Solunum Problemi Olan Yaşlılarda Evde Bakım

Günümüzde hızla ilerleyen solunum sistemi hastalıkları , ciddi bir şekilde bireylerde sınırlılık , oksijen yetersizliği ve ölümlere neden olmaktadır. Yirminci yüzyılın ikinci yarısında yaşlı nüfusun artmasıyla ölüm oranları da artış olduğu görülmüştür .

Türkiye İstatistik Kurumu tarafından 2017 yılında yayınladığı verilere göre , dünya nüfusunun %8,9’unu yaşlı nüfusu oluşturmaktadır . En yüksek yaşlı nüfusu olan ülke %32,3 ile monako olduğu belirlenmiştir . Bu yaşlı nüfus sıralamasında ise ülkemiz 167 ülkenin katıldığı çalışmalarda 66. sırada yer almaktadır. Hızlı bir şekilde artmakta olan yaşlı nüfus 2013 yılında yapılan çalışmalarda 5 milyon 890 bin kişi iken , 2017 yılında bu sayı 2 katı artarak 6 milyon 900 bin kişiye çıkmaktadır .

Bu verilere bakıldığında yaşlı nüfusunun artması ile sağlık sorunlarının arttığını, verilen bakımın yetersiz olduğu görülmüştür . Sağlık sisteminin yetersizliği ve hastanelerde kalış sürelerinin uzaması sonucu , doktorlar ve hemşireler tarafından son zamanlarda evde bakım hizmeti verilmeye başlanmıştır.

Evde Bakım Nedir ?
Kronik hastalığı olan bireylerin yaşamını bağımsız sürmesi , doktor tarafından uygun görülen tedavi bakımın planlanması ve kişilerin sağlık gereksinimleri yanı sıra kişisel gereksinimleri ; psikolojik gereksinimleri , ekonomik gereksinimlerin gibi durumların hemşire doktor ve eğitim almış kişiler tarafından verilen bakıma denir. Amaç kendi başına gereksinimlerini karşılayamayan bireylerin risk durumlarını en aza indirmek ;sağlıklı ya da sağlık problemi olan bireylere psikolojik destek sağlamak ve tüm sağlık hizmetlerinden yararlanmasını sağlamaktır .

Peki Solunum Problemi Olan Yaşlılara Evde Bakım Nasıl Vermeliyiz ?
Kronik solunum sistemi hastalıkları yaşlılarda nefes almada kısıtlılık , yetersiz ventilasyon ( soluk alıp verme işlemi ) ve ölüme neden olmaktadır. Akciğer fonksiyonları bu kısıtlamalar sonucunda işlevini yerine getirememesi ya da oksijen dengesini sağlayamaması bireylerde ciddi durumlar yaratmaktır. Bu nedenle hastanelerde kalış sürelerin uzaması , mobilitide azalma ve ekonomik durumun kötüleşmesi bireyleri daha çok etkilemektedir. Hastaneden taburcu olan yaşlıların evde ise kendi başına gereksinimlerini karşılayamamakta ve solunum sıkıntısı çekmektedir . Bu nedenle solunum sıkıntısı çeken yaşlılarımıza şu bakım verilmelidir :

–2 adım da solunum yolu temizleme ; ilk adım evde sandalyeye oturup yerden bir eşya alırmış gibi eğilip derin derin nefes alıp vermek. İkinci adım oturduğumuz yerde bağdaş kurarak iki elimiz göğsümüz de bitişik şekilde sanki güzel bir bitki koklarmış; gibi derin nefes alıp yavaş şekilde dudaklarınızı büzerek vermek ama bu uygula günde 5-10 kez yapılmalıdır.

Öksürük egzersizleri : Günün belli saatlerin de ve sıkışma hissi olduğunda , bir elimiz göğsümüzün üstünde diğer elimiz karnımızda olacak şekilde; kendimizi dik tutup , 2 derin nefes aldıktan sonra tek seferde hızlı öksürülmelidir.

Sıvı alımı : Boğulma hissi olduğunda ve sekresyon ( balgam ) atmak , yumuşatmak için bol sıvı alınmalıdır . Günlük alınan sıvı 2.5-3 litre olmalıdır .

pozisyon:Yatarken solunum sıkıntısı yaşayan yaşlılarda sekresyonu daha iyi çıkarmak ve rahat nefes alabilmek için yatakta oturur pozisyonda bir masa üstüne yastık koyup uzanmalı ; yatar pozisyonda iken ayaklar 30 derece kalkacak şekilde ayak altına yastık koyup yatılmalıdır.

Kaynakça
TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistiklerle Yaşlılar, 2017.www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=27595 [Erişim Tarihi:24.05.2018

(Aksayan ve Cimete 1998, Martinson et al 1997, Ewers 2002, Jacobs et al 2002, Erden ve ark.2000).

(Fassino et al 2002, Larsson et al 2004).