Merhaba arkadaşlar!

Elektrolit, insan vücudunun çeşitli fonksiyonlarında önemli görevleri bulunan elementlerdir. Elektrolit dengesizliği sonucunda vücudun önemli görevleri aksaması üzerine sağlığınız tehlike altına girebilir. Elektrolit olarak vücudumuzda yaygın olarak bilinen potasyum, sodyum, fosfat, magnezyum, bikarbonat ve kalsiyum bulunur. Vücudumuzda bulunan bu elementler tek başına herhangi bir sıvı iletkenliği sağlamadığı için sıvı içerisinde çözünmesi üzerine sıvıları elektriksel olarak iletken hale getirir. Hücrelerimizin arasında bulunan boşluklar, elektrolit çözeltileri ile dolu olduğu için vücudumuzun farklı bölgelerine gönderilmek istenen mesajlar elektrolitlerin içerisinde çözündüğü sıvı sayesinde gönderilir.

Görsel Kaynak

---

Bunun yanı sıra elektrolitlerin diğer kritik işlevleri ise;

1. Hücrelerdeki sıvının gerektiği kadar korunması,
2. Hücre içerisinde bulunan suyun içeri ve dışarı akışkanlığı denetler,
3. Osmotik basıncı ayarlar.
4. Kan pH düzeyini denetler.

Elektrolitlerin her birinin kendine özgü görevleri bulunmaktadır. Kemik dengesinin ayarlanması, kalp kasılmalarının uyarılması ve yaralandığınız zaman kanın pıhtılaşması için vücudumuza büyük ölçüde yardımcı olur. Elektrolitlerin çok fazla ve ya eksik olması üzerine vücudumuz ciddi tehlikeler ile karşı karşıya kalabilir.

Elektrolit Dengesizliği Nedir?

Elektrolit dengesizliği, vücudunuzda yer alan elektrolit düzeyinin çok fazla veya eksik olması sonucu ortaya çıkar. Elektrolit dengesizliği yaşandığı zaman acil müdahale edilmesi gereken durumlar olabilir. Elektrolitlerin eksikliği veya fazlalığı elektrolitin görevine ve hangi şiddette dengesizliğe yol açtığına göre acil müdahale edilip edilmeyeceğine karar verilir.

Böbrekler kan dolaşımında bulunan özel sensörleri sayesinde vücudunuzda ne kadar potasyum veya ne kadar sodyum olduğunu sürekli olarak izliyor. Elektrolit dengesizliği durumunda özel sensörler normal çalışmasına göre iki kat daha fazla temkinlidir. Herhangi bir sorun oluşmadığı durumlarda sensörler kapalıdır.

Elektrolit Dengesizliği Nedenleri

Elektrolitler vücudumuzda asit, baz ve ya tuzlardır. İshal, terleme, su kaybı, yaralanmalar sonucunda kan kaybı ve yanık sonralarında yaşanan sıvı kaybı sonrasında vücudumuzda asit, baz veya tuz olarak bulunan elektrolitlerin ortadan kaybolmasına neden olur. Elektrolit kayıpları farklı nedenler ile ilişkilendirilme konusunda ucu açık bir kavramdır. Kanser, alkol, diyabet ve sürekli kullandığınız ilaçlar tarafından elektrolit dengesizliğine yakalanabilirsiniz.

Görsel Kaynak

---

Vücudumuzda bulunan elektrolitlerin hangi görevleri yerine getirdiği ve oluşturabilecek sorunları hakkında bilgi verelim.

Potasyum

Sodyum ve potasyum işbirliği sayesinde vücudumuzda kan basıncının ayarlanması ile sinirlerin uyarılması sayesinde kas dokusunun düzenli bir şekilde çalışmasını sağlar.

Hiperkalemi, potasyumun tıbbı olarak yükseldiği anlamına gelir. Hiperkalemi aşırı potasyum takviyesi, diyabetik ketoasidoz ve yanlış miktarda potasyumun sindirilmesi sonucu gelişir. Hipokalemi, potasyumun tıbbı olarak eksikliği anlamına gelir. Hipokalemi şiddetli kusma ve ishal geçirdiğiniz zaman su eksikliği sonucu vücutta gelişir. Yetişkinler için vücudun günlük olarak 2-4 gram potasyum alması gerekir.

Kalsiyum

Kalp atımının denetlenmesi, kemik ve dişlerin gelişimi ve korunması, kas fonksiyonu ve sinir iletimi için yetişkinlerin günlük 1 gram kalsiyum alması yeterlidir.

Hiperkalsemi, kalsiyumun tıbbı olarak yüksekliği anlamına gelir. Hiperkalsemi tiroid fonksiyonlarının bozukluğu, böbrek hastalıkları ve yüksek D vitamini bulunması sonucu oluşur. Hipokalsemi, kalsiyumun tıbbı olarak eksikliği anlamına gelir. Hipokalsemi prostat kanseri, D vitamini eksikliği ve böbrek yetmezliği sonucu oluşur.

Sodyum

Sinir ve kas fonksiyonlarının devamı, kandaki pH iyonunun korunması ve besinlerin hücre zarından geçişini sağlar. Günlük yetişkin bir insanın 1500 – 2400 mg sodyum alması gerekir.

Hipernatremi, sodyumun tıbbı olarak yüksekliği anlamına gelir. Hipernatremi diyare, kusma, ilaç kullanımı ve su eksikliği sonucu meydana gelir. Hiponatremi, sodyumun tıbbı olarak eksikliği anlamını taşır. Hiponatremi çok sık alkol kullanan kişilerde, çok fazla su tüketildiğinde ve tiriod bozukluklarında ortaya çıkar.

Magnezyum

Sodyum, potasyum ve kalsiyumun hücre bölümleri arasında kusursuz dağılımını sağlar. Hücre bölümleri arasında dağılma görevi yanı sıra kemik gelişimi ve enzimlerin üretilmesinden sorumludur. Günlük yetişkin bir insanın 250 – 400 mg magnezyum alması gerekir.

Hipermagnezemi, magnezyumun tıbbı olarak yüksekliği anlamına gelir. Hipermagnezemi ender rastlanan bir durum olmasına rağmen böbrek yetmezliğinde görülür. Hipomagnezemi, magnezyumun tıbbı olarak eksikliği anlamına gelir. Hipomagnezemi aşırı terleme, kalp yetmezliği ve yetersiz beslenme sonucunda vücutta görülür.

Elektrolit Dengesizliği Belirtileri

Vücudunuzda elektrolit dengesizliği olduğunu düşünenler için belirtiler;

• Yorgunluk
• İshal
• Kusma
• Baş ağrısı
• Kas zayıflığı
• Nöbetler
• Kramp
• Ekstremitelerde (uç kısımlar kollar ve bacaklar) uyuşma ve karıncalanma
• Düzensiz kalp atışı

Elektrolit dengesizliği yaşadığınız zaman yukarıda belirtilen maddeler ciddi bir sorun teşkil etmediği sürece kendisini açığa vermez. Kan testi sayesinde vücudunuzda elektrolit dengesizliği bulunup bulunmadığını öğrenebilirsiniz.