Turkiye'yi Bekleyen Tehlike: Su Kitligi

Source: Pixabay - dimitrisvetsikas1969 (CC0 Creative Commons)

Merhaba,

Bu yaz, Turkiye'de belli derecede bir kuraklik olusumu bekleniyor. Bunun en onemli etkisi, tarim sektoru uzerinde gorulecektir. Bildiginiz gibi, Turkiye'de yakin bir gecmiste, onemli derecede sulama yatirimlari yapilmis olsa da hala yagmurla tarim yapilan, genis tarim alanlari mevcut. Ozellikle, ekonomik manada bu kuraklik, ithal tarim mallarina olan talepte bir artisi getirebilir. Zaten kotulesen cari acigi dusundugumuzde, ekonomik etkileri dusunulenden daha fazla olacak gibi goruluyor. Peki, sorun, sadece 5-6 yilda bir tekrarlayan kurakliklardan mi ibaret, gelecekte daha buyuk sorunlara gebe miyiz? Bu sorunun cevabi icin, once su hakkindaki gelecek senaryolarina bakmamiz gerekiyor.

Genel Gorunum

Dunyanin genis bir kismi sularla kapli. Bunun da yuzde 97'sini okyanuslar ve denizler olusturuyor. Yillik yagislari, buharlasmayi dikkate alirsak, dunyadaki su alanlarinin cok kucuk bir kismini, ekonomik aktivitelerimiz ve gundelik hayatimiz icin kullanabiliyoruz.¹ Bugun dunya capinda bir su kitligi yok; fakat, yagislardaki sezonluk duzensizliklerden dolayi, bolgesel ve ya lokal seviyede su kitliklari gorulebiliyor. Kuzey Amerika ve Latin Amerika, kisi basi su yeterliligi bakimindan en sansli kitalar; fakat, ayni seyi Afrika, Asya ve Avrupa icin soyleyemeyiz.² Bugun, her ne kadar su kitligi lokal bir problem olsa da kuresel isinma ve iklim degisikligi sebebiyle, lokaldan daha ote politik ve ekonomik etkileri olacak bir dunya sorunu olma noktasinda ilerliyor.

Source: Pixabay -Andreas160578 (CC0 Creative Commons)

Senaryolar

Seckler ve arkadaslarinin tasarladigi, 2025 yilina kadar tesisli su kullanma etkinliginin yuzde 70 artacagi en iyimser senaryoya gore, sulama suyu kullanimi artisi yuzde 17 ve dunya su sisteminden toplam su cikisi yuzde 25 artacaktir. Dunya nufus artisinin gerisinde artislara tekabul etmektedir bu veriler...Sunu not etmek gerekir ki bu iyimser senaryoya gore, su yeterliligi bakimindan en kotulesecek olan bolgeler, Kuzey Afrika ve Ortadogu'dur. Cunku, bu bolgelerde toplam tesisli su kullaniminda etkinligi daha cok artirma imkani olmayacaktir.³

Alcamo, Henrisch ve Rosch'un yaptigi bir arastirmaya gore, cogu gelismis ulke, 2025'e kadar, su tuketimini dusurecek ve su kaynaklari uzerindeki baskiyi azaltacak; buna karsilik, cogu gelismekte olan ulke su talebindeki bir artisla karsi karsiya kalacaktir. Ozellikle, su varligi bakimindan kit alanlar, nufus artislari ile sarsilacaktir. Sonucta, su altyapisi ve tasima sistemleri iyilestirilmezse, sektorlerarasi su rekabeti artacak ve ekonomiyi kotu etkileyecektir.⁴ Yine bu calismaya gore, sinirasan nehirlerdeki su sorunlarinin daha da siddetlenmesi ve politik sorunlara yol acmasi bekleniyor. Bu, Ortadogu'daki su kaynakli politik gerginliklerin yukselecegi anlamina geliyor.

Source: Pixabay - HOerwin56 (CC0 Creative Commons)

Yorumlarim

• Bence, su anda, gundemde olmasa da ozellikle Firat ve Dicle uzerinden bir politik gerginlik, 2025'e kadar ve sonrasinda beklenmelidir.

• Turkiye'nin su planlarini gercekci bir sekilde belirlemesi lazim. Her sene 20 milyon turist ceken bir ulke olarak bunu da hesaba katmalidir. Su kaynaklarinin verimli iletiminin yani sira, su tuketiminde de etkinlik artirilmali ve tuketim dusurucu teknolojilere yonelinmelidir. Vatandaslarin su bilinci artirilmali, uyum kapasitesi gelistirilmeli, susuz ve ya suyun az kullanildigi cozumlere uyumlari artirilmalidir.

• Baska kaynaklardan okuduklarima dayanarak soyluyorum, 2025 sonrasinda Karadeniz bolgesi bugunku Akdeniz gibi bir iklime sahip olacaktir. Sinop, Karadeniz'in Antalya'si olmaya adaydir. Turizm plani hem buna degisime hem de suyun kitlasacagi ongorusune gore yapilmalidir.

• Tarimda suyun kitlasmasi onemli sonuclar doguracaktir. Suyun az kullanildigi urunler ekilmelidir. Ciftciye bu urunleri ekmeleri icin tarimsal destekler ona gore yapilandirilmalidir.

• Ortadogu ve Afrika'da suyun kitlasmasi, goclere sebep olacaktir. Bu goclerin sadece Turkiye degil, Avrupa'yi da etkileyecegini dusunuyorum. Ozellikle 2050'de bu bolgelerde su krizleri yasanacaktir.

Tarima yonelik bir baska senaryoyu bir sonraki yazimda yayinlayacagim. Goruslerinizi sunmanizi beklerim.

Hoscakalin.

Source: Pixabay - dimitrisvetsikas (CC0 Creative Commons)

1 Seckler, D., Amarasinghe, U., Molden, D., Silva, R. d., & Barker, R. (1998). World Water Demand and Supply, 1990 to 2025: Scenarios and Issues (Research Report : 19) Retrieved from International Water Management website: http://www.iwmi.cgiar.org/Publications/IWMI_Research_Reports/PDF/PUB019/REPORT19.PDF

2 Rosegrant, M. W. (1997). Water Resources in the Twenty-First Century: Challenges and Implications for Action (Food, Agriculture, and the Environment Discussion Paper: 20) Retrieved from International Food Policy Research Institute website: http://www.ifpri.org/sites/default/files/publications/pubs_2020_dp_dp20.pdf

3 Seckler, et al. (1998)

4 Alcamo, J., Henrichs, T., & Rösch, T. (2000). World Water in 2025 - Global Modeling and Scenario Analysis for the World Commission on Water for the 21th Century (Kassel World Water Series Report No:2) Retrieved from Center for Environmental Systems Research, University of Kassel website: http://www.usf.uni-kassel.de/usf/archiv/dokumente/kwws/kwws.2.pdf