Titanik neden battı?

Toplumsal konular ile ilgili sıkça yazı yazsam da her zaman bilime meraklı bir yönüm vardır. Daha önce karbonun ne kadar sihirli bir element olduğunu bildiğim kadarıyla anlatmaya çalışmıştım. Sonra @gokhan83kurt 'un çok başarılı bilimsel içeriklerini okuyunca hiç kıskanmadım. Ne alakası var???

Okuduğum bölüm itibari ile malzeme ile ilgili biraz bilgi sahibiyim. Hatta bir gün malzeme mühendisi olacağım yönünde söylentiler bile var. Fakat söylentileri bir kenara bırakıp sizi sıkmadan, aslında sahip olduğunuz bilgiler ile Titanik'in nasıl battığını anlatayım.

Öncelikle Titanik gerçekten batmamak üzere yapılmış bir gemiydi. 269 metre uzunluğunda ve 28 metre genişliğindeki devasa geminin tabanı bölmelerden oluşuyordu. Olası bir kazada gemi su alırsa çelik kapılar kapanıyor ve diğer bölmelere su geçişi engelleniyordu. Gereken testler yapıldı ve bölme büyüklükleri ayarlandı. Kapıların rahatlıkla dayanabileceği kadar su içerebilecek bölmeler oluşturulmuştu. Fakat gözden kaçan bir detay vardı. Aslında gözden kaçmaktan ziyade bilinmeyen bir detay vardı. Gemi 1912'de inşa edilmişti. Yani malzemelerin farklı sıcaklardaki davranışları ya da darbe geçiş sıcaklığı hakkında mühendislerin bir fikri yoktu.

_{bilgi eksikliği 1514 cana mal oldu}

Buz dağı ve çevresi

Testler oda sıcaklığında yapılırken malzemenin çalıştığı ortam kazadan da bildiğiniz üzere çok daha soğuktu. Buz dağına çarptığında doğru test uygulanıp doğru malzeme kullanılsa da gemi yara alabilirdi fakat bölmelerin çelik kapılarının dayanamaması tamamen yanlış testlerin bir ürünüydü. Çünkü malzeme soğukta gevrekleşir ve daha kırılgan bir özellik gösterir.

Filmlerden hatırlarsınız, kasayı açabilmek için sıvı nitrojen ile kilit bir güzel soğutulur sonra küçük bir darbe ile kırılırdı.

Bölmeler için üretilen çelik kapılar ise perçinlerle monte edilmiştir. Perçinler soğuduğunda gevrekleşmiş ve dolayısıyla esneme payı azalmıştır. Esneme payı azalan perçinler yükü daha fazla taşıyamayıp kırılmıştır. Aklınızda daha iyi canlanabilmesi için gevrek malzeme örneği vereyim. Seramik malzemeler gevrektir. En ünlüsü de camdır. Camın esneme miktarını bizim ekipman olmadan fark edemeyeceğimiz kadar düşüktür. Bu nedenle kuvvet uygulandığında doğrudan kırılır. Sıcaklığın düşmesi metallerde de benzer bir etki yapar.

Battıktan sonra parçalandı

Verilere göre Titanik battıktan sonra parçalanmıştır. Bunun nedeni de darbe geçiş sıcaklığıdır. Darbe geçiş sıcaklığı da az önce bahsettiğim gevrekleşme ile doğrudan ilgilidir. Malzemelerin bazıları daha dar bir sıcaklık aralığında gevrekleşir. Yanda yer alan görsel de geçen hafta deneyde çektiğim görüntülerdendir. (Kaliteden bana ait olduğu belli oluyor:)

Darbe testini oda sıcaklığındaki numune ve -40 derece numune ile yaptık. Aynı malzemeden yapılan numunelerden oda sıcaklığında olan yaklaşık 12 joule enerji ile kırılırken, -40 derecede olan numune 2 joule enerji ile kırıldı. Bu da bize Titanik'in neden sulara battıktan sonra parçalandığının en güzel açıklamasıdır.

Bilgi çok değerli. Bazen felaketler yaşanmadan nereye bakmamız gerektiğini bilmiyoruz. Şimdi bu bilgilere sahip olmayan bir öğrenciye bizim fakültede kantin çalışanları su bile satmaz...

Okurken "lan bunu Doctor'a nasıl kaptırdım" diyecek olan sevgili bölüm arkadaşım @embesilikat'a selam olsun:)