Çocuk Kitabı Seçerken Dikkat Edilecekler ve 3 Kitap Önerisi

Anın müziği; Keaton Henson – Small Hands

Bazı çocuklar kitap okumayı severken bazıları sevmiyor. Hepimizin boş zaman etkinliği aynı olamaz, doğal karşılamak lazım. Ancak ilkokulda okuma alışkanlığı geliştirmek bir gereklilik. Bunun sebebi çocukların okumaya başladıkları andan itibaren dil gelişimlerinde en önemli etkenin okuma işi olması. Ne kadar çok kelime ve kavramla karşılaşırsa gelişimi o kadar iyi olacak ve bu zihinsel, sosyal gelişimini de olumlu etkileyecektir. Bu konuda çocuklar için örnek olarak, kendimiz okuyarak kitapla iyi bir ilişki kurmasını sağlayabiliriz. Kitap seçmesi için alışverişe götürebilir, ilgi alanına uygun kitaplar hediye edebiliriz. Kendi adıma zorlanmaktan hiç hazetmem. Benim kitaplarla olan ilişkim de öneri, yönlendirme ve ya zorlamayla olmadı. Okuyan annenin yanı sıra okulun kütüphanesi ve öğretmenlerimin sınıfta bize okuduğu kitapları merak etmem en büyük etkenler oldu. Evde ya da kütüphane karıştırabileceği kitaplar olması çocuğun merak duygusunu harekete geçirecek ve okumaya istek oluşacaktır. Bir dönem kardeşimle Larhouse Ansiklopedileri’ne merak salmıştık. Bir de en ünlü kişilerin yer aldığı bir ansiklopedi vardı. İbrahim Çallı, Ali Kuşçu gibi isimleri ilk buradan okuyup çalıştıkları alanları çeşitli kitaplardan araştırıyorduk. Merak ettiğimiz her kelime için ayrı bir ansiklopedi sayfasını okuyorduk. Bizim açımızdan dedektiflik oyunu gibiydi. Öncesinde okuduğumuz ezop masallarından , keloğlanlardan çok farklıydı bilim ve sanat üzerine yazılmış kitaplar. Farklı tarzları gördükçe merakla paralel okumaya ve araştırmaya bir heves başlamıştı. Benim açımdan merak okumak için gerekli olan duyguydu. Okulun kütüphanesini karıştırırken bulduğum ilginç bir kitap bu açıdan çok hoşuma gitmişti. Sonra kitabı alıp eve geldim. 11 yaşında falandım , havalar tam ısınmışken, grip miydim hatırlamıyorum ama yataktan çıkamaz bir durumdaydım...Hasta olduğum o dönemde okuduğum Macera Tüneli serisinin ilk kitabıydı. Hiç unutmuyorum, öğretmenim eve ziyarete gelmişti. Öyle ilgili sınıf öğretmenine denk gelmek büyük şans. Bana derslerimle birlikte bir de kitap getirmişti sıkılmıyım diye.
Macera Tüneli – Edward Packard ; Türü macera, 30 kitaplık bir seri. Resimli uzun hikayeler. Her bölümün sonunda bir soru ve verilecek cevaba göre sayfa numaraları yer alıyor. Seçtiğiniz cevaba göre kendi maceranızda ilerliyorsunuz. Harika bir kurgusu olan bu seriyi çocukken elimden bırakamıyordum. Bu kitabı özel yapan hikayenin gidişatının sizin elinizde olması. Bu bakımdan çocukların yaratıcılıklarını karar yetilerini geliştirip onlara özgür bir dünya olanağı sağlıyor. Kitaplar 11-15 yaşa uygun.
Kraliçeyi Kurtarmak- Vladimir Tumanov ; “Kim korkar matematikten!” sloganıyla bu kitap, edebiyatın yanı sıra matematiği de sevdiren ilginç bir kitap. 8-12 yaş için uygun. Fantastik öyküsü ve ilginç kurgusuyla kendine has bir kitap. Hikayemizin kahramanı Alex yolda bulduğu kalemin matematik problemlerini çözebildiğini fark eder. Sınavlarda kullanmak için can attığı bu kalemin yanısıra bir de kitap gizemli kitap çıkar ortaya. Fakat kitap Alex ve arkadaşlarını zorlu problemlerin dünyasına tutsak eder. Artık Zümrüt Kraliçeyi kurtarmak için 400 problemi kendi başlarına çözmek zorundadırlar. Hikayeyi takiben her problemi çözmeye çalışmak bize düşüyor. Okurken kağıt kalem kullanmak tahminlerin ötesinde zevkliydi benim için. Kitabın yeni basımları da yapıldığı için bulmak ve satın almak kolay. Ayrıca yazarın Haritada Kaybolmak adlı 2. Bir kitabı var. Bu defa matematik yerine çocuklar için diğer bir zor konu olan coğrafya üzerine bir maceraya çıkıyoruz. Özellikle Kraliçeyi Kurtarmak önerim.
Ayıcık Masalları – Ronne Randall ; Üçüncü ve şimdilik son önerim okulöncesi ve okula yeni başlayanlar için. Tatlı mı tatlı ayıcıkların hem duygusal hem komik yaşantılarının yer aldığı bir masal kitabı Ayıcık Masalları. İçindeki tam sayfa çizimler Peter Stevenson imzası taşıyor. Öylesine güzeller ki çocukken beni resim yapmaya teşvik etmişti. Hikayeler Randall tarafından derlenmiş, Teddy Bear Stories And Rhymes adıyla İngilizce yayınlanmış. Türkçe basımı Remzi Kitabevi’nden çıkmış. Uykudan önce isimli bir seride yer alan bu kitabın yanı sıra aynı serideki Hayvan Masalları da oldukça hoş.
Yazımı çocuklar için kitap seçerken dikkat edeceğimiz özelliklerle bitirmek istiyorum. Bazıları şöyle;
-Harflerin büyüklüğü, baskı, dizgi ve satır aralıkları gibi her yönüyle çekici, çarpıcı, etkileyici ve kolay okunabilir olması.
-Dili arı Türkçe olmalı, günlük konuşmalar arasından çizilmeli, konu kısa, açık cümlelerle sürdürülmeli.
-Konular çocuğun yaşına ve ilgisine uygun seçilmeli. Ayrıca yaşın yanı sıra okuma alışkanlığı gözedilerek uygun kitaplar seçilmeli. Örneğin küçük prensi 10 yaşındaki bir çocuk zaten okumuş olabilir, aynı yaştaki başka bir çocuk ağır bulabilir.
-Saldırganlık, korku ve dehşete yer verilmemeli. Dehşet saçan kahramanlar yaratılmamalı ve övülmemelidir.
-Konuların İşlenişi, kişilerin seçimi, din, mezhep, dil, ırk gibi ayrılıkları sömürücü nitelikte olmamalı. Önyargılardan, art niyetten ve her türlü bağnazlıktan uzak bulunmalı. Bir ulusun, dinin, dilin nitelikleri övülürken diğerleri kötülenmemeli. Katı, hoşgörüden yoksun değerlendirmeler olmamalıdır.
-Çocuk anlatılan kahraman ve olaylarla kendini özdeşleştirebilmeli.
-Konular, insanlar arasında, sevgiye, hoşgörüye, başarıya , özgür düşünceye, dayanışmaya katkıda bulunacak şekilde işlenmelidir…( bu öneriler Özcan Köknel’in Ailede ve Toplumda Ruh Sağlığı kitabına dayanmaktadır.)