෙන්වන්නෙ නැති වෙන්න පුලුවන්. නමුත් බොහොමයක් පෙන්වන්න පුලුවන්. ඔටිසම් වලදි අනෙක් අය සමඟ සන්නිවේදනය, හැසිරීම් රටා, මොළයේ උසස් මානසික ක්‍රියා වගේ දේවලට බලපෑම් වෙන්න පුලුවන්. ප්‍රධාන වශයෙන් එයාලගෙ අවධානය ඉතාම අඩු මට්ටමක තියෙන්නෙ. රූප, ඉලක්කම් හඳුනා ගැනීම, වචන උච්චාරණය, කථනය ගැටලුකාරී වෙන්න පුලුවන්. ඒ වගේමයි repetitive behaviours පෙන්වීම. එයාලා එකම දේ නැවත නැවත කිරීම, එකම වචනය දිගටම කිවීම වගේ දේවල් කරන්න පුලුවන්.

සමහර වෙලාවට අපි කොයිතරම් කතා කළත් එයාලා ප්‍රතිචාර දක්වන්නෙ නෑ. ඇස් දිහා බලලා කතා කරන එකත් හරිම අඩුයි. හැඟීම් ප්‍රකාශනයත් ගොඩාක් දුරට ඉතා අවම මට්ටමක තමයි තියෙන්නෙ. Hyposensitivity වගෙම hypersensitivity කියන දෙකම මේ බබාලගෙ දකින්න පුලුවන්.

Source

හැබැයි වෘත්තීය චිකිත්සක ප්‍රතිකාර තුළින් මේ බබාලව සාමාන්‍ය ජීවිතයක් ගත කරන මට්ටමටම අරගෙන් එන්න පුලුවන්. ඒත් ඒක මොන අවධියද සහ ප්‍රභේදයද කියන කාරණය මත පදනම් වෙනවා. සමහරක් ඔටිසම් රෝගීන් maths, music, arts වගේ දේවල අතිදක්ශයො. මතක ශක්තියත් ඉතාම ඉහළයි. ඒක එයාලගෙ strength එකක්.

කොහොම නමුත් ඔටිසම් සහිත දරුවෙකුගෙ අම්මෙක් තාත්තෙක් වෙන්න සිද්ධ වෙන් එක මේ ලෝකෙ තියෙන අමාරුම වේදනාවන්ගෙන් එකක්.එයාලගෙ behaviours, aggressive behaviours නිසා අපහසුතාවයට පත් වෙන දෙමව්පියෝ ඕනෙ තරමක් ඇති.

ඉතින් මේ දෙගොල්ලම දිහා අපි කරුණාවන්ත හිතකින් බලන් ඕනෙ. අමාරුයි තමයි සමහරක් හිරිහැර. ඒත් අපි මිනිස්සු වගේ උදව් කරන් ඕනෙ! ඒක කාගෙ හරි දුශ්කර ජීවිතයක මොහොතක දුශ්කරතවය හරි අවම කරගන්න උදව්වක් වේවි!