Tarihte bir ilk: Rusya ve Cin, Uzay Aktivitelerinde Liderler — RUSSIA and CHINA DOMINATES THE SPACE ACTIVITIES IN 2011

2011 yilinda tarihte ilk defa, Rusya ve Cin, dunyadan uzaya gonderilen fuzelerin (launch) %75’ini tek baslarina gerceklestirdiler. Baska bir deyisle, Cin ve Rusya, dunyadan uzaya firlatma faaliyetleri (space launch) alaninda ABD ve Avrupa’yi cok gerilerde biraktilar.

2011 yilinda, dunyadan uzaya firlatilan arac istatistikleri , toplam firlatma sayisi 84 ve toplam uydu sayisi 135:

Rusya : 35 adet firlatma, %41.6; 63 adet uydu %46.6

Cin : 19 adet firlatma, %22.6; 21 adet uydu, %15.5

ABD : 18 adet firlatma, %21.4; 30 uydu, %22.2

Avrupa : 5 adet firlatma, %6 ; 5 adet uydu, %6.7

Hindistan: 3 adet firlatma, %3.6 ; 8 adet uydu, %6.6

Japonya : 3 adet firlatma, %3.6; 3 adet uydu, %2.2

Iran : 1 adet firlatma, %1.2

Burda bir noktayi da izah edelim : Bazen sadece bir firlatma ile birden fazla uydu ve uzay aracini gondermek mumkundur. Bu nedenle, 2011 yilinda uzaya gonderilmek uzere firlatilan toplam uydu sayisi 135 adettir ve 131 uydu basari ile faaliyetlerine baslamistir.

84 firlatma faaliyeti icerisinden 7 tanesi basarisizlikla sonuclandi, bu basarisiz firlatmalardan 5 tanesini Ruslar, 1 tanesini Cinliler ve 1 tanesini de ABD gerceklestirdi.

RUSYA’NIN UZAYDAKI LIDERLIGI

Rakamlardan da gorulecegi uzere, 2011 yili, Ruslarin uzaya arac tasima hususunda dunya liderligini ele gecirdikleri bir yil oldu. Ruslarin gelistirdigi yeni nesil Soyuz, Proton ve Zenit fuzelerinin bu faaliyetlerin gerceklestirilmesinde buyuk rolu oldu. Ruslar, firlatma faaliyetlerini genellikle Kazakistan’daki Baykonur Uzay ussunden yapmaktalar ancak bazi durumlarda Guney Amerika’nin ekvatora yakin yerindeki Fransiz Guyanasindan da uzaya arac gondermekteler. Ruslar, ABD’nin GPS sistemine benzer bir hizmet sunan Glonass kuresel yer bulma sistemi (satellite navigation system) icin istikrarli olarak uzaya yeni uydular tasimaktalar. Ayrica Ruslar, 12 adet askeri amacli uyduyu da basariyla faaliyete sokmayi basardilar. Bunun yanisira, meteoroloji amacli uydular da firlattilar.

Rusya’nin gerceklestirdigi bu faaliyetler, Ruslarin uzay yarisina tekrar dondugunu gosteriyor. Belki dunyadaki petrol-dogal gaz fiyat ve talebindeki artislar Ruslarin, uzay faaliyetlerini finanse edecek maddi kaynak bulmalarini saglamis olabilir yoksa Sovyetler zamanindan Ruslarin uzay teknolojisinde cok onemli bir altyapi ve yetenege sahip olduklari bilinmekte. Hatta Sovyetler yikilirken yasanan kaos zamanlarinda Bati’da bulunmayan ve de Bati’nin gelistirmeyi basaramadi bircok uzay teknolojisi, Rus bilimadamlari veya degisik Ruslar tarafindan para karsiligi el altindan, hukuksuz olarak Batili sirketlere satildi. Bugun patent haklari, hukuk konusunda dunyaya ders veren Batili devletler, sirketler o zamanlar cok degerli teknolojileri bircogunu da belki usulsuz, hukuksuz sekilde ele gecirdiler. Mesela, uydularin uzayda daha hassasiyetle kontrol edilmesini saglayan electric propulsion teknolojisini Batili sirketler ancak 1990 yilindan sonra kullanmaya basladilar halbuki Sovyetler, bu teknolojiyi uzun yillar kullaniyordu

CIN

19 adet firlatma ile Cin, 2011 yilinda dunyanin en buyuk 2. uzay gucu oldu. Cinliler kendi gelistirdikleri LM serisi fuzeleri kullaniyorlar. Uzaya gonderdikleri araclar arasinda Cinlilere ait Beidou kuresel navigasyon sistemi uydulari, Cin haberlesme uydulari (Chinasat-10, TL-1B..), radar, optik sistemler ve ticari uydu sistemleri bulunmakta. Cin, 2.4 metre cozunurluge sahip cok gelismis bir uyduyu de yorungeye oturtmayi basardi. 2012 yili icin Cin, 20 adet uydu firlatmayi ongoruyor