بی‌ اشتهایی عصبی چیست؟

بی اشتهایی عصبی بیماری است که به دلیل مجموعه ای از اختلالات روانی ایجاد می شود.

حدود ۲ تا ۶ درصد از افراد جامعه ممکن است دچار این عارضه شوند. بیشترین میزان بروز بی اشتهایی عصبی معمولاً در دختران جوان دیده می‌شود.

مردان کمتر مبتلا به این عارضه می‌شوند.بطوری‌که در حالی که نود و پنچ ‌درصد مبتلایان زنان هستند، مردان فقط پنج درصد موارد را به خود اختصاص داده‌اند.این عارضه در مردان بیشتر در سنین جوانی و در ورزشکاران دیده می‌شود.

هرچند که عامل ایجاد بی اشتهایی عصبی ناشناخته است اما محققین چندین عامل را دست اندرکار شناخته‌اند. عوامل هورمونی، اجتماعی و روانی می‌‌توانند باعث ایجاد این بیماری شوند.

بیماری همانطور که گفته شد در افراد در سنین بلوغ و در زنان شایع‌تر است. اینجاست که می‌توان نقش تغییرات روانی و هورمونی را در این دوران مورد بررسی قرار داد.

اختلالات وسواسی در رابطه با وزن بالا در دختران جوان، حتی بدون افزایش قابل توجه وزن از عوامل شایع بی اشتهایی عصبی است.

برخی از آنان رژیم غذایی فقیر و نامناسبی را انتخاب می کنند چرا که در تصورات ذهنی، آن‌ها خود را افرادی با افزایش وزن و چاق تصور می‌کنند و به دلیل این تصور غلط از خوردن غذا امتناع می‌کنند. حتی آن ‌ها گاهی اوقات به دنبال مصرف مواد غذایی با تحریک کردن عمل استفراغ غذا را برمی‌گرداند. بعضی از آنها نیز از ملین‌ها به میزان زیاد استفاده می‌کنند، تا در عمل جذب مواد غذایی اختلال ایجاد کنند.
بعضی از دختران جوان نیز به طرز وسواس گونه‌ای به فعالیت‌های شدید ورزشی برای کاهش وزن روی می‌آورند.

بی اشتهایی عصبی روی تمام اعضا و ارگان‌های بدن تاثیر سو دارد. با پیشرفت بی‌اشتهایی عصبی دوره‌های قاعدگی درزنان دچار بی‌نظمی می‌شود و علائم سوء تغذیه به تدریج پیشرفت می‌کند. دیده شده است که برخی بیماران برای پنهان کردن علائم لاغری از پوشیدن لباس‌های بزرگ استفاده می‌کنند. آن‌ها هرچند که می‌دانند، لاغر هستند ولی از ترس اینکه مبتلا به افزایش وزن شوند، همچنان از خوردن مواد غذایی امتناع می‌کنند‌. دوره های خستگی زودرس، عصبانیت، بیش فعالی، خشکی پوست، ریزش مو و کاهش آستانه تحمل نسبت به سرما از علائم این بیماری هستند.

در موارد جدی تر ممکن است که اختلالات سیستم الکتریکی قلب به صورت آریتمی‌های قلبی، پوکی استخوان و اختلال عملکرد کلیه و حتی نارسایی کلیه اتفاق می‌افتد. در حدود ۶ درصد از موارد بی‌اشتهایی عصبی شدید،مرگ نیز گزارش شده است.

برای درمان این بیماران چه راه‌کارهایی وجود دارد؟

راه‌های درمان بی اشتهایی عصبی اغلب نیازمند درمان‌های طولانی مدت و شدید به ویژه با نظارت گروه‌های تخصصی هستند.

اعضایی که در این گروه‌ها باید حضور داشته باشند، پزشک برای درمان و رفع مشکلات طبی، روانپزشک و روانشناس جهت بهبود و درمان اختلالات عصبی و روانی و متخصص و یا مشاور تغذیه برای ایجاد رژیم غذایی مناسب هستند.

شایان ذکر است که برقراری مشاوره با اعضای خانواده بیمار به وسیله تیم تخصصی می تواند بسیار سودمند باشد.

افراد مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی اغلب در برابر توصیه های درمانی مقاومت می‌کنند. اکثر این افراد را می‌توان در منزل درمان کرد هرچند که در موارد شدید بیماری بستری شدن در بیمارستان و درمان با مواد مغذی باید انجام شود.

در درجه اول باید عامل اصلی برطرف شود. بزرگترین مانع در برابر بیماری کمک به بیمار جهت غلبه بر احساس ترس غیر طبیعی و تصور اشتباه ذهنی نسبت به چاق بودن او است.

در مشاوره‌های بالینی و روانشناسی باید منشا این ترس‌ها برای بیمار آشکار شود. شروع درمان با مصرف میزان پایین مواد غذایی و به ویژه مواد غذایی با هضم آسان و مفید برای بدن انجام می‌شود. به تدریج حجم خوراکی افزایش داده شده و به تنوع آن افزوده می‌شود تا اینکه در حدود ثابتی وزن افزایش یابد.
لازم نیست مواد غذایی به مقدار زیاد مصرف شود، بلکه استفاده از مواد غذایی متنوع شامل پروتئین‌ها، کربوهیدرات‌ها و چربی‌ها در حدی که نیاز بدن برآورده شود و استفاده از عناصر کلسیم و منیزیوم در حدی که برای بدن ضروری است، باید انجام شود.