Araştırın ve sonra yine araştırın... [Cointurk 22. Projesi][eco#8105]

Bitcoin hakkında araştırma yapmaya başladığım ilk günlerde beni en etkileyen şeylerden biri, blockchain teknolojisinin, blokların defalarca hash’i alınarak güvenilir kılınması ve dolayısıyla da sisteme dahil olan kişilerin yarısından bir fazlası iyi niyetli olduğu sürece güvenilir olmaya devam etmesiydi. Satoshi Nakamoto gerçekten çok zeki bir insan ya da çok zeki bir grup insan olmalı.
Fakat kötü niyetli insanlar tabii ki varlıklarını koruyorlar ve blokların oluşturulmasında hile yapamıyorlarsa da, kendilerine para kazandırmaktan başka bir amacı olmayan coin’ler çıkararak bir şekilde sistemi suiistimal ediyorlar. Scam coin denen bu kripto paraları ayırt etmenin tek yolu sağlam bir araştırma yapmak.
Önce projesine bakın; gerçekçi mi? Ay’da bir köy kurmayı ve çıkardığı coin’i Ay’ın resmi para birimi yapmayı vaat ediyorsa mesela, muhtemelen scam’dir. Böyle uçuk kaçık bir projesi bile yoksa, kullanıcıların adını bile anmadan sadece yatırımcılarına çuvalla para kazandırmaktan söz ediyorsa yüzde bir milyon scam’dir.

Gerçek olamayacak kadar iyi görünüyorsa muhtemelen scam’dir.

Blockchain teknolojisiyle birlikte hayatımıza giren bir diğer terim de “white paper” oldu. Coin’le ilgili tüm bilgileri içeren, imzalı ve lisanslı bir belgenin olmaması o coin’in büyük olasılıkla scam olduğuna işarettir. Gerçi artık piyasaya çıkan tüm altcoin’ler, iyi-kötü bir white paper ve kaliteli bir web sitesi sunuyorlar. Fakat scam coin’lerin white paper’ları genellikle sağlam coin’lerin açık kaynak kodla dağıtıma sunulan white paper’larından çalıntı oluyor. Dolayısıyla, eğer yukarıda söylediğim gibi araştırmayı sıkı tutarsanız benzerlikleri görmeniz kaçınılmaz. Ve white paper’ı bile çalıntı bir coin’in scam çıkması da sürpriz olmaz.
Bu arada kurucuların yerini yurdunu ve geliştirici ekibi de mutlaka araştırmak gerekiyor. Gerçi coin yatırımcıları uyandıkça scam coin’ciler de uyanıyor ve artık kendilerine background’lar oluşturuyorlar. Dolayısıyla, basit bir Google aramasıyla yetinmeyin; o insanlar gerçekten var mı ve söyledikleri kişiler mi diye mutlaka derinlemesine bir araştırma yapın.
Bunlar dışında mesela kapalı kaynak kod kullanılması da scam işareti sayılıyor ama ben şahsen bundan o kadar emin değilim. Gerçekten sağlam bir yazılımları olduğu ve scam coin’cilerin alıp kullanmasını istemedikleri için de kapalı kaynak kod kullanıyor olabilirler. Araştırmak lazım.
Dolayısıyla döndük mü yine başa!
Araştırın ve sonra yine araştırın ve sonra tekrar araştırın.