🎸 Elektro gitar çalmaya başlamak / Tavsiyeler 🎸

Yıllardır amatör olarak elektro gitar çalan biri olarak, bu enstrümana başlamak isteyen kişilere naçizane tavsiyelerimi aktarmak istiyorum. Eğer içinizde böyle bir istek varsa, dilerseniz konuya giriş yapalım...

Şuna eminim ki hemen hemen herkesin içinde bir enstrümana ve onu çalmaya dair bir hevesi, uktesi olmuştur. Piyano, keman, bağlama, klarnet, klasik gitar, ney, yan flüt ya da bateri gibi. Enstrüman çalmak gerçekten keyiflidir, sizi bir süreliğine dış dünyadan soyutlar, ruhunuza iyi gelir, güzel bir hobi edindirir, farklı kişilerle iletişime geçmenize ve sosyalleşmenize katkıda bulunur. Bunun gibi daha pek çok faydasını sayabiliriz. Eğer konumuz gitar çalmak ise öncelikle sevdiğimiz ve çalmak istediğimiz müzik türünü düşünerek, hangi gitar tipini seçeceğimize karar vermeliyiz.

-Klasik gitar mı, elektro gitar mı yoksa akustik gitar mı almalıyım?

Cevabı aslında çok basit. Hangisini çalmak istiyorsanız direkt onunla başlayın. Genelde, öncelikle klasik gitarla başlamak gerektiğine dair yanlış bir kanı hakimdir. Ama inanın hiç alakası yok. Bir defa klasik gitar, sağ el parmaklarıyla(fingerstyle) çalınır, elektro gitar ve akustik gitar ise pena denilen ufak, minik bir alet ile. Şahsen fingerstyle tekniği teller üzerinde belli bir fiziksel güç ve çaba gerektirdiği için bana daha zor ve zahmetli gelir. 5 parmağı kontrol etmekten ziyade baş ve işaret parmağım arasında tuttuğum pena üzerinde hakimiyet sağlamak bana daha kolay geliyor. Dolayısıyla evimde bir klasik gitar yoktur, çalmayı da beceremem doğrusu. Ha, tabii ki arpej tekniğiyle bişiler çalabilirim ama tırnaklarım uzun olmadığı için çaldığım şeyler ne derece doğru tınlar orası muamma. Gördüğünüz üzere elektro gitar çalan ama klasik gitardan hoşlanmayan bir örnek var karşınızda. Yani ikisi de çalım tekniği olarak farklı disiplinler diyebilirim. Bir parantez, elektro gitar penasız, fingerstyle çalınamaz mı, tabii ki çalınır. Örneğin Mark Knopfler, Jeff Beck gibi eski toprak gitaristler pena kullanmazlar çalarken. Tamamen tercih meselesi.

(Elektro ve akustik gitarlar çelik telli iken, klasik gitarlar naylon(plastik) tellidir)

-Evet, elektro gitar almaya karar verdim. Peki ama hangi marka, hangi model ve hangi fiyata almalıyım?

Burada da sizin gitarda çalmak istediğiniz türler belirleyici rol oynuyor. Hangi grupları seviyorsunuz, hangi şarkıları çalmak istiyorsunuz? Blues mu çalmak istiyorsunuz, post-rock mı, Duman mı, Metallica mı, death metal mi, popüler pop şarkılarını mı? Önceliğinizi ve sevdiğiniz grupları düşünerek kafanızdaki müziğe uygun bir gitar seçimi yapmanız gerekiyor. Sizi idare edecek fiyat olarak giriş veya orta seviyede bir gitar tercihi makul olacaktır. Yeter ki sizi başlangıçta gitardan soğutacak kadar kötü olmasın. Benzer şekilde uçuk fiyatlı bir alışverişe de pek gerek yok. Çünkü henüz gitar çalmadınız, belli bir süre deneyimlemediniz ve bunu sürdüreceğiniz konusunda yüzde yüz emin değilsiniz. Genelde belli bir hobiye ufak ufak başlamak en doğru yol olarak görülür, siz de bu tavsiyeye uyun derim. İleride gerekli yükseltmeleri yaparsınız. Alacağınız elektro gitarda dikkat edeceğiniz en önemli nokta klavyedeki çalım rahatlığı ve sap kalınlığı olsun. Bazı elektro gitarların sap kısmı kalın olduğu için çalarken rahatsız edici olabiliyorlar. Bunun haricinde gitarın floyd rose'lu olup olmaması, kullanılan ağaç türü, sahip olduğu perde sayısı gibi başka kriterler de var. Eşinize, dostunuza, bilenlere sorun, internetten araştırmanızı yapın, seçenekleri belirleyin ve 2. el ya da sıfır olarak satın almadan önce gitarı elinize alıp bir kurcalayın, deneyimleyin derim. Tasarımı, dizaynı da hoşunuza gittiyse, artık güle güle kullanın diyebiliriz.

Peki benim gitarımın modeli hangisi ve neden bu modeli tercih ettim? Açıkçası bu konuda bir yorum yapamıyorum çünkü bendeki Washburn Mercury, yakın bir arkadaşım ABD'ye taşındığı için bana hediye olarak verildi. Ondan önce de abimin elektro gitarını elime alıp tıngırdatıyordum. Bu konuda şanslıyım diyebilirim. Bendeki gitar, sahip olduğu özelliklerle benim istediğim post rock, hard rock, blues-rock ve thrash metal sound'unu gayet iyi bir şekilde veriyor. Perdeleri de çalım açısından gayet rahat diyebilirim. İleride belki denk gelirse, Ibanez'in RG serilerinden bir gitar alabilirim. Ama genel olarak gitarlardan ve ekipmanlardan anlamadığımı net bir şekilde söyleyebilirim. Benim için en önemli nokta çalıştığım şeye odaklanıp, onu doğru ve temiz bir şekilde, doğru tuşeyle çalmaktır. Yani ekipmandan ziyade "çalma" kısmına daha çok ilgiliyim diyebilirim.

(Kullandığım ikili: Washburn Mercury ve Marshall MG 15CFR)

-Elektro gitarı aldım. Peki ama amfi, pedal seçimi?

Esasen sound konusu önemli bir konu. Elinizdeki gitar ile uyumlu ve çalmak istediğiniz türlere yanıt verebilecek tonlara sahip bir amfi seçimi yapmanız da önemli. Ancak siz henüz başlangıç aşamasında olduğunuz için, işinizi görecek 10 Watt'lık bir amfi alsanız yeterli olur diye düşünüyorum. Amfide halihazırda gelen clean tone ve distortion'un yanında reverb katı ve üzerinde seçilebilecek bir kaç efekt olsa, pedal almadan sizi belli bir süre götürür . Eğer bütçeniz var ise ve 15 Watt'lık bir amfi düşünüyorsanız, arkadaşımın memnun bir şekilde kullandığı Marshall MG 15DFX'i önerebilirim. Bu arada çalarken farklı tonlar arasında geçiş yapmak istiyorsanız pedala veya processor'e ihtiyacınız olacak. Örneğin distortion tondasınız ve bir anda clean ton'a geçmek istiyorsunuz. Sadece amfiniz var ise bunu her seferinde elinizle amfi üzerinde tuşa basarak yapmanız gerekir. Ama oysa ki bir pedalınız olsa ayağınızla bu yumuşak geçişi sağlayabilirsiniz. Dolayısıyla pedal ihtiyacı hem ton ve sound açısından hem de pratikllik bakımından ileriki aşamada size mutlaka lazım olacak. Bu bağlamda piyasada Boss, Digitech, Vox vb.. markaların envai çeşit efekte sahip pedallarını bulabilirsiniz. Kendi pedallarınızdan kurulu pedal board'nuzu ve setup'ınızı kurabileceğiniz gibi bir adet gitar prosesörü satın alarak da bu işi çözebilirsiniz.

(Bir gitar prosesörü olan Boss GT-1 ile bakın nasıl da farklı tonlar elde ediliyor)

Bu arada son yıllarda amfi veya pedal kullanmadan bilgisayar ve cep telefonu/tablet üzerinde kurulan bazı programlar aracılığı ile gitar efektlerine ulaşan kullanıcı sayısı da gittikçe artıyor. Bilgisayarda Guitar Rig veya Amplitube, ios için de Jamup Pro gibi gitar amplifikatör ve efekt simülatörleri kullanan ve epey memnun olan kişiler de mevcuttur. Yani ille de amfi veya pedala para vermek zorunda değilsiniz, bu alternatifi de araştırın derim. Konu ekipmanlardan açılmışken, eğer bütçeniz uygun olur da bir pedal tuner alırsanız, kendinize çok iyi bir iyilik yapmış olursunuz. Bu cihazlar, dışarının sesini almadan istediğiniz gibi gitarınızın akortunu kolaylıkla yapabilmenizi sağlıyor.

-Peki, ekipmanlar tamam. Çalmayı öğrenmek için gitar kursuna mı gitmeliyim, özel hoca mı tutmalıyım?

Evet, en kritik ve güzel sorulardan birine geldik şimdi. Kendimden örnek vermek istiyorum. Ben açıkçası gitar çalmayı kendi başıma abime, arkadaşlarıma, etrafıma, guitar tab'larına, internete bakarak öğrendim. Kurcalaya kurcalaya, her gün elime alıp tıngırdatarak, parmaklarımı alıştırarak ve keşfederek. Tabii ki siz aynı yoldan gitmek zorunda değilsiniz.
Bir kursa giderek ya da özel hoca yardımıyla profesyonel destek alabilirsiniz. Bu sayede gitar tellerini takıp çıkarmak, gitarı doğru pozisyonda tutmak gibi elektro gitarda bilinmesi gereken en temel şeyleri sürecin en başından itibaren öğrenebilirsiniz. Burada gitarı hangi amaçla çalmak istediğinize karar verip buna göre yol almalısınız.

a) Evimde gitarımı elime alıp keyif için çalmak istiyorum.
b) Arkadaşlarıma, çevreme hatta bazı barlarda, mekanlarda çalacak şekilde gitar çalmayı öğrenmek isitiyorum.
c) Konservatuar sınavlarına hazırlanacağım, dolayısıyla bu seviyede çalabilecek teorik ve armoni bilgisine de sahip olmalıyım.
d) Profesyonel müzisyen olmak istiyorum, hayatta gerçekten yapmak istediğim şey bu.

(İki muhteşem gitarist: Steve Vai ve Guthrie Govan)

Yukarıdaki şıklarda görüldüğü gibi elektro gitar çalma uğraşını hobi olarak mı yoksa profesyonel düzeyde mi yapacağınıza karar verirseniz eğer, tutacağınız özel hoca da size buna göre bir yol haritası çizecektir. Kendi adıma örnek vereceksem eğer, ben pek çokları gibi yukarıdaki a ve b seçenekleri istikametinde gidiyorum. Nota ve armoni bilmiyorum, şarkıları tab'lardan, videolar izleyerek oradaki parmak pozisyonlarından ve kulaktan çıkarıyorum. Ama siz ne kadar erken nota bilmeye ve çaldığınız enstrümandaki müzik teorisine hakim olmaya başlarsanız, ileride o kadar faydasını görürsünüz. Ne çaldığınızı bilmek, gelecekte yapacağınız bestelerin kalitesini de doğrudan etkileyecktir. Yani siz siz olun benim gibi yapmayın, notaları, modları(Ionian, Dorian, Phrygian, Lydian, Mixolydian, Aeolian, Locrian), bastığınız perdenin hangi nota olduğunu vs.. iyice öğrenin.

Bununla birlikte kendi başınıza elektro gitar öğrenemez misiniz tabii ki de öğrenebilirsiniz. Artık eski zamanlarda değiliz. İnternet karşınıza dünyalar kadar veri ve kaynak sunabiliyor. Youtube'ta belki yüzlerce gitar eğitim kanalı var, guitar tab'ları var, şarkıların nasıl çalınacağını tek tek, nota nota gösterenler var, var da var yani...Tam da bu noktada gitar öğrenmeyi kolaylaştıran tablature sisteminden bahsetmek istiyorum kısaca. Bildiğiniz gibi gitarın üzerinde teller ve klavye kısmında da belli aralıklarla dizilmiş perdeler mevcut. Yani bakıldığında ızgara(grid) şeklinde bir yapı gözlemliyoruz. Teller ise standart akortta, aşağıdan yukarı doğru mi, si, sol, re, la, mi şeklinde gidiyor. Örneğin, birisi bize la telinde 4. perdeye bas dediğinde, gitarda üstten 2. telde 4. perdeye basmamız gerektiğini anlayabiliyoruz. Nota bilmeyenler için gitar öğrenimi konusunda bu durum inanılmaz bir kolaylık ve rahatlık sunuyor. Guitar Pro gibi programlar da bu bağlamda, pek çok şarkının tablature sisteminde altyapısını görmenize ve bunları gerçeğe yakın seslerde midi formatında dinlemenize olanak sağlıyor.

(Üstteki grafikte mavi renkli noktalar, gitarın alttan 2. telinin(si teli) 1. 2. ve 3. perdesine basılması gerektiğini belirtiyor)

Eveet, yavaştan son sözlerimize yaklaşıyoruz. Elektro gitar çalmaktan korkmayın, çekinmeyin. Unutmayın bu sizin hobiniz ve kimse belli bir noktadan başlamadı, herkes yavaş yavaş öğrendi bu mereti çalmayı. Ara ara fırsat buldukça gitarı elinize almayı ve sol el parmaklarınızı alıştırmaya ve geliştirmeye bakın derim. Basit egzersizlerle başlayabilirsiniz. Örneğin solo gitar için blues majör gam gayet yerinde olur. Bazı basit akorları öğrenerek ve sağ elinizle uyumlu ve ölçülü olacak şekilde çalarak, en azından bir kaç akorlu basit şarkı çalma konusunda adımlar atabilirsiniz. Bu popüler akorların isimlerine ve yerlerine alıştıkça, çalabildiğiniz şarkıların sayısı da ileride artacaktır. Ama gitar çalmak demek bir kaç basit akor ve melodi çalmak kesinlikle değil. Daha öğrenilecek yığınla şey var. Tapping, sweep picking, pinch harmonic, whammy bar hareketleri, thrash metal için sağ el vuruş teknikleri, palm muting, legato, staccato, bending, hammer on, hammer off vb.. gibi daha pek çok teknik ismi sayabiliriz. Ama özellikle alternate picking'iniz(gitarda penayla, tele bir aşağıdan bir yukarıdan vurma tekniği) çok çok iyi olmalı. Bu bağlamda mesela ben, elimde kontrolünü kaybetmeyeceğim nispeten ufak penaları kullandığımda daha rahat ediyor ve çalarken daha hızlı ve net çalabildiğimi hissediyorum. Sizler de çala çala sizi neyin daha rahat ettirdiğinin farkına varacaksınız. Unutmayalım ki herkesin seçtiği gitar teli kalınlığından tuşesine, gitarı tutuş şeklinden kullandığı pena kalınlığı ve boyutuna kadar hepsi farklı. Kimseyi taklit etme durumunda değilsiniz, sizi mutlu eden ve en iyi bildiğiniz şey neyse onu yapmaya devam edin. Ama burada önemli bir nokta var ki çaldığınız şeyi mutlaka ama mutlaka temiz bir şekilde çalmaya özen gösterin. Gerekirse düşük tempolarda egzersiz yapın. Gitarda çıkardığınız her sesin, notanın bir anlamı ve değeri olduğunu asla unutmayın. Elektro gitar gerçekten de temiz ve kontrollü çalınması gereken bir enstrüman, aksi takdirde hatalarınız kendini epey belli edebilir.

(Dikkatle bakıldığında efsanevi gitarist Yngwie Malmsteen'in sağ el bilekten değil de parmaktan çaldığı görülüyor. Bu sayede kendisi inanılmaz hızlara çıkabiliyor)

Son olarak da takip edebileceğiniz bir iki tane Türkçe Youtube kanalı tavsiyesinde bulunayım. Her ne kadar gitaristliğini ve müzisyenliğini beğenmesem de efendiliği, çalışkanlığı ve üretkenliğiyle takdiri hak eden Selim Işık'ın tam 100 bölümlük gitar dersi serisini önerebilirim. Gerçekten muazzam bir emek sunmuş kendisi bizlere:

https://www.youtube.com/playlist?list=PLZ5oDExcjlqVagON8pxNBkn31uCYGkt4W

Bunun haricinde Gitar Dersi kanalını da ben oldukça beğeniyorum, takip etmenizde fayda var. Yabancı kanallara girersek gerçekten içinden çıkamayız. Bu adreslere de siz Youtube'tan kolaylıkla ulaşabilirsiniz.

https://www.youtube.com/channel/UCCeXYHMDlGNT8hcMOKXDEZQ/videos

Bu uzunca yazıyı okuduğunuz için herkese teşekkür ederim. Unutmayalım, gitar çalmak güzeldir!!!
Görsel kaynak: 123456