Milli Mücadele’nin Bilinmeyen Yönü: İstihbarat Savaşları

 

 

    Yüzbaşı John Godolphin Bennett; 1920 ile 1921 yılları arasında İstanbul’da İngiliz İstihbarat Subayı ve Padişah Hükümeti’nin Emniyet Teşkilatı Başkanı olarak görev yapmıştır. 11 Nisan 1920’de Osmanlı Meclis-i Mebusanı’nın basılması, İttihatçı milletvekillerinin tutuklanması ve Malta’ya sügün edilmesi operasyonun başında bulunmuştur. Bennett’in kişisel tercümanı Kroker Oteli’ndeki üsde, Ermeni asıllı Osmanlı vatandaşı Arman Pandikyandı. Aynı zamanda İngiliz İstihbaratı’nın Deniz İstihbaratı kısmının başında bulunuyordu.

 

   Bennett, Telkis ve Ohannes isimli Ermeni asıllı iki İngiliz ajanını Mustafa Kemal’e suikast yapmaları için Anadolu’ya göndermeye karar verir. Bennett’den görevi alan iki ajan Pandikyan’a başvururlar. Kendilerini başkanın gönderdiğini söyleyerek Anadolu’ya geçmek için Pandikyan’dan yardım isterler. Pandikyan kısa sürede gerekli evrakları hazırlar. Telkis ve Ohannes’e Halil ve Osman adıyla sahte nüfus cüzdanları ayarlar. Bu iki ajana, Mustafa Kemal’e suikast görevinin üstünü örtmek için, Milli Mücadele'ye katılmak isteyen iki vatansever rolü verilmiştir. Bennett bu iki ajana, düşman hesabına casusluk yapmaları, Türk Ordusu'nun durumu hakkında istihbarat toplamaları ve fırsat bulduklarında Mustafa Kemal’i öldürmeleri görevlerini yüklemiştir. Pandikyan'ın yardımını alan ajanlar deniz yoluyla Anadolu’ya ve sonra da Ankara’ya ulaşırlar. İki suikastçi işleri kolay yürüdüğü ve herhangi bir zorlukla karşılaşmadıkları için aralarında: ”Pandikyan Efendi de işi amma sağlam tutmuş…” demektedirler. Ankara’dan yola çıkıp orduya katılmak için yine kolayca Afyon’a hareket ederler..

 

 

   Mustafa Kemal İstanbul’a 13 Kasım 1918’de gelmiş ve 16 Mayıs 1919’da Samsun’a hareket edene kadar türlü temaslarda bulunmuştur. Birçok gruba önemli görevler yüklemiş ve kendisi Anadolu’ya geçtiğinde yapılması gerekenleri en ince ayrıntısına kadar ayarlamıştır. İstanbul’daki önemli gruplardan birisi de Mustafa Kemal tarafından özel olarak kurdurulan Mim Mim grubudur. Milli Mücadeleye hem silah hem önemli Kuvvay-ı Milliye'cilerin ulaştırılmasında görev alan gruplardan birisidir.

 

 

   Telkis ve Ohannes Afyon’a Milli Mücadele'ye katılmak rolüyle ulaştıklarında hiç beklemedikleri bir şekilde kıskıvrak yakalanırlar. Çünkü işin aslı bambaşkadır.... Fevzi Paşa bu iki ajanın Anadolu'ya geçeceğini önceden haber almıştır. Onları ürkütmemek amaçlı, gerekli tedbirler alındıktan sonra, kolay hareket etmelerine izin verilir. Fevzi Paşa’ya Telkis ve Ohannes’in aşağıda bulunan resimleri İstanbul’da görevlendirilen Mim Mim Grubu'ndaki bir memur tarafından gönderilmiştir:

Source

 

   Mim Mim grubu Galatasaray’da bir İngiliz İstihbarat Görevlisi yakalar. Sorgu sırasında bu Osmanlı Memuru, soruların mahiyetinden, ülkenin içinde bulunduğu korkunç durumun farkına varır ve İngilizlerin emri altında çalıştığından dolayı büyük bir utanç duyar. Kendilerini hiçe sayarak kurtuluşa adayan Kuvvay-ı Millicilerin zorlu savaşından etkilenir. Şu sözler ağzından dökülür:

Ailemi, çocuklarımı size rehin ederken şerefim ve namusum üzerine söz veriyorum. Bu dakikadan itibaren hem düşmanın parasını alacağım, hem de emrinizde olarak vatanıma hizmet edeceğim.

 

 

   Mustafa Kemal, İstanbul’da bulunduğu sürede bu memur gibi birçok önemli isimle görüşür. Bu memur Milli Mücadele zafere ulaşana kadar verdiği istihbaratlarla desteğine devam eder. Bu bilgiler ile İngiliz İstihbaratı’nın bütün mektupları açılır, deşifre edilir ve ve daha sonra sahiplerine yollanır. İngilizler İstanbul’daki mektuplarını kobalt klorürlü yazıyla yazarlar. Anadolu’dan gelenler ise fenol ftaleyn ile yazılır. Uzman istihbaratçılarımızdan Aziz Hüdai Bey amonyaklı suya batırılmış fırça yardımıyla mektupları çözer. Bu sayede Kurtuluş Savaşı’nda önemli mevziler kazanılır.

 

   Mim Mim Grubu'na çalışan Osmanlı Memuru, Telkis ve Ohannes’in en başından beri hangi amaçlarla görevlendirildiğini, ne zaman yola çıkacaklarını Milli Kuvvetler'e bildirmiştir. Yani ordumuz durumu en başından, ajanlar henüz yola çıkmadan haber almış ve tedbirlerini ona göre düzenlemiştir. Bu iki ajan, Afyon’da yakalandıktan sonra öldürülmediler. Türk Genelkurmayı, ordu hakkında sahte isthibarat raporları düzenledi ve bu raporları Telkis ve Ohannes yazmış gibi İstanbul’a Bennett’e gönderdi. Bu sayede hem İngilizler hem Yunanlılar yanlış hareketlere sevk edildi ve üstünlük kuruldu.

 

 

   Gel gelelim Mustafa Kemal namına Mim Mim grubu ile çalışan bu memura. O memur Bennett’in kişisel tercümanı ve İngiliz Deniz İstihbaratı'nın başı Pandikyan Efendi’dir. Yürütülen İstihbarat Savaşı’nın büyüklüğü ve derinliği gerçekten hayranlık uyandıracak derecededir. Pandikyan Efendi Milli Mücadele’ye çok önemli hizmetlerde bulunmuştur. Milli Mücadele döneminde eksiksiz istahbarat sağlayan Arman Pandikyan Efendi, Kurtuluş Savaşı sonrasında Terziyan, Hogasyan Efendiler gibi 10'a yakın Ermeni asıllı Türk ile beraber İstiklal Madalyası ile taltif edildi.

 

   Tüm bu İstihbarat Savaşı’nın ağlarını ince ince ören Mustafa Kemal Atatürk’ün askeri dehasının önemli ama az bilinen bir kısmını sizlerle paylaştım. Umarım okurken zevk almışsınızdır..

 

 

Kaynakça:

İlhami SOYSAL - “Kurtuluş Savaşında İŞBİRLİKÇİLER”
Ümit DOĞAN – “Atatürk’ü Öldürme Planları” ve “Atatürk’ün İstihbarat Faaliyetleri”
Atatürk Fotoğrafları