Hücre ve Hücrenin Yapısı

Hücre, tüm bitkilerle hayvanların yapı taşı olan, canlı maddelerin temel birimidir. Canlı bir hücre, yaşam için gerekli olan tüm işlevleri yapabilir. Bakteriler, Amipler ve paramesyumlar bir hücreli organizmalara örnektir. Çok hücreli organizmalarda hücreler, özel işlevler yapmak üzere farklılaşmışlardır. Tüm hücrelerde değişmez ortak nitelikler vardır.


Hayvan hücrelerinin çevresi bir plazma zarı ile sarılmıştır. Bu zar canlıdır, incedir ve esnektir. Maddelerin hücre içine girip çıkmasını, bunun yanı sıra bazılarının girmesini ötekilerin içeri sokulmamasını sağlar. Diğer bir deyimle bu zar, hücre içerisinde neyin girip girmeyeceğine karar vermek bakımından yaşamsal önem taşır. Bitki hücreleri ise kalın, katı ve cansız selüloz bileşiminde bir hücre çeperiyle sarılmıştır. Hücrede daha başka çeşit zarlar da vardır. Çekirdek çevresinde, üzerindeki ufacık deliklerden moleküllerin çekirdekle plazma arasında gidip gelmesine imkan veren bir çekirdek zarı yer alır. Hücre ya da çekirdek zarının devamı gibi gözüken bir diğer zar da, birçok kıvrımları olan endoplazmik retikulumdur. Bu zar, Protein Sentezi'nin gerçekleştiği Ribozomlar ile ilişkilidir. Bu sentez çekirdekte yer alan ve temelde DNA'dan yapılmış Kromozomlar'ın denetimi altındadır.


Stoplazmanın içerisinde birçok küçük organel vardır. Bunların en önemlileri, çubuk şeklindeki mitokondrilerdir. Bunlar, solunum olayında besinlerden enerji elde edilmesine imkan veren enzimleri taşırlar. Ne işe yaradıkları kesin olarak bilinmeyin Golgi cisimcikleri (bunlar hücre çeperinin sentezinde rol oynuyor olabilir) ile, otolizde ve dokuların kontrolü olarak yıkılmasında rol oynayan enzimleri içerdikleri sanılan lizozomlar, stoplazmadaki diğer organellerdendir. Yeşil bitkilerin hücre stoplazmalarında, Fotosentez olayının meydana geldiği Kloroplast'lar da vardır.

Yeni hücreler, mitoz adıyla bilinen bir tür bölünme ile meydana gelirler. Her bir kromozom ikileşir ve bölünme sırasında iki kromozom takımından biri, yeni meydana gelen yavru hücreye taşınır. Gametler, yani üreme hücreleri ise mayoz adı verilen bir başka çeşit bölünme geçirirler. Burada bölünme sonucu kromozom sayısı yarıya iner. Mesela kromozom sayısı normalde 46 olan insan hücresinde bu sayı mayoz bölünme sonucu 23 olur.

Çok hücreli organizmalarda hücreler, kas ve sinir hücreleri gibi başka başka hücreler meydana getirecek şekilde farklılaşır. Benzer tipteki hücreler bir araya gelerek dokuları oluşturur.

Hücreler iki geniş gruba ayrılır. Bunlardan prokaryotik hücrelerde kalıtım materyali, stoplazmadan özel bir zarla ayrılmış durumda olmayan gevşek DNA iplikçikleri şeklinde bulunur. Ökaryotik hücrelerde ise kalıtım materyali, DNA ve proteinden yapılı olan, stoplazmadan da bir çekirdek zarı ile ayrılmış durumda bulunan kromozomların üzerindedir. Bakteriler ve mavi-yeşil algler basit protaryotik hücrelere, diğer tüm organizmaların hücreleri ise ökaryotik hücrelere örnektir.

Görsel Kaynaklar: 1 - 2 - 3 - 4

---

Posted from my blog with SteemPress : http://eskibilgi.tk/2018/07/hucre-ve-hucrenin-yapisi

---