พระอุโบสถ์ (ใหม่) ในจังหวัดพิษณุโลก <New buddhist chapel in Phitsanulok>

สวัสดีค่ะ เพื่อนๆ ชาว Steemit

เมื่อสองปีที่แล้ว ฉันได้ไปงานแต่งของเพื่อนที่ จังหวัดพิษณุโลก ซึ่งเป็นจังหวัดที่มีวัดชื่อดังที่ญาติโยมนิยมไปสักการะอยู่หลายวัด เช่น วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร (วัดใหญ่), วัดราชบูรณะ, วัดนางพญา เมื่อครั้งที่ฉันไปนั้น หลังจากเสร็จจากงานแต่งเพื่อน ได้ไปกราบพระ เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตัวเองที่วัดทั้งสามนี้ด้วย

ในระหว่างที่กำลังจะกลับกรุงเทพ ได้เห็นพระอุโบสถ์ของวัดๆ หนึ่ง กำลังอยู่ในระหว่างการก่อสร้าง เพื่อนซึ่งเป็นวิศวกรโยธา และฉันซึ่งเรียนด้านการออกแบบ จะชอบกันมากเวลาเห็นงานก่อสร้างแบบนี้ ซึ่งไม่บ่อยนั้นที่จะได้เห็น จึงจอดรถและเข้าไปดูกัน วันนั้น โครงสร้างหลักของวัดใกล้เสร็จแล้ว ช่วงนั้นจึงเป็นช่วงตกแต่ง ส่วนประดับด้วยงานปูนปั้น โชคดีมากที่ได้เห็นการทำงานของช่างปูนปั้น

ปัจจุบันนี้ งานปูนปั้น จะมีแบบเป็นบล๊อคพิมพ์ปูนปั้นออกมาเป็นชิ้นๆ เพื่อช่วยให้งานเร็วขึ้น แต่ก็ยังคงต้องใช้ช่างฝีมือในการเก็บงานอยู่

Video by: @katto

ฉันหลงเสน่ห์งานปูนปั้นมาตั้งแต่สมัยเรียนแล้ว งานสถาปัตยกรรมไทยเป็นงานที่วิจิตรมาก ในสมัยก่อน ขั้นตอนการทำปูนปั้นนั้น ต้องใช้ช่างที่ชำนาญอย่างมาก ฉันจะเล่าอย่างคร่าวๆ นะคะ เพราะจริงๆ ค่อนข้างละเอียดและขั้นตอนเยอะมากค่ะ

งานปูนปั้นบนพื้นราบ

สำหรับช่างปั้นปูนที่มีประสบการณ์มากและฝีมือกล้าแข็งแล้ว มักจะทำการร่างแบบลวดลาย หรือรูปภาพต่างๆ ลงบนพื้นที่ ที่จะปั้นนั้นเลยทีเดียว เช่น ฝาผนัง กำแพงถือปูน (ฉาบปูน) หรือพื้นไม้ แต่ถ้าสำหรับบางคนที่ยังไม่ชำนาญมากนัก อาจจะร่างแบบลงบนกระดาษแผ่นเล็กพอให้เห็นเค้าโครงความคิดของตน แล้วจึงนำแบบไปขยายตามขนาดที่จะทำงานปั้นจริงบนพื้นผิวนั้นๆ

งานร่างแบบ สำหรับปั้นนี้ ช่างปั้นจะใช้ถ่านไม้ชิ้นเล็กๆ ซึ่งทำจากต้นพริกเผาให้สุกจนเป็นถ่าน แล้วนำมาเขียนเส้นร่าง จนได้รูปร่างสมบูรณ์ แล้วใช้ผ้านุ่มๆ ปัดผงถ่านออก ก่อนจะทำการขึ้นรูปปูนปั้น

การเตรียมพื้น สำหรับงานปูนปั้นนั้น พื้นชนิดก่ออิฐถือปูน (ฉาบปูน) มักจะเป็นพื้นฉาบเรียบ ดังนั้น ก่อนจะทำการปั้นลวดลาย ช่างปูนปั้นจะต้องทำพื้นผิวนั้นให้เป็นพื้นผิวที่ขรุขระขึ้นในบริเวณที่ได้ร่างเส้นเสียก่อน ด้วยการใช้ขวานเฉาะเบาๆ ให้ปูบฉาบมีรอย เพื่อให้งานปูนปั้นเกาะจับติดทนอยู่ได้หลายปี

การขึ้นรูป คือ การก่อด้วยปูนเป็นรูปทรงแบบเลาๆ พอเป็นเค้าโครง แล้วค่อยๆ พอกเพิ่มเติมจนเป็นงานที่สมบูรณ์ เมื่อปูนที่ปั้นขึ้นรูปนั้นเริ่มจับตัวและหมาดพอสมควร จึงค่อยๆ เติมปูนตกแต่งและปั้นทำส่วนละเอียดเป็นลำดับต่อไป เมื่องานปูนปั้นเสร็จสมบูรณ์เป็นไปดังใจของช่างปั้นแล้ว ก็ปล่อยให้แห้งตามเอง จากนั้นจึงตกแต่งเพิ่มเติม เช่น ปิดทอง ประดับด้วยกระจก หรือลงสี ให้สวยงามต่อไปค่ะ

อ้างอิง: หนังสือ “ช่างสิบหมู่” โดย ศูนย์ส่งเสริมศิลปาชีพระหว่างประเทศ (องค์การมหาชน)

ขอบคุณสำหรับการติดตาม และเป็นกำลังใจให้นะคะ
@katto