Arakan Olayları ve Tarihi Üzerine-1

Etnik, Dini ve Coğrafi Yapı

Son günlerde Türkiye ve dünya medyasında genişçe yer bulan Arakan bölgesi ve oradaki olaylar üzerine bir yazı yazmayı gerekli görüyorum. Basında sadece gerçekleşen olayların aktarıldığı, daha fazla bilginin ise piyasada bulunamadığı bu yeni gündem konusunu irdelemek okuyuculara hem bilgi, hemde güncel mevzuların daha sağlıklı takibi açısından katkı sağlayacaktır.

Myanmar, eski adı ile Burma ülkesi birçok etnik kimlikten meydana gelmiş bir ülkedir. 9 büyük etnik gruptan oluşmaktadır. Burmanlar, Şanlar, Kaçinler, Kayahlar, Monlar, Çinliler, Rakhinler ve konumuz olan Rohingyalar. Arakan bölgesindeki olaylarda baskı ve zulme maruz kalan grup işte Rohingya isimli etnik gruptur. Ve diğer ikinci önemli etnik grup ise, Rohingyalar ile çatışma halinde olan bir başka Arakan Bölgesi menşeili Rakhinlerdir. Rakhinlere, Magh’da denmektedir. Rakhinler Arakan bölgesinde yaşayan Budistlerdir. Arakan Bölgesi özelinde gerçekleşen asıl çatışmalı ortam, tarihten beri Rakhinler ile Rohingyalar arasında süregelmektedir.

Arakan bölgesinin etnik menşe(köken) konusu tarihçiler arasında ayrımlara neden olmuştur. Fakat bu ayrım genel olarak Myanmarlı tarihçilerin, olaya etnik, dini, milli duyguları katması ile gerçekleşebiliyor. Ben Arakan’dan çok uzaklarda, bu tartışmalardan ırak, orjinal bilgiyi saklandığı yerden bulup çıkararak size ulaştırmayı amaç ediniyorum. Arakan bölgesinde yaşayan iki büyük etnik grup, yani Rohingyalar ve Rakhinler, esasen Aryan ulusuna, yani Hint kökenli bir etnisiteye mensuplardır. Myanmar’ın diğer etnik unsurlarından ayrılan yönleri budur. Bunun en temel sebebi ise, Arakan bölgesinin aslen coğrafi olarak, Hindistan ana karasına ve Bengal bölgesine bağlı olmasıdır. Kısaca Arakan bölgesinde yaşayan insanlar, oraya Hindistan üzerinden göç etmiş Aryan milletine mensuplar denebilir. Aryan derken burada Hind-İran menşeili tabirinde söylenen tarihsel etnik adlandırmayı kullandığımı ilave etmem gerekiyor.

Arakan’ın esas Myanmar ülkesinden ayrılması coğrafi olarak dağlar ile çevrili bir halde doğu Bengal sahillerinde bulunmasından ileri gelir. Kuzeybatı’da Bangladeş, Kuzey’de Hindistan, Doğu’da Myanmar, Batı ve Güney’de ise Hint okyanusu ile çevrilidir. Arakanlı müslümanlar(Rohingyalar) bölgenin kuzeyinde daha yoğun bulunurlar. En büyük şehir ise Akyab’dır.

Arakan etimolojik(kelime kökeni) olarak Arapça ve Farsça kökenlidir. İki dilde de aynı anlamı ifade eder. “Temel direk” anlamına gelen, “rükn” kelimesinin çoğulu olan “arkan”dan değişim geçirerek Arakan halini almıştır. İsimlendirmenin bölgenin Araplar tarafından 1430’daki fethinden sonra ortaya çıktığını kabul etmemiz gerekir. Farsça, Arakan bölgesinde hakimiyet kurmuş olan Bengal sultanları tarafından yüzyıllarca saray dili olarak kullanılmıştır. Sultan Bahadır Şah tarafından basılan sikkenin arka yüzünde Arakan yazmaktadır. Bölgenin müslümanlar gelmeden önceki adı ise Rohang’dır.

Arakan’ın yerli nüfusunun iki etnik gruptan meydana geldiğini söylemiştik. Bunlardan müslüman olan Rohingyalar, Rohang sözcüğünün bozulmuş bir versiyonu ile adlandırılmışlardır. Yaşamlarında İslam ve Arap tarzı hakim vaziyettedir. Öz kimlik ve gelenek göreneklerini yüzyıllar içerisinde kaybetmişlerdir. Bengalce, Farsça, Arapça ve yerel Arakanca dillerinin karışımı olan bir dil konuşmaktadırlar. Bölgede ikinci etnik grup olan Rakhinler(Maghlar) ise Budizm dinine mensupturlar. Magh kelimesinin kökeni Bengalce’dir. Dini ve kültürel farklılık dışında, Rohingyalardan fiziki olarak fark görülmez. Rakhinler, Burmaca’nın bir lehçesi olan yerel Arakanca dilini konuşurlar ve yüksek düzeyde Budizm etkisinde yaşantı sürerler.

ikinci bölümü okumak için tıklayınız

Bilgi, sevgi ve takiple kalın..

"Toplum olarak çok cahiliz. Bu işte bir terslikvar."