Ăn dặm (hay ăn bổ sung) là hình thức cho bé bổ sung thêm các thức ăn khác ngoài sữa mẹ. Những loại đồ ăn này chỉ hỗ trợ cho sữa mẹ chứ không thay thế tuyệt đối cho sữa mẹ để cung cấp đủ dinh dưỡng cho trẻ.

Thời điểm ăn bổ sung hợp lý

Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trẻ nhỏ nên bắt đầu được cho ăn dặm khi tròn 6 tháng tuổi (180 ngày sau sinh). Đây là thời điểm cần bổ sung ăn dặm cho trẻ vì:
• Hệ tiêu hóa của trẻ đã phát triển tương đối hoàn thiện nên có thể hấp thụ các thức ăn đặc và phức tạp hơn so với sữa mẹ.
• Tốc độ tăng trưởng của trẻ tăng lên, sữa mẹ không cung cấp đủ dinh dưỡng cho bé.
Ăn bổ sung khi trẻ nhỏ được 6 tháng tuổi giúp bé tăng trưởng, hoạt động hiệu quả và khỏe mạnh. Nhưng nhiều các bậc phụ huynh cho rằng sau 6 tháng sữa mẹ đã suy giảm dinh dưỡng nên cần bổ sung ăn dặm. Đây là quan điểm chưa đúng. Sữa mẹ vẫn giữ nguyên chất dinh dưỡng thế nhưng không cung cấp đủ cho nhu cầu tăng trưởng ngày càng lớn của trẻ.
Giai đoạn này mẹ vẫn cần tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ vì sữa mẹ cung cấp hơn một nửa nhu cầu dưỡng chất của bé. Từ 12 - 14 tháng tuổi, sữa mẹ cung cấp 1/3 nhu cầu chất dinh dưỡng của trẻ nhỏ. Thêm vào đó, sữa mẹ còn bổ sung những nhân tố miễn dịch giúp bé phòng tránh các loại bệnh, gắn kết mẹ con giúp bé phát triển tâm lý.

Tin liên quan:
Thực phẩm giúp trẻ hết táo bón nhanh chóng
Cách chọn bột ăn dặm thích hợp nhất cho trẻ mới tập ăn

Cho trẻ ăn dặm sớm nguy hiểm không?

Do có tâm lý lo lắng sữa mẹ không đủ dưỡng chất làm cho trẻ nhẹ cân, hoặc nghĩ rằng ăn dặm sớm sẽ giúp bé cứng cáp hơn nên nhiều mẹ đã vội vàng cho trẻ ăn dặm sớm. Hay có nhiều gia đình thấy trẻ 4 – 6 tháng bắt đầu có sự hứng thú với đồ ăn nên cũng đã cho trẻ ăn bổ sung khi có biểu hiện đó. Điều này vô cùng không nên, do nếu cho bé ăn dặm sớm sẽ gây nên nhiều hậu quả không đáng có:
• Hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện, chỉ chấp nhận được dạng thức ăn lỏng như sữa mẹ và hệ thống men chưa đầy đủ để tiêu hóa các thực phẩm ăn bổ sung, từ đó dễ gây ra rối loạn tiêu hóa.
• Làm bé bú ít sữa mẹ, không tận dụng nguồn dưỡng chất quý giá từ sữa mẹ, không đáp ứng đủ nhu cầu của trẻ và làm gia tăng rủi ro mắc một số bệnh bởi vì không đủ yếu tố bảo vệ từ sữa mẹ.
• Giảm bú mẹ sẽ dẫn tới giảm phản xạ tiết sữa, mẹ có nguy cơ mất sữa sớm.
• Sự phối hợp các cơ vẫn đang phát triển. Sau 6 tháng, trẻ sẽ nhận thấy dễ dàng hơn để xử lý và nuốt thức ăn, giúp giảm rủi ro mắc nghẹn.
• Tăng rủi ro dị ứng.
• Gia tăng rủi ro mang thai sớm của người mẹ nếu không cho trẻ bú mẹ 100%.

Rủi ro khi cho bé ăn dặm muộn

Một số mẹ lại quá cuồng sữa mẹ, cho rằng đó là nguồn thực phẩm tuyệt vời nhất và hoàn thiện nhất cho con (điều này chỉ đúng trong giai đoạn 6 tháng đầu đời), hoặc một số mẹ có thể gặp trở ngại khi bắt đầu cho bé ăn dặm nên luôn trì hoãn việc cho trẻ ăn dặm. Mặc dù vậy điều này là không nên.
Một vài trường hợp, con có thể bắt đầu ăn dặm trễ hơn chẳng hạn như sinh non tháng. Còn đối với những bé bình thường, nếu phụ huynh cho trẻ ăn dặm quá muộn sẽ khiến trẻ không hấp thu đầy đủ năng lượng cho nhu cầu tăng trưởng đang ngày càng tăng của độ tuổi, từ đó gây nên suy dinh dưỡng. Bên cạnh đó, bé cũng sẽ không nhận đủ những vi chất dinh dưỡng gây nên những rối loạn như thiếu máu thiếu sắt, còi xương vì không đủ Calci.

Bạn đã biết:
Cách nấu bột ăn dặm chuẩn cho trẻ
Thực phẩm trẻ rối loạn tiêu hóa nên ăn

Các lưu ý khi tập cho trẻ ăn dặm

• Cho trẻ ăn dặm từ lỏng đến đặc: Trong thời gian đầu thích nghi với ăn dặm, nên cho trẻ ăn bột loãng sau đó gia tăng dần độ đặc lên. Sau đó có thể tăng cường độ thô dần dần, từ bột đến cháo rây, cháo nguyên hạt, cơm nát,... Cho bé ăn những loại đồ ăn mềm, dễ nhai và dễ nuốt do lúc này bé chưa mọc răng hoặc mọc rất ít răng.
• Lượng ăn từ ít đến nhiều: Bé mới bắt đầu tập làm quen với việc ăn bổ sung, bổ sung đồ ăn mới ngoài sữa mẹ, phụ huynh cần cho trẻ ăn từng chút một. Các bữa ăn đầu có thể chỉ từ 5 – 10 ml thức ăn và ăn 1 bữa/ngày. Gia tăng dần lượng đồ ăn và cho ăn 2 bữa/ngày khi bé đã làm quen dần với đồ ăn mới, dạ dày và hệ tiêu hóa đã thích nghi. Có thể bổ sung những bữa phụ với hoa quả, váng sữa,…
• Chế biến thức ăn dặm cho con đầy đủ dinh dưỡng, hợp vệ sinh: Thời gian đầu trẻ tập ăn dặm chỉ nên ăn các loại thức ăn dễ dàng tiêu hóa như cháo và các loại rau, củ, quả mềm. Tuy nhiên, từ 9 - 11 tháng cần cho bé ăn đầy đủ 4 nhóm thức ăn gồm: Gạo; thịt, trứng; cá, tôm, cua; rau, củ và dầu hoặc mỡ,..., nên thay đổi, làm phong phú những món ăn. Thực phẩm lựa chọn để chế biến đồ ăn cho con phải sạch, đảm bảo vệ sinh, có nguồn gốc rõ ràng để không gây ảnh hưởng xấu tới hệ tiêu hóa của con.
Mỗi bé có thể trạng không giống nhau, vì thế các bậc cha mẹ không nên lo lắng khi thấy con mình ăn ít hơn so với các bạn đồng trang lứa. Đồng thời cũng không nên thúc ép bé ăn, sẽ khiến trẻ mau chán, không muốn dùng đồ ăn mới.

Cho trẻ ăn dặm không chỉ cần đúng phương pháp, mà còn phải đúng lúc, để đảm bảo chất dinh dưỡng sẽ được trẻ hấp thu hiệu quả và trọn vẹn. Vậy nên, các bậc phụ huynh cần lập kế hoạch cho con ăn dặm khoa học, kiên nhẫn và tuân theo lộ trình phát triển khi con đã sẵn sàng.

Nguồn tham khảo: https://www.friso.com.vn/kinh-nghiem-hay/khi-nao-nen-cho-be-an-dam