Niezwykła historia kliprów i Cutty Sark

W Stanach Zjednoczonych powstały okręty, służące na dalekich trasach. Przewoziły one nietrwałe ładunki, w nich także wożono pocztę. Trasę, którą się poruszały nazywano często szlakiem kliprów i to właśnie o kliprach mowa. Pływały wykorzystując wiatry wzdłuż czterdziestego oraz pięćdziesiątego równoleżnika na południowej półkuli - owe równoleżniki zwano także inaczej ryczącymi czterdziestkami oraz wyjącymi pięćdziesiątkami.

Z USA pochodzi nazwa kliprów. Wzięła się ona z języka angielskiego, gdzie "to clip" oznacza biec - oczywiście w żargonie. Jak sama nazwa wskazuje, statki te miały być szybkie. Swoją prędkość mogły rozwijać dzięki niebywale smukłym kadłubom oraz przy pomocy sporych rozmiarów powierzchni ożaglowania. Co więcej, owe elementy sprawiały, iż klipry prezentowały się nadzwyczaj pięknie i wyróżniały atrakcyjną linią, jakiej nigdy wcześniej nie widywano na wodach świata.

Klipry herbaciane
W 1848 roku zniesiono brytyjskie Akty nawigacyjne, które pozwalały wyłącznie okrętom brytyjskim podróżować między brytyjskimi koloniami. Już w 1849 roku amerykański kliper "Oriental" zawitał do londyńskiego portu z ładunkiem chińskiej herbaty. Jego podróż była rekordowo krótka, gdyż trwała jedynie dziewięćdziesiąt siedem dni. Oczywiście Anglicy szybko zainteresowali się kliprami, które zdecydowanie przewyższały brytyjskie fregaty. Na wzór "Orientala" w 1851 roku zwodowano pierwszego brytyjskiego klipra "Challenger". Jednakże klipry angielskie były mniejsze od amerykańskich.

Wreszcie narodziły się tak zwane Tea Races - czyli regaty herbaciane, mające miejsce rokrocznie od 1856 roku do 1871 roku. Tutaj właśnie swój początek ma słynna "Cutty Sark".

Cutty Sark
"Cutty Sark" zbudowano jako konkurencję dla innego klipra - "Thermopylae". "Thermopylae" uważano za najszybszy kliper angielski. Sztuka prześcignięcia tegoż okrętu udała się "Cutty Sark" dopiero w 1885 roku na australijskiej linii. Spowodowane było to przebudową klipra w 1880 roku. Dzięki znakomitemu dowodzeniu kapitana Woodgeta "Cutty Sark" stała się jednym z najszybszych statków na świecie. Uzyskała wówczas miano Królowej Mórz. "Cutty Sark" pełniła swoją służbę przed pięćdziesiąt trzy lata, a następnie stała się okrętem szkolnym. Od 1957 roku stacjonuje ona w suchym doku w Greenwich i pełni rolę muzeum.

"Cutty Sark" w ciągu dnia mogła przepłynąć nawet trzysta pięćdziesiąt mil. Jej nazwa wywodzi się z poematu Roberta Burnsa pod tytułem "Tam O'Shanter". Nawiązuje ona do wiedźmy Nannie Dee. Bohater utworu - Tam - przejeżdżając pijany na swym koniu koło nawiedzonego kościoła zauważa tańczące wiedźmy. Na widok właśnie Nannie Dee, która ma na sobie za krótką koszulę, krzyczy: "Well done, Cutty-sark!". W języku scots "Cutty Sark" oznacza właśnie krótką koszulę. Owym krzykiem zwraca na siebie uwagę wiedźm, które ruszają w pogoń za Tamem. Galion znajdujący się pod bukszprytem "Cutty Sark" przedstawia właśnie Nannie Dee, goniącą Tama.

Australia stała się prawdziwym wybawieniem dla herbacianych kliprów, które dzięki wybudowaniu Kanału Sueskiego były zastępowane przez statki parowe w kwestiach dotyczących właśnie przewozu herbaty. Australia natomiast stała się w 1883 roku największym producentem wełny na świecie, toteż ogromne ilości tego towaru czekały na dostarczenie do szwalni w Anglii. A trasa z Australii do Wielkiej Brytanii pozostawała niedostępna dla statków parowych, toteż wykorzystano na niej właśnie klipry. "Cutty Sark" została przystosowana do transportu wełny na trasie Sydney-Londyn. Choć nie płacono już za to, kto pierwszy przybił do portu, to rywalizacja pomiędzy "Cutty Sark" a "Thermopylae" zachowała się, a w umysłach kapitanów oraz załogach pozostała chęć bycia lepszym od konkurenta. Społeczność Londynu na nowo zaczęła śledzić losy okrętów. Podczas swojej dziewiczej podróży "Cutty Sark" dotarła z Sydney do Londynu w zaledwie osiemdziesiąt cztery dni. W kolejnych latach okręt poprawiał swoje wyniki, aby w końcu pobić rekord - w siedemdziesiąt trzy dni przebyć trasę z Sydney do Wielkiej Brytanii.

Artykuł zgłaszam do Tematów Tygodnia – temat nr 1

Źródła zdjęć: https://pixabay.com/pl/żaglowiec-cutty-sark-statek-londyn-1369026/
http://szanty.art.pl/aktualnosci/notka.php?id=534