Stresle Yaşamak ve Yön Vermek [Cointurk 19.Projesi][mehkimye#9855]

Genel olarak, beklenmedik durumlara karşı verdiğimiz tepkilere stres diyebiliriz. Bu durumu çoğu insan refleksle de karıştırıyor olabilir. Fakat, stres daha uzun bir süreçte yaşanılan bir rahatsızlık durumu da denilebilir. Tüm hastalıkların arka planında bulunan, birincil sebep olmasa da, tetikleyen önemli bir durumdur. Tansiyonun çıkması, kalp sıkışması, şeker hastalığı bunlar hastalıklardır. Fakat, kendilerini özellikle stres anında ortaya çıkarır. Ülkemizde herkesin hatırlayacağı bir örnekle, stres oluşumunu açıklamak isterim.

Bilindiği üzere, internet, bilgisayar ve enformasyon gelişmeye başladığı 1990'lı yılların sonunda, ilk olarak devlet dairelerinin birkaçı ve bankalarda bilgisayar kullanımına geçildi. Bu duruma karşı herkes değişik tepkiler vererek, stresi açığa çıkardı. Tayin isteyenler, "kalemle kaydediyoruz ne gerek vardı?" diyenler, "o süper olmuş" gibi farklı tepkilerle karşılaşıldı. Bu durumları hepsi strestir. Strese karşı insanlar değişik tepkiler verebilir. Bu tepkiler olumlu ve olumsuz olabileceği gibi, şiddetli ve düşük şiddette de yaşanabilir.

Bir diğer yakın geçmiş örneği vermem gerekirse, Elon Munsk Mars'a roket yolladı geçen ay. Bu olay sanki hiç olmamış gibi bir tepkiyle karşılaşılırken, ben kendi adıma çok heyecanlandım. Bu ciddi bir gelişmeydi ve bu gelişmenin sonuçları üzerine düşündüğümde, tansiyonum çıktı ve stres bende mutluluk ve heyecanı beraberinde getirdi.

Yukarıda verdiğimiz çeşitli durum ve hallerde stres tepkileri ve durumlarını irdeledik. Buraya kadar öğrendiklerimizden strese neden olan durumlara karşı kişinin verdiği tepkilerin kaynağı, "hazırlıksız yakalanmak" gibidir. Önüne bilgisayar almamış, klavyeye dokunmamış kişiye bilgisayara geçiyoruz derseniz, o kişi buna negatif bir stres gösterir. Fakat, "arkadaşlar, bilgisayar sistemine geçiyoruz. Herkes de yarından itibaren şirketimizde bu sistem için kursa başlayacak" derseniz, stres tepkisi daha farklı olacaktır. Stres kişinin bakış açısı ile de alakalıdır. Kişi öğrenmeye ve gelişime açık bir kişi ise, stres tepkileri genellikle olumlu gerçekleşir. Kişi muhafazakar ve gelişime kapalı birisiyse, stres durumlarında çok ciddi negatif durumlarla karşılaşılması muhtemeldir.

Peki stresle nasıl başa çıkabiliriz? Öncelikle sorunu (durumu) bilmek gerekir. Stres yaratan konuyu analiz etmek ve üstesinden gelmek için gerekli olan bilgi ve materyalleri tespit etmek gerekir. Sonrasında da kimle ve hangi aşamalarda bu sorun çözülür, bu konuya eğilmeliyiz. Aslında 5N1K (Ne, Nerede, Ne zaman, Nasıl, Neden, Kim) sorularının cevaplanmasına benzer bir sürece konuyu almamız gerekir.

Stresle baş etmek için öncelikle çözüm haritası ve çözüm haritasında kimden ve nelerden yararlanılacağı, bütün bu sürecin sonunda da sorunun nasıl çözüleceğini ön görüyor olmak gerekir. Eğer konu bilgisayarsa ya kursa başlayıp düzenli olarak bilgisayarı öğrenmeye çalışacaksınız, ya da diğer bir çözüm olarak da istifa edeceksiniz. İkisi de çözümdür.

Streste en önemli bir diğer konu da zaman yönetimidir ki, sorunun çözülmesi ön görülen zamanı ve aşamalar arası geçişlerde zaman dilimleri oluşturulmalıdır. Bu konuyu da başka bir zaman ele alırız. Şimdilik stres bölümüne bu kadar zaman ayırdım.