Nosorożec czarny (Diceros bicornis) - jeden z najbardziej zagrożonych ssaków na świecie.

Podgatunki:

†Diceros bicornis bicornis - podgatunek nominatywny, zamieszkiwał tereny od Przylądka Dobrej Nadziei poprzez Transwal i południową Namibię. Wymarł w 1850 roku wskutek niszczenia siedlisk i nadmiernych polowań.

†Diceros bicornis longipes - zamieszkiwał południowy Czad, południowy Sudan, część Republiki Środkowoafrykańskiej, Kamerun i Nigerię. Od 2006 roku nie znaleziono żadnego żywego okazu, a w 2011 roku został zaklasyfikowany jako podgatunek wymarły.

†Diceros bicornis brucii - zamieszkiwał środkowy Sudan, Dżibuti, część Somalii, Erytreę i Etiopię. Wymarł w XX wieku.

Diceros bicornis chobiensis - zasięg występowania tego podgatunku ogranicza się do terenów położonych nad rzeką Chobe w Angoli.

Diceros bicornis occidentalis - najmniej zagrożony podgatunek, jest przystosowany do życia na pustyniach i półpustyniach. Zamieszkuje Namibię i Angolę, w RPA został wytępiony.

Diceros bicornis minor - mały podgatunek o dużej głowie, pofałdowanej skórze i smukłej sylwetce. Zamieszkuje RPA, Tanzanię i Kenię; wymarł w Demokratycznej Republice Konga, Mozambiku i Angoli; reintrodukowany w Botswanie, Malawi i Zambii.

Diceros bicornis michaeli - jeden z najbardziej zagrożonych podgatunków nosorożca czarnego, jego zasięg występowania ogranicza się do północno - środkowej Tanzanii; wytępiony w Sudanie, Etiopii i Kenii.

Diceros bicornis laodensis - przeżył jedynie w kenijskich rezerwatach; wcześniej występował również w Ugandzie, Sudanie i Etiopii.

Długość ciała: do 3,75 m
Długość ogona: 70 cm
Wysokość w kłębie: 1,4 - 1,8 m
Masa ciała: 0,8 - 1,4 t
Długość życia: 35 lat na wolności (rekordzista miał 50 lat)
Długość przedniego rogu: 42 - 128 cm
Długość tylnego rogu: 20 - 50 cm
Dojrzałość płciowa: samice - 5-7 lat; samce - 7-8 lat
Ciąża: 18 miesięcy; rodzi się jedno młode

Czasami nosorożce czarne mają tylny róg dłuższy od przedniego (bywają okazy mające 3 rogi, z czego trzeci róg jest niewielki).

Tryb życia:

Nosorożec czarny jest ścisłym roślinożercą, żywi się głównie nisko rosnącymi pędami, gałązkami, zjada też drewno i owoce. Potrafią zjadać nawet rośliny, których ciernie mierzą 10 cm. Przystosowanie do tego rodzaju pokarmu zapewnia mu chwytna warga górna. Pokarm dobiera nie pod względem ilości, ale jakości. Każdy podgatunek jest przystosowany do innego rodzaju pokarmu - niektóre lepiej mielą pokarm językiem, inne lepiej go rozcierają lub przecinają włókna roślinne. W porze suchej nosorożec czarny wytrzymuje do 5 dni bez wody, chociaż preferuje tereny bagniste, wilgotne łąki i nadrzeczne lasy, obfitujące w roślinność dobrej jakości. Aby nie przegrzać organizmu, ssaki te żerują wieczorem, nocą i rano. Ponieważ zwierzęta te zajmują tę samą niszę ekologiczną co słonie, muszą zmieniać upodobania żywieniowe (każdy nosorożec ma swój ulubiony gatunek rośliny). Często tarzają się w błocie, aby się ochłodzić, a zasychające błoto miażdży kleszcze i zapewnia nosorożcowi długotrwałą ochronę przed pasożytami. Pasożyty są też zjadane przez ptaki, takie jak bąkojady i czaple złotawe (Bubulcus ibis). Nosorożce i ptaki żyją w symbiozie obligatoryjnej - nosorożce są nie tylko siedliskiem pasożytów, ale też płoszą owady podczas żerowania, które ptaki zjadają. Ptaki natomiast ostrzegają ssaki przed niebezpieczeństwem, nosorożce mają również oczyszczoną skórę.

W niewoli również nie brakuje nosorożcom towarzystwa czapli złotawych (Bubulcus ibis).

Nosorożce mają słaby wzrok, więc bardziej polegają na węchu i słuchu. Zwierzęta te używają węchu do identyfikacji przedstawicieli własnego gatunku, którzy pozostawili ślady kału lub moczu. Obwąchując pozostawione ślady, ssaki te potrafią określić wiek nosorożca, który je zostawił. Samice w okresie rui często zostawiają na drzewach ślady moczu, aby przywabić potencjalnego partnera. Nosorożce łączą się w pary tylko podczas okresu rozrodczego. Kiedy samiec wyczuje tzw. gnojnik samicy, zaczyna iść w jej kierunku, przy okazji niszcząc skupisko odchodów, aby rywale nie mogli jej znaleźć. Zaloty nosorożców obejmują parskanie i walki samców na rogi. Zwycięski samiec tworzy z samicą krótki związek, trwający 2 - 3 dni. Kopulacja trwa pół godziny i jest regularnie powtarzana, dopóki samica nie zajdzie w ciążę. Samiec wtedy opuszcza ją i szuka kolejnych partnerek. Ciąża trwa do 18 miesięcy, po upływie których rodzi się jedno młode, ważące 35 - 50 kg. Po 3 dniach cielę podąża za matką, która pilnuje go jak oka w głowie. Młode jest karmione mlekiem do 2 roku życia; samczyk porzuca matkę po 3 latach, podczas gdy samiczka może pozostać dłużej z matką - samice tworzą małe grupy żeńskie.

Nie przejawiają zachowań terytorialnych i często wkraczają na tereny innych nosorożców. Mimo to, nosorożec czarny zyskał opinię najbardziej agresywnego spośród swojej rodziny. Często zderzają się z drzewami czy kopcami termitów, bywa, że atakują pojazdy. Nosorożce czarne bardzo często toczą walki międzygatunkowe, w wyniku których ginie 50% samców i 30% samic, jest to więc najwyższa śmiertelność spośród wszystkich ssaków.

Zagrożenia:

Róg nosorożca jest zbudowany z keratyny. Białko to buduje również włosy, skórę i paznokcie.

Obecnie nosorożec czarny jest krytycznie zagrożony wyginięciem. Do jego niemalże całkowitej zagłady przyczyniły się nadmierne polowania dla rogu, który po sproszkowaniu miał mieć właściwości lecznicze. Jak zapewne zdążyliście zauważyć na powyższym zdjęciu - głównym składnikiem rogu jest keratyna, która NIE MA żadnych właściwości leczniczych. Również cena tego "afrodyzjaku" przyciąga kłusowników, którym - najwyraźniej w świecie - nie chce się legalnie pracować. Również niszczenie środowiska zagraża nosorożcom czarnym, dlatego najczęściej spotyka się je w rezerwatach. Kolejnym czynnikiem, który utrudnia uratowanie tego gatunku jest wysoka śmiertelność, o której mowa była powyżej. Duże wymagania w niewoli również stanowią problem - nosorożce niechętnie zjadają podawany pokarm, a także agresja utrudnia ich hodowlę. Generalnie nosorożec czarny nie ma naturalnych wrogów - poza człowiekiem oczywiście. W skrajnych przypadkach pada łupem krokodyli. Młodego nosorożca nie zaatakują drapieżniki, a jedyne, które odważyłyby się to zrobić, to lew i hiena cętkowana.

W niewoli nosorożce czarne są dość trudne do utrzymania - niechętnie zjadają podawany im pokarm. Z innymi gatunkami nosorożców nie ma tego problemu.

Na szczęście, trend populacji nosorożca czarnego jest rosnący - w 2010 roku populacja liczyła 4800 osobników. Jeśli podejmiemy odpowiednie działania, uda nam się uratować nosorożca czarnego przed wyginięciem.

Artykuł był pisany na podstawie Wikipedii oraz polskiego serwisu DinoAnimals.

Linki do źródeł, którymi się posługiwałem:

http://dinoanimals.pl/zwierzeta/nosorozec-czarny-zwyczajny-diceros-bicornis/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Nosoro%C5%BCec_czarny

Zdjęcia pochodzą z następujących źródeł:

https://en.wikipedia.org/wiki/Black_rhinoceros

https://commons.wikimedia.org/wiki/Diceros_bicornis?uselang=pl