Bir önceki bölümde, Jeolojik zamanlar hakkında genel fikir oluşturması amacıyla bilgiler paylaşmıştım. Şimdi ise o bilgileri biraz açalım. Ama açmadan önce kısa bir bilgiyi aklımıza yazmamız gerekir. Jeolojik zamanı bulmak için en önemli iki yöntem, kayaçların karbon yöntemi ile yaşlarının bulunması ve kayaçların içinde bulunan fosillerden yaş tayinidir. Bazı canlılar belirli bir zamanda yaşamış ve yok olmuşlardır. En güzel örnek yine dinozorlardır. "Jura" adında bir jeolojik zamanı temsil etmektedirler. Bütün canlılar dinozorlar kadar büyük değildir. Genelde küçük deniz canlıları bizlere jeolojik zaman hakkında fikir vermektedir.

Hatırlamak için;

• Prekambriyen = 3600 milyon yıl - 545 milyon yıl arası
• Paleozoyik = 545 milyon yıl - 251.4 milyon yıl arası
• Mesozoyik = 251.4 milyon yıl - 65.5 milyon yıl arası
• Senozoyik = 65.5 milyon yıl - Günümüz , arası

Prekambriyen

İlkel zaman olarak da bilinir. Aslında anlatılmak istenen dünyamızın oluşumunda tanımlanabilen ilk zamandır. Dünyamız oluşmaya başladığından yaklaşık 4 milyar yıl sonra sona eren dönemi kapsamaktadır. Dünyamızın yaşının yaklaşık 4,5 milyar yıl olduğunu düşünürsek, 4 milyar yılını ilkel dönem olarak geçirmiştir. Zamanın iki büyük olayı, tek hücreli ilkel canlıların suda hayat bulması ve en eski kıta çekirdeklerinin oluşmasıdır. Alg ve radiolaria canlıları bu zamanı temsil etmektedirler.

---

Paleozoyik

İlkel zamandan sonra hemen modern zamana geçememiştir dünyamız. Ancak önemli gelişmelerin olduğu bir zamandır Paleozoyik. Dünyamız biraz daha şekillenmeye başlamıştır. Kıtaların hareketleri ile kıvrım dağları meydana gelmiştir. Denizlerde ilk balığa benzer canlılar oluşmuştur. Karada ilk bitkiler oluşmuş ve bunların çürümesi ile ilk kömür yatakları meydana gelmiştir. Dönemi temsil eden canlılar graptolith ve trilobit'tir.

---

Mesozoyik

Dünyamız şekillenmeye devam ediyor. Kıtalar ayrılıp, yükselirken denizler çekilmeye başlıyor. Dönemin ortasında karada dinozorlar hakimiyet sürerken, denizlerde ise ammonitler hakim canlı türü olarak karşımıza çıkıyor. Dinozorlar "Jura" adı verilen dönemde yaşadıkları için "Jurassic Park" filminin ismi bu dönemden gelmektedir. Jura döneminin ardından "Kretase" dönemi gelmektedir. Kabuklu deniz canlılarının çok yoğun olduğu bir dönemdir. Suların çekilmesiyle ve deniz tabanının yükselmesiyle, büyük yığınlar halinde yeryüzüne çıkmışlardır. Dağların tepesinde deniz kabuklarını gördüğümü anlatmıştım, Bu deniz kabuklarının büyük bir bölümü Kretase döneminde yaşamış kabuklu deniz canlılarının fosilleridir. Bitki türlerinin gelişmesiyle iklimlerde de değişiklikler olmuştur. Ekvaroral iklim ve soğuk iklimler ortaya çıkmıştır.

---

Senozoyik

Günümüzden 65 milyon yıl önce başlayan bu dönemde, kıtalar şimdiki halini almaya başlamış, bir çok deniz canlısı türemiş, memeliler karada gözlenmeye başlamıştır. Bu dönemde dört buzul çağı (Günz, Mindel, Riss, Würm) yaşanmıştır. Son buzul çağı olan Würm'de yaşamış en önemli canlı türlerinden bir tanesi mamutlardır. Bazı mamut türleri M.Ö. 1700'lü yıllara kadar yaşamayı başarabilmiştir. Döneme damgasını vuran ve halen vurmakta olan canlı türü ise insandır.

4 büyük Jeolojik zamanı kısaca tanımış olduk. Jeoloji dendiğinde akıllara genelde kayaçlar gelse de kayaçların oluştuğu ortam ve canlı türleri bir bütün olarak değerlendirilir. Bir sonraki bölümde kayaçların nasıl oluştuğunu ve bu 4 büyük zamanla olan ilişkisinden bahsedeceğim.

---

-

---

Bilim yazılarınızla

#turkcebilim

etiketi altında buluşalım