Gümüş

Gümüş, parlak, beyazımsı gri renkte, kolay işlenebilen bir metaldir. Latince adı argentum. Tüm madenlerin beyazı olan gümüş iyice parlatıldığında tam bir yansıtma yüzeyi oluşturduğundan ayna yapımında kullanılır. Altından sonra en kolay işlenebilen madendir. Saf durumdayken oldukça yumuşaktır. Atmosfer basıncında oksitlenmez, havada eser miktarda bulunan kükürtlü hidrojen nedeniyle yavaş yavaş donuklaşır ve giderek kararır. Sıcakta, halojenler ve kükürtle birleşen gümüş, soğukta nitrik asitle çözünür, sülfürik asit etkisiyle de ancak değişik ortamda ve sıcakta aşınır. Aynı zamanda çok iyi bir isi iletkeni olan gümüşün bileşikleri tek değerli ve çoğunlukla renksizdir.


Başlıca gümüş bileşikleri: Gümüş oksit (Ag20), potasyum hidroksitin bir gümüş nitrat çözeltisine tepkimesiyle elde edilen ve amonyakta çözünen koyu renkli bir tozdur. Gümüş klorür (Ag2C), doğada billurlar durumunda bulunur ve hidroklorik asidin gümüş nitrata tepkimesiyle oluşan, yoğurt görünümünde bir çökeltidir. Gümüş bromür (AgBr) ile iyodür (Agl) sarımtırak beyaz bir çökelti durumundadır. Gümüş florür (AgF), fluorhidrik asidin gümüş okside etkimesiyle elde edilir. Gümüş sülfür (Ag2S), doğada sekizgen billurlar durumunda bulunur. Gümüşün oksijenli tuzları, genellikle gümüşün, oksijenli bir asidi doğrudan etkimesiyle elde edilir. Bunların en önemlileri suda çözünen renksiz billurlar biçimindeki gümüş nitrattır. (AgNO3). Buna cehennem taşı da denir.

Çok eski dönemlere ait mezarlardan gümüş eşyaların bulunması, bu metalin eski çağlardan beri bilindiğini göstermektedir. Doğada az bulunduğu için gümüş, gümüş bileşiklerinden elde edilir. En önemli gümüş filizleri arjantit (Ag2S), pirarjirit (AgSbS3), proustit (AgAsS3) ve serarjirittir. (AgCl). Ayrıca kurşun ve bakır sülfür filizleri içinde de gümüş sülfüre rastlanır. Bu nedenle kurşun ve bakır elde edilmesinde de ikinci ürün olarak gümüş çıkarılır.

Gümüşü, gümüş içeren kurşundan ayırmakta Parkes yöntemi; bakır elde ederken ayırmakta da Malgamalama yöntemi kullanılır. Türlü yöntemlerle elde edilen gümüş genellikle an değildir. Anlaştırma, elektroliz yoluyla olur. Elektroliz işleminde nitrik asit ve gümüş nitratlı pil kullanılır. Yıllık dünya gümüş üretimi (1981 verilerine göre 11274.2 tondur. Türkiye'nin yıllık gümüş üretimi 5 ton dolayındadır. Murgul ve Ergani bakır işletmelerinde bakırdan elde edilir. Saf gümüşün kullanım alanı oldukça dardır. Bununla birlikte aşınmadığından ötürü kimya sanayiinde gümüş ya da gümüşle kaplanmış kapların yapımında kullanılır.

Gümüş ayrıca, yüksek elektrik iletkenliği nedeniyle şiddetli akımlar için elektrik kontakları yapımında ve sürtünmeye karşı gösterdiği direnç nedeniyle de, uçak motorları yataklarında sürtünme katmanı olarak kullanılır. Buna karşılık gümüş alaşımları oldukça yaygın kullanılmaktadır. Gümüş-bakır alaşımları para, madalya yapımında ve kuyumculukta kullanılır. Elektrik kontakları yapımında, bileşiminde %10 bakır ve %40 tungsten bulunan gümüş alaşımları kullanılır. Gümüş klorür, gümüş bromür ve gümüş nitrat fotoğrafçılıkta kullanılmaktadır. Koloidal gümüş ya da kollargol eczacılıkta kullanılır.

Görsel Kaynaklar: 1 - 2 - 3 - 4

---

Posted from my blog with SteemPress : http://eskibilgi.tk/2018/07/gumus

---