Orwell den 1984; Her Dönemin Kitabı

George Orwell kuşkusuz ki en iyi distopya eserlerinden bir tanesini yazacağını tahmin etmiş miydi bilmiyorum 1984’ü yazarken.

Ancak geçen yıllar bu kitaba o denli bir anlam yükledi ki neredeyse yazımının üzerinden elli yıldan fazla zaman geçmesine rağmen özellikle dönem dönem satışlarını sürekli arttırdı. Geleceğe dair eserler üretmek elbette ki her yazarın ideasıdır ancak Orwell’in ki biraz daha bu sınırların dışına çıkarak sanki bir kahinliğe soyunmuş durumda geldi bana. Elbette ki her dönem yükselmesi normaldir. Özellikle politikanın dünya eksenin de konuşulması arttıkça satışları da artacaktır. Misal Trump başkan olduktan kısa süre sonra Amerika’nın yine en çok okunan ve konuşulan kitabı haline gelmiş 1984. Bir diğer yandan gözden kaçmaması gereken Orwell’in bu eseri yazdığı sıralarda dünyanın halidir ki genel olarak diktatörler çağını yaşayan bir dünya da bu eserin çıkışı oldukça normal karşılanabilir.

Peki nedir 1984’e bu denli anlam yüklenmesi ve anlattığı tarihin üzerinden dahi 30 yıldan fazla geçmesine rağmen hala gündemden düşmemesi. Bende bu duygularla yeni basımını tekrar elime aldığımda eski bir dostu selamlar gibi açtım cildini. Baskıcı yönetimlerin idare biçimlerine dair birçok konuda yer yer fantastik tahminlerde bulunan çok etkileyici bir kitap olduğunu söylemem gerek. Özellikle sürekli tekrarlanan ve kitabın kendi içerisinde ki evrende bir gösterge haline gelen o soru. 2+2 kaç eder. Kitabın içerisinde ki karakterler için kendilerine söylendiği üzere 5 eder. Elbet ki bir çoğu ya da hepsi 4 ettiğini bilmektedir ama mesele bu değildir. Mesele zorla ve ya ikna yoluyla bildiğiniz gerçeklere sırt çevirip korkup korkmayacağınızdır. Bu meta ve ardından gelen metaforlarla çok iyi işlenmiş bir kurguya sahiptir. Bir aşkın sınırsızlığı ve duvarları aşmak isteyen coşkusuyla; kontrolü elinde bulundurmak isteyenlerin koydukları kurallar. Aslında bu ikilem aynı zamanda insanlık tarihinin de bir özetidir. Ortaçağın karanlık dönemlerinden beri süregelen dogmatik bilgiye karşı insanların verdiği tepkilerin bir betimlemesidir 1984. Kah karşı çıkarak kah kabul ederek fark etmeksizin size bir perspektif sunar ve ardından tekrar tekrar sorar 2+2 kaçtır.