"Niezłomni wrześniowych dni" - czyli dlaczego tak wiele osób z Oświęcimia niosło pomoc więźniom KL Auschwitz-Birkenau

8 listopada br. o godzinie 12:00 w Powiatowym Zespole nr 2 Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego i Technicznych w Oświęcimiu przy ulicy Bema 8 odbędzie się premiera książki Marcina Dziubka „Niezłomni wrześniowych dni. Losy Batalionu Obrony Narodowej „Oświęcim”” wydanej przez Stowarzyszenie Auschwitz Memento. Promocji towarzyszyć będzie uroczystość ślubowania klas I mundurowych i przejęcia przez nie tradycji Batalionu Obrony Narodowej „Oświęcim”.
Książka ukazała dzięki wsparciu Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, Powiatu Oświęcimskiego, Miasta i Gminy Brzeszcze oraz Gminy Oświęcim.
W uroczystości wezmą udział Jadwiga Lewicka i Barbara Reimschüssl - córka i synowa ppor. Zygmunta Reimschüssla dowódcy 2 plutonu w 3 kompanii ON "Kęty", który poległ w dniu 4 września w bitwie pod Rajskiem oraz Jan Skrzypek - syn dowódcy Batalionu Obrony Narodowej "Oświęcim" kpt. Jana Skrzypka.

• O wyjątkowości oświęcimskiego batalionu Obrony Narodowej świadczy chociażby fakt, że w jego szeregach znalazły się dwa pokolenia Polaków, połączonych wspólnym charyzmatem niepodległości – mówi autor, Marcin Dziubek. - Jedno z tych pokoleń o tę niepodległość walczyło na frontach Wielkiej Wojny, w Legionach Polskich i wojnie polsko-bolszewickiej, drugie wychowane w wolnym kraju kultywowało pamięć i pielęgnowało ten wielki dar niepodległości z jakiego mogli korzystać i utożsamiało się z nim. W jednym szeregu stawali nauczyciele, rolnicy, górnicy i rzemieślnicy, kawalerowie i ojcowie rodzin, młodzi i starzy, zawodowi wojskowi, rezerwiści i ochotnicy, którzy pojmowali patriotyzm w sposób wyjątkowy. Dla nich honor był honorem, a nie wyświechtanym, mało znaczącym sloganem, zaś obowiązek wobec Ojczyzny stawał się najwyższym zobowiązaniem.

• Swoją wojenną epopeję, podkomendni kpt. Jana Skrzypka rozpoczęli już 1 września w Kobiórze na Śląsku – mówi Paulina Wądrzyk, prezes Stowarzyszenia Auschwitz Memento. - Żołnierze, którzy zasadniczo mieli wykonywać zadania pomocnicze, rzuceni zostali na pierwszą linię obrony, a po wycofaniu, stanowili straż tylną dywizji, bronili przepraw, odbijali miejscowości zajęte przez przeciwnika. Ponad dwadzieścia dni walk dowiodło wartości bojowej ludzi w których wcześniej powątpiewano, kwestionowano sens istnienia formacji w której służyli.

• Historia żołnierzy oświęcimskiego batalionu to historia niezłomności w dążeniu do realizacji celów którym się poświęcili – dodaje Bogdan Wasztyl, Przewodniczacy Rady Programowej Stowarzyszenia Auschwitz Memento i redaktor wydania. - Wielu z nich rozpoczynając we wrześniu walkę w obronie suwerennego bytu Ojczyzny, kontynuowało ją jeszcze długo po formalnym zakończeniu wojny. Angażowali się w działalność konspiracyjną w szeregach Armii Krajowej, w powojennym podziemiu niepodległościowym, walczyli z zakłamywaniem i przemilczaniem historii przez komunistyczny aparat propagandowy, domagając się prawdy i godnego upamiętnienia czynów bojowych wrześniowej armii.

O książce:
Książka Marcina Dziubka „Niezłomni wrześniowych dni – losy baonu Obrony Narodowej „Oświęcim” przedstawia historię Batalionu Obrony Narodowej „Oświęcim” od momentu powstania w 1937 roku poprzez udział w wojnie obronnej aż do formalnego rozformowania jednostki.
W opracowaniu uwzględniono ogólne założenia formowania jednostek Obrony Narodowej ich wyposażenie, uzbrojenie oraz rolę w strukturach polskiej armii. Dla przejrzystości przekazu udział batalionu z Oświęcimia we wrześniowych walkach ukazany został w porządku dziennym odtworzonym w oparciu o żołnierskie relacje.
Tło dla głównego wątku opracowania stanowią losy garnizonu Wojska Polskiego w Oświęcimiu od 1919 do 1939 roku oraz organizacji paramilitarnych działających w mieście i okolicznych miejscowościach. Wielkimi atutami opracowania są liczne - niepublikowane dotąd - fotografie, mapy poglądowe, relacje oraz biogramy żołnierzy i oficerów oświęcimskiego batalionu Obrony Narodowej, mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej. Chronologicznie, opracowanie obejmuje również wojenne losy wielu żołnierzy, zaangażowanie w działalność konspiracyjną i zderzenie z powojenną rzeczywistością pełną prześladowań ze strony służb bezpieczeństwa PRL i propagandowym napiętnowaniem ich jako winnych klęski w wojnie obronnej.
Książka wypełnia lukę w historii Ziemi Oświęcimskiej. Do tej pory dzieje wojskowości na terenie obecnego powiatu oświęcimskiego oraz udziału miejscowych żołnierzy rezerwistów w walkach wojny obronnej nie były tematem szerszych opracowań historycznych. Informacje, jakie pojawiały się w dotychczasowych opracowaniach, były rozproszone, nieusystematyzowane i traktowane jako epizodyczne.
Opracowanie „Niezłomni wrześniowych dni – losy baonu Obrony Narodowej „Oświęcim” skierowane jest do szerokiego odbiorcy. Cenne informacje odnajdą w niej zarówno regionaliści oraz miłośnicy militariów i dziejów polskiego oręża. Oprócz walorów merytorycznych opracowanie spełnia również ważną funkcję wychowawczą, promując zwłaszcza wśród ludzi młodych postawy patriotyczne
i poszanowania tradycji.

O Autorze:
MARCIN DZIUBEK
Absolwent Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na kierunku historia. Od 2002 roku nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie w Gimnazjum w Bielanach i w Powiatowym Zespole Nr 2 Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego i Technicznych im. Ignacego Łukasiewicza w Oświęcimiu.
Od 2005 roku prezes Towarzystwa Miłośników Bielan, Grupy Rekonstrukcji Historycznej Batalionu Obrony Narodowej „Oświęcim” i współprowadzący Izbę Regionalną w Bielanach. Inicjator upamiętnienia mieszkańców Parafii Bielany pomordowanych przez hitlerowców w czasie II wojny światowej w formie tablicy pamiątkowej oraz żołnierzy Zgrupowania Partyzanckiego AK „Sosienki” w formie pomnika. Autor kilkunastu publikacji książkowych z zakresu historii regionalnej m.in.: „Z dziejów Bielan” (2005’), „Kult Chrystusa Cierpiącego w Bielanach” (2006’), „Batalion Obrony Narodowej Oświęcim 1937-1939” (2008’), „Niezłomni z oddziału „Sosienki”-Armia Krajowa wokół KL Auschwitz” (2016’).
Odznaczony za swoją działalność przez instytucje i środowiska kombatanckie medalami:
„Za zasługi dla ZKRPiBWP” (2009’)
„Kombatancki Krzyż Pamiątkowy „Zwycięzcom” (2010’)
„Za zasługi dla SKOWVM” (2011’)
„Pro Patria” (2018’)

O Wydawcy:
Stowarzyszenia Auschwitz Memento od wielu lat realizuje swoją misję starając się przypominać o wyjątkowym doświadczeniu historycznym Polaków, jakim było zmaganie się z dwoma zbrodniczymi, totalitarnymi systemami: niemieckim nazizmem i sowieckim komunizmem. Opowiadamy historie ważne z punktu widzenia społeczeństwa i polskiej racji stanu, takie, odnośnie których mamy głębokie przekonanie, że jeśli my ich nie opowiemy, to już być może nikt tego nie zrobi. Nasz trud został doceniony nagrodą Wydarzenie Historyczne Roku 2014 za akcję PROJEKT: PILECKI w plebiscycie organizowanym przez Muzeum Historii Polski a także nominacją do prestiżowej nagrody Strażnik Pamięci 2015.
Z powodzeniem realizujemy społeczno-historyczne projekty, w ramach których powstały także liczne produkcje filmowe prezentowane na pokazach publicznych i kanałach telewizji publicznej oraz platformach komercyjnych. W ramach tych projektów budowane są także strony internetowe zawierające liczne informacje i nagrane relacje świadków historii dostępne dla wszystkich zainteresowanych poszerzeniem wiedzy historycznej i jej rozpowszechnianiem, organizujemy także pokazy i spotkania autorskie połączone z opowieścią o największych polskich bohaterach. Z naszych doświadczeń i spotkań z widownią wynika, że tworzone przez nas projekty i filmy trafiają także do młodego widza, gdyż staramy się posługiwać nowoczesną formą przekazu (fabularyzowane sceny filmowe) i nowoczesną (w tym także rockowa) muzyką. W nasze projekty angażują się całe pokolenia: od dziadków po kilkunastoletnich wnuków.
Najbardziej znanym naszym przedsięwzięciem jest akcja PROJEKT: PILECKI. W jej ramach zrealizowaliśmy film dokumentalny UCIECZKA Z PIEKŁA. ŚLADAMI WITOLDA PILECKIEGO, wydaliśmy płytę ROTMISTRZ zespołu rockowego Forteca, książkę PILECKI. ŚLADAMI MOJEGO TATY (Wydawnictwo Znak Horyzont, książka dostępna jest w największych księgarniach) oraz zrealizowaliśmy pełnometrażowy fabularyzowany film dokumentalny PILECKI, którego premiera odbyła się 25 września 2015 roku w kinie „Wisła” w Warszawie a na specjalny pokaz dla kombatantów w Muzeum Powstania Warszawskiego przybył Prezydent RP Andrzej Duda. Film, który jest fabularyzowanym dokumentem i powstał na minimalnym budżecie pochodzącym wyłącznie ze składek obywateli, trafił do regularnej dystrybucji kinowej i osiągnął wynik ponad 160 tysięcy widzów, co plasuje tę produkcję na 11 miejscu wśród najpopularniejszych polskich filmów 2015 roku i pozwala nazywać hitem kinowym. Film zdobył Grand Prix na Polonijnym Festiwalu Multimedialnym "Polskie ojczyzny" oraz I Nagrodę w kategorii dokumentów fabularyzowanych na Międzynarodowym Katolickim Festiwalu Filmów i Multimediów "Niepokalanów".
Ważnym elementem działalności Stowarzyszenia jest popularyzacja historii poprzez przedsięwzięcia kulturalne. Współpracujemy ze szkołami, ośrodkami szkolenia nauczycieli, wyższymi uczelniami i szeregiem innych instytucji. Wielką wagę przykładamy do współpracy z mediami. W ciągu 3 lat o akcji PROJEK: PILECKI ukazało się ponad 2 tysiące materiałów dziennikarskich (w tym w największych polskich mediach) a materiał filmowy z premiery filmu trafił do głównego wydania Wiadomości TVP. Nasza aktywność w Internecie sprawia, że strony internetowe Stowarzyszenia są chętnie odwiedzane, a profile facebookowe prowadzone przez nas (Armia Krajowa i Projekt: Pilecki) trafiają do 100 tysięcy internautów.
"Niezłomni. Pod drutami Auschwitz" to kolejny, wielki projekt Stowarzyszenia Auschwitz Memento realizowany przez kilka lat. Jest to opowieść o żołnierzach oddziału Armii Krajowej "Sosienki", którzy w latach niemieckiej okupacji prowadzili walkę zbrojną pod niemieckim obozem KL Auschwitz, przekazywali na Zachód informacje o tym, co dzieje się w obozie, organizowali pomoc dla więźniów obozu (żywność, lekarstwa, ubrania) oraz zorganizowali najwięcej ucieczek z obozu (uratowali ponad 70 więźniów Polaków, Rosjan, obywateli Jugosławii i Żydów). W ramach tego projektu powstał film dokumentalny "Niezłomni. Pod drutami Auschwitz" (miał już kilkadziesiąt emisji na antenach TVP i TV Republika), film dokumentalny "Lustro", opowiadający historię Edwarda Padkowskiego, żołnierza Września i Narodowej Organizacji Wojskowej, więźnia KL Auschwitz, uciekiniera z obozu, żołnierza "Sosienek", który uciekł z ubeckiej katowni.
W 2017 roku wspólnie z Narodowym Centrum Kultury wyprodukowaliśmy kolejny film opowiadający o bohaterach spod Auschwitz "Nieobojętni", który w marcu 2018 roku miał premierę w TVP1. Od tego czasu było już kilkanaście emisji filmu na różnych antenach TVP.
Nakładem Stowarzyszenia ukazała się także książka Marcina Dziubka "Niezłomni z oddziału "Sosienki". Armia Krajowa wokół KL Auschwitz", pierwsza monografia tego najbardziej niezwykłego oddziału AK.
W latach 2017-2018 Stowarzyszenie Auschwitz Memento dzięki dotacjom MKiDN w ramach programów „Kultura dostępna” i „Promocja czytelnictwa) zorganizowało ponad 100 bezpłatnych spotkań autorskich w małych miejscowościach z dala od centrów kultury (gminy wiejskie i miejsko-wiejskie do 25 tysięcy mieszkańców) w 4 projektach: Podróże z Pileckim, Cena wolności, Nieobojętni, Niezłomni spod Auschwitz. Oferta obejmowała projekcję filmów dokumentalnych, spotkanie z ich twórcami a zarazem autorami książek korespondujących z tematem filmów. W każdym spotkaniu udział brał także konferansjer/moderator. Partnerami medialnymi były regionalne oraz lokalne media z miejscowości, gdzie odbywały się pokazy. Powstały także strony internetowe projektów, na których zapowiadano kolejne spotkania, zamieszczano galerie zdjęć ze spotkań oraz publikowano refleksje twórców po spotkaniach. Kampania promocyjna projektów prowadzona była także w mediach społecznościowych z wykorzystaniem banerów internetowych popularyzujących filmy i książki. Zainteresowanie naszą ofertą jest bardzo duże – w każdym projekcie mamy 2-3 razy więcej zgłoszeń niż możliwości zorganizowania pokazów. Wszystkie spotkania dla uczestników były dostępne bezpłatnie. Dzięki specjalnej stronie internetowej oraz naszym profilom społecznościowym (Armia Krajowa i Projekt Pilecki to ponad 100 tysięcy polubień), na których promowane były projekty a także kontaktom partnerów lokalnych dotarliśmy z informacją o projekcie do szerokich rzesz. Przygotowano także stronę internetową projektu a także plakaty elektroniczne, które partnerzy lokalni mogli edytować i drukować po uzupełnieniu o lokalne dane (miejsce i godzina spotkania).

Najważniejsze nagrody Stowarzyszenia Auschwitz Memento:

• 2018 - Na 6. Zamojskim Festiwalu Filmowym „Spotkania z historią” wyróżnienie dla filmu „Nieobojętni”
• 2018 - odznaczenie Marcina Dziubka i Bogdana Wasztyla Medalem Pro Patria przez ministra-szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
• 2018 - nagroda "Śladem Pileckiego" przyznawana osobom i organizacjom zaangażowanym w popularyzacje postaci Rotmistrza przez Szwadron Kawalerii Ochotniczej im. Rotmistrza Witolda Pileckiego
• 2018 - I nagroda dla filmu „Nieobojętni” w kategorii PROGRAMY TELEWIZYJNO-EDUKACYJNE na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym KSF NIEPOKALANA 2018
• 2018 - I Nagroda dla filmów pokazujących losy Polaków żydowskiego pochodzenia dla filmu Nieobojętni na XIII Festiwalu Polonijnym "Losy Polaków 2018
• 2017 - I nagroda w kategorii "Dokument Historyczny" za film " Lustro" na XXXII Międzynarodowym Katolickim Festiwalu Filmów i Multimediów KSF Niepokalana 2017
• 2016 - I nagroda w kategorii "fabularyzowany film dokumentalny" dla filmu "Pilecki" przyznana przez jury XXXI Międzynarodowego Katolickiego Festiwalu Filmów i Multimediów Niepokalanów 2016
• 2016 – Nagroda Starosty Oświęcimskiego
• 2015 - nominacja w kategorii "Instytucja" "Strażnik Pamięci 2015" organizowanym przez tygodnik "Do Rzeczy"; uroczysta gala na Zamku Królewskim w Warszawie z udziałem najwyższych władz RP
• 2015 - film "Pilecki" zdobył na 10. Polonijnym Festiwalu Multimedialny "Polskie Ojczyzny 2015" w Częstochowie Grand Prix
• 2015 - Nominacja do nagrody "Kryształy Soli" dla Stowarzyszenia Auschwitz Memento w konkursie o Nagrodę Marszałka Województwa Małopolskiego
• 2015 - film "Niezłomni. Pod drutami Auschwitz" został zakwalifikowany do konkursu głównego III Zamojskiego Festiwalu Filmowego
• 2015 - Projekt: Pilecki uznany za ” Wydarzenie Historyczne Roku 2014" w plebiscycie organizowanym przez Muzeum Historii Polski
• 2007 – Nagroda Pro Publico Bono za najlepsze inicjatywy obywatelskie za Projekt "AUSCHWITZ. MEMENTO - multimedialne archiwum"