Telgraf ve Mors Alfabesi

Telgrafın Tarihçesi

Telgraf denilen ilginç ve gizemli cihazı" ben daha önce görmedim" diyeniniz var mı? Sanmıyorum...

Eski bir film ya da tarihi bir belgesel izlediyseniz mutlaka bir masa başında oturmuş, dit diiit dit sesleriyle karşıya bir mesaj iletmeye çalışan bir görevliyi mutlaka görmüşsünüzdür. İşte bu muhteşem cihaz telgraftır.

Telgraf basit bir ifadeyle iki nokta arasında, karşılıklı olarak belirlenmiş kurallar ve kararlaştırılmış semboller yardımı ile haberleşmeyi sağlayan bir tür cihazdır. Telgrafın gelişim sürecinde bir çok aşama kaydedilse de ilk gelişmiş ve etkin telgrafın 1830 yılında Joseph Henry tarafından geliştirildiği söylenebilir. Henry'nin telgrafı iki merkez arasında elektrik akımını ileterek, karşı tarafa ulaşan akımın bir elektromıknatıs yardımı ile zili çaldırması prensibine dayanıyordu.

Şekil 1
Telgraf

Şekil 2
Samuel Morse

Ancak bugün telgraf denilince akla gelen, modern telgraf; Samuel Morse'un 1835 yılında geliştirdiği elektromıknatıslı telgraftır. Morse'un telgrafında bulunan elektromıknatıslar yardımı ile telgrafın ucunda bulunan kalem zig zag hareketleri yaparak bir takım şekiller çizmekteydi. Ancak bu sistem haberleşmede çok verimli değildi ve etkin bir iletişim sağlanamıyordu.

Mors Alfabesinin Ortaya Çıkışı

İşte Morse Alfabesinin ortaya çıkış macerası da tam bu süreçte başlıyordu. Morse yardımcısı Vail ile birlikte bu sorunu gidermeye çalışarak daha kolay bir metot arayışı içine girdiler. Bu çalışmaların sonucunda nokta ve çizgilerden oluşan bir kodlama sistemi ortaya çıkardılar. Böylelikle Mors Alfabesi ilk haliyle bulunmuş oldu.

Şekil 3
Mors Kodları

Mors Alfabesi temel olarak gönderilen sinyalin kısalığı ve uzunluğuna göre bir anlam taşıması mantığıyla çalışır. Sinyallerin farklı kombinasyonları harfler, sayılar ve noktalama işaretlerini belirlerler. Böylelikle sinyaller bir araya getirilerek anlamlı metinler oluşturulur.

İlerleyen süreçte Mors Alfabesi farklı teknikler kullanılarak da iletilmeye başlanmıştır. Ses, radyo sinyalleri, ışık ve elektrik akımının iletilmesi yoluyla da Mors Alfabesi kullanılabilmektedir.

Bilgi:
* Modern uluslararası mors kodlarını Alman Friedrich Clemens Gerke, 1848 yılında oluşturmuştur.
* İlk telgraf hattı, 1843 yılında Washington ile Baltimore arasına çekilmiştir.

Mors Alfabesinin Kullanımı

Mors kodları Şekil 4'e göre şu şekilde takip edilir:

• Kodları takip etmek için boşluk olarak görülen başlangıç noktasına kalem ya da benzeri bir alet konulur.
• Kısa sesli bir kod duyulduğunda; sol-aşağı hareketi yapılır.
• Uzun sesli bir kod duyulduğunda ; sağ-aşağı hareketi yapılır.
• Bu aksiyon sonucunda gelinen yerdeki harf yazılarak yeni kodlar okumaya devam edilir.

Şekil 4
Mors Alfabesinin Kullanımı

Örneğin: kısa sinyali (.) ve uzun sinyali (--) olarak ifade edersek,

• Bir kısa sinyal (.) e harfine denk gelmektedir. sol-aşağı(e)
• Bir uzun sinyal (--) t harfine denk gelmektedir. sağ-aşağı(t)
• İki uzun-bir kısa (--)(--)(.) g harfine denk gelmektedir. sağ-aşağı(t), sağ-aşağı(m), sol-aşağı(g)
• İki kısa (.)(.) sinyal ı harfine denk gelmektedir. sol-aşağı(e), sol-aşağı(ı)

Mors alfabesi kullanımına ve mors kodlarının seslerinin nasıl olduğuna örnek olması bakımından bir video eklemek istedim. Zira çoğu zaman uygulama ve görsel, teoriden daha etkili bir öğretim sağlıyor:)