Ανάπτυξη Χωρών του Τρίτου Κόσμου

Το παρόν κείμενο είναι κομμάτι δικιάς μου σεμιναριακής εργασίας με θέμα την ανάπτυξη χωρών του Τρίτου Κόσμου με βάση τις θεωρίες εκσυγχρονισμού του Etzioni Halevy. Αντιλαμβάνομαι ότι το θέμα είναι κάπως "βαρύ" για την πλειονότητα αλλά μερικούς μπορεί να τους ενδιαφέρει. Καλή ανάγνωση!

          Η κοινωνιολογία αναπτύχθηκε μέσα από κάποια θλιβερά γεγονότα για την παγκόσμια ιστορία όπως ήταν η άνοδος του φασισμού και του ναζισμού. Ασχολήθηκε με αυτές τις δύο αντιλήψεις και προσπάθησε να τίς αναλύσει σε σχέση με τον εκσυγχρονισμό της Δύσης. Ο Ψυχρός πόλεμος επηρρέασε την κοινωνιολογία αλλά και κάποιους πολιτικούς στο να ενδιαφερθούν για τις χώρες που αποκαλούσαν Τρίτο Κόσμο και τα προβλήματα τους. Η κοινωνιολογία παραμέρισε τις ασχολίες σχετικά με τον εκσυγχρονισμό μόνο της Δύσης και ενδιαφέρθηκε για τον εκσυγχρονισμό ολόκληρου του κόσμου λαμβάνοντας υπόψη και τις χώρες του Τρίτου κόσμου. Ο Rostow μας παραθέτει πέντε στάδια που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον Τρίτο Κόσμο να αναπτυχθεί και να εκσυγχρονιστεί. Το πρώτο στάδιο του Rostow μας αναφέρει ότι οι άνθρωποι πρέπει να ασχοληθούν με την παραδοσιακή αγροτική κοινωνία για να μπορέσουν να αναπτυχθούν οικονομικά, όσο αυτό είναι δυνατό γιατί η αγροτική οικονομική ανάπτυξη έχει τα όρια της. Ο Τρίτος Κόσμος θα έβλεπε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη αν κάποιοι επιφανείς άνθρωποι με περιουσία επένδυαν στον ιδιωτικό τομέα με αυτοσκοπό το κέρδος βέβαια αλλά επενδύοντας επίσης ένα μεγάλο ποσό και στην παραγωγική διαδικασία. Το επόμενο στάδιο είναι αυτό της οικονομικής απογείωσης όπως το ονομάζει ο Rostow, το οποίο παρά παρά την μικρή του διάρκεια επιφέρει τεράστια έσοδα σε όποια χώρα το εφαρμόσει με αποτέλεσμα η χώρα να μπορεί αν επενδύσει το κέρδος της σε άλλες παραγωγικές επενδύσεις. Μετά ακολουθεί το στάδιο που πλέον η χώρα έχει αναπτυχθεί επαρκώς και διαθέτει τους πόρους για αν ανταπεξέλθει στις ανάγκες της. Το πέμπτο και τελευταίο στάδιο είναι η συνεχιζόμενη ανάπτυξη της χώρας πάρα την μαζική κατανάλωση αγαθών από τους ανθρώπους της.     

    Ο Parsons, μας αναφέρει ότι «η κοινωνική εξέλιξη προχωράει μέσα από την διαδοχική διαφοροποίηση των κοινωνικών υποσυστημάτων». Στην αρχή το πολιτικό, πολιτιστικό και το δικαστικό σύστημα γίνονται αυτόνομα, αν και αυτοό από μόνο του δεν είναι μια διαδικασία εκσυγχρονισμού . Ο εκσυγχρονισμός θα λάβει χώρα στις χώρες του Τρίτου Κόσμου, όταν η οικονομία και η τεχνολογία που βασίζεται η χώρα θα γίνουν τελείως αυτόνομα και θα είναι διαφοροποιημένες από τα άλλα τμήματα της κοινωνίας.  

      Ο εκσυγχρονισμός πλέον δεν θεωρείται μια ιδιαιτερότητα της Δύσης αλλά έχει εφαρμοστεί και σε χώρες του Τρίτου Κόσμου. Αν και η Δύση είχε ένα εμφανές προβάδισμα όσον αφορά τον εκσυγχρονισμό. Αυτό οφείλεται σε διάφορους οικονομικούς παράγοντες, αλλά κυρίως επειδή το κεφάλαιο ήταν κινητήριος μοχλός για τον εκσυγχρονισμό και την εξέλιξη των κοινωνιών και αυτό ήταν εντονότερο στην Δύση. Αν και αυτή η άποψη αργότερα άλλαξε αρκετά. Οι άνθρωποι σε αναπτυσσόμενες χώρες παρακινούνταν ελάχιστα από τα οικονομικά κίνητρα και έδειχναν έντονο ενδιαφέρον για τις παραδοσιακές μορφές οργάνωσης. Μερικοί θεωρητικοί του εκσυγχρονισμού υποστηρίζουν, ότι ο εκσυγχρονισμός ιδιαίτερα σε χώρες του τρίτου κόσμου μπορεί να επιτευχθεί με τη διάδοση αξιών, γνώσης, εξειδίκευσης και τεχνολογίας από τη Δύση 

Βιβλιογραφία: Ian Craib, Σύγχρονη Κοινωνική Θεωρία: από τον Πάρσονς στον Χάμπερμας